İsveçli akademi üyeleri 2020 yılı Nobel Edebiyat Ödülü’ne ABD’li şair Louise Glück’ü layık gördü.

İsveç Akademisi’nden yapılan açıklamada, Glück’ün, “Yalın bir güzellikle, bireysel varoluşu evrenselliğe ulaştıran şaşmaz şiirsel sesi” nedeniyle ödüle layık görüldüğü belirtildi.

Açıklamada, Glück’ün “Sarihlik arayışıyla biçimlendirdiği yapıtlarında, çocukluğu, aile yaşamını, ebeveynlerle ve kardeşlerle ilişkileri ele aldığı, bunların, yapıtların merkezini oluşturduğu” kaydedildi. Glück, Nobel Edebiyat Ödülü’nü kazanan 16’ncı kadın yazar oldu.

77 yaşındaki şair, 10 milyon İsveç kronu (yaklaşık 1 milyon 126 bin Amerikan doları) değerindeki ödüle de hak kazandı.

İlk kitabı Firstborn’u (İlk Doğan) 1968 yılında yayımlayan Glück, Amerikan edebiyatının en önemli şairlerinden biri kabul ediliyor.

LOUISE GLUCK KİMDİR?

1943 yılında New York’ta dünyaya gelen Glück, Sarah Lawrence Koleji ve Columbia Üniversitesinde eğitim aldı. Şairlik dışında şiir konusunda denemeler yazdı, üniversitelerde dersler verdi.

Bugüne dek 12 şiir kitabı yayımlanan şair, Nobel’in yanı sıra 1993’te Wild Iris (Yaban Süsen) kitabıyla Pulitzer Ödülü’nü, 2014’te ise Faithful and Virtuous Night (Sadık ve Erdemli Gece) kitabıyla Ulusal Kitap Ödülü’nü kazandı.

Yapıtlarında acının, travmanın, arzunun ve doğanın insan ruhunu aydınlatıcı yönlerine odaklanan Glück’ün, hüznün ve yalıtılmışlığın içten anlatımı olan bir dil yarattığını vurgulayan edebiyat eleştirmenleri, onun şiir kişiliklerini inşa etmekteki başarısı ile öz yaşam öyküsü ve mitler arasında kurduğu bağlantıya dikkati çektiler.

NOBEL EDEBİYAT ÖDÜLÜ

Nobel Edebiyat Ödülü, 1901-2020 yıllarında 113 kez verildi. Toplam 117 kişiye layık görülen ödüllerden 4’ü 2’şer yazar arasında paylaştırıldı.

Nobel Edebiyat Ödülü şimdiye kadar 30 kez İngilizce, 15 kez Fransızca, 14 kez Almanca ve 11 kez de İspanyolca yazan yazarlara verildi. Bu dilleri, 7 ödülle İsveççe, 6’şar ödülle İtalyanca ve Rusça, 5 ödülle Lehçe, 3’er ödülle de Norveççe ve Danca izledi. Yunanca, Japonca ve Çince yazan yazarlar 2’şer kez ödüle layık görüldü. Arapça, Bengalce, Çekçe, Fince, İbranice, Macarca, İzlandaca, Oksitanca, Portekizce, Sırpça-Hırvatça, Yiddiş ve Türkçe yazan yazarlar ise birer kez ödül kazandı.

2006’da Nobel Edebiyat Ödülü’nü kazanan Orhan Pamuk, Nobel alan ilk Türk yazar oldu.

GEÇTİĞİMİZ YIL NELER YAŞANDI?

İsveç Akademisi, 2018 yılında yaşanan taciz olayları dolayısıyla 2018 ve 2019 Nobel Edebiyat Ödülü’nü birlikte takdim etmişti. 2018 Nobel Edebiyat Ödülü “Öyküsel hayalgücü ile beraber ansiklopedik bir tutkuyla sınırları aşmayı yaşam biçimi olarak temsil eden” Polonya’lı yazar Olga Tokarczuk’a verilmişti. 2019 Nobel Edebiyat Ödülü ise “Edebi hüneri ile insan deneyiminin sınırlarını tecrübe etmesi” sebebiyle Avusturyalı yazar Peter Handke’ye takdim edilmişti. Tokarczuk ve Handke, 9 milyon İsveç kronu
(Yaklaşık 8 milyon Türk lirası) tutarındaki ödülün sahibi olmuştu.

2018 NOBEL EDEBİYAT ÖDÜLÜ NEDEN ERTELENMİŞTİ?

2018’de ortaya çıkan cinsel istismar skandalı nedeniyle Nobel Edebiyat Ödülü rafa kaldırılmıştı.

İsveç Akademisi üyesi olan Katarine Frostenson’un eşi Jean Jacques Arnault’un cinsel istismar olayına karıştığı ortaya çıkmıştı. Jean Jacques Arnault hakkında 18 kadın suç duyurusunda bulunmuştu. Üç akademi üyesi, yaşananların üzerinin kapatılmaya çalışıldığını iddia ederek istifa etmişti.

edebiyathaber.net (9 Ekim 2020)