27 Mayıs darbesine ışık tutan çalışma: “Akis Dergisi, İhtilalin Sesi (1960-1962)”

Ocak 14, 2025

27 Mayıs darbesine ışık tutan çalışma: “Akis Dergisi, İhtilalin Sesi (1960-1962)”

VakıfBank Kültür Yayınları (VBKY), “Akis Dergisi, İhtilalin Sesi (1960-1962)” isimli kitabı okurlarıyla buluşturuyor. Prof. Dr. Cemil Koçak’ın kaleme aldığı Akis Dergisi’nin dördüncü cildi “Akis Dergisi, İhtilalin Sesi (1960-1962)”, Türkiye’nin yakın siyasi tarihine yön veren “27 Mayıs 1960 darbesi sadece bir ihtilal miydi yoksa köklü bir dönüşümün habercisi mi?” sorusunun cevabını arayan ve dönemin nabzını tutan önemli bir belgesel niteliğinde.

Tanıtım metninden

VBKY’nin tarih kitaplığı, Cemil Koçak’ın yazdığı, “Akis Dergisi, İhtilalin Sesi (1960-1962)” kitabıyla genişlemeye devam ediyor. Akis Dergisi’nin İhtilalin Sesi (1960-1962) isimli dördüncü cildi Türkiye’nin yakın siyasi tarihine yön veren 27 Mayıs 1960 darbesini derinlemesine ele alıyor. Okuyucularını, Türk yayıncılık ve siyaset tarihinin bir arşivi niteliğinde olan Akis’in sayfalarında dönemin siyasi atmosferine, aktörlerin rolüne, 27 Mayıs’ın getirdiği umutlar ve hayal kırıklıkları arasındaki gerilime tanıklık etmeye davet ediyor. Derginin 27 Mayıs sonrası süreçte “inkılâp” ve “ihtilal” kavramları arasındaki çekişmelere nasıl baktığını, MBK içindeki güç mücadelesinin basın ve toplum üzerindeki etkilerini, 1961 Anayasası’nın oluşturduğu yeni siyasi düzeni tüm ayrıntılarıyla masaya yatırıyor. Ayrıca İsmet İnönü liderliğindeki CHP’nin 1960’lardaki dönüşümdeki rolü ve 14’lerin tasfiyesinin arka planı da bu çalışmanın merkezinde yer alıyor. Bu cilt okura, dönemin siyasi paradigmasını, CHP’nin hem darbedeki hem de onu takip eden süreçteki rolünü anlamak isteyenler için eşsiz pencereler açıyor. 27 Mayıs’ın hâlâ süregelen etkilerini ve o dönemde alınan kararların, olgunlaşan, kemikleşen siyasi tutum ve tarafların bugünkü yankılarını ve yansımalarını yarım asır öncesinin dergi sayfalarında keşfedebilirsiniz.

Kitaptan:

“Akis, daha önceki ciltte de vurgulamaya çalıştığım şekilde, 27 Mayıs sonrasındaki ‘ilk kutlama fişeği’nin ardından geçen kısa sürede MBK içindeki görüş ayrılıklarının farkına varmaya başlamıştı bile… Ancak bu ‘tedirginlik verici duygu ve düşünceleri okurlarıyla paylaşmamakta da kararlıydı. Fakat haftalar içinde dergi, seçim tarihinin bir an önce açıklanması için ısrarcı olmaya ve bu konuda engeller çıkarılmasına karşı yazılar yayınlamaya başlayınca akıllara düşen “hangi 27 Mayıs” sorusuyla darbenin muğlak yönleri de ortaya çıktı… 15 Ekim 1961 milletvekili ve senato genel seçimi İkinci Cumhuriyet’in açılışı anlamına geliyordu. Derginin ‘ümit’ dolu beklentisi 15 Ekim sabahı bir kez daha -âdeta döngüsel olarak- yeniden ‘hayal kırıklığı’na dönerken; İkinci Cumhuriyet’in en azından dergi açısından ‘ümit’le değil de ‘hayal kırıklığı’ ile başladığı söylenebilirdi. Ama ‘hayal kırıklığı’ sadece Akis’le sınırlı değildi elbette. Benzer bir ‘hayal kırıklığı’ yaşayanlar 27 Mayısçılar’dı. Evet, 27 Mayıs geride kalmıştı; MBK üyeleri 1961 anayasası gereğince seçimle birlikte yeni açılan Cumhuriyet Senatosu’nda tabiî senatör olarak yer almışlardı. Artık MBK yönetimi tarihe karışmıştı.”

Yazar hakkında

1956 yılında İzmir’de doğdu. İlk, orta ve lise öğrenimini İzmir’de tamamladıktan sonra 1978 yılında SBF BYYO’dan mezun oldu. SBF’de yüksek-lisans ve doktora eğitimine devam etti. Türkiye’de Millî Şef Dönemi (1938-1945), yazarın doktora tezidir. 1985 yılında tamamladığı Kamu Yönetimi ve Siyaset Bilimi doktorasından sonra 1991 yılında Siyasal ve Sosyal Bilimler doçenti oldu. 2007 yılında da Sabancı Üniversitesi’nde profesörlüğe yükseltildi. 1984-1999 yılları arasında TÜBİTAK’ta çalışan yazar, halen Sabancı Üniversitesi Sanat ve Sosyal Bilimler Fakültesi’nde öğretim üyesi olarak, yakın dönem siyasi tarihimiz ile ilgili araştırmalarını sürdürmektedir. Yazarın kitapları: Abdülhamid’in Mirası; Türk-Alman İlişkileri (1923-1939); Umumi Müfettişlikler (1927-1952); Belgelerle Heyeti Mahsusalar; Belgelerle İktidar ve Serbest Cumhuriyet Fırkası; Geçmişiniz İtinayla Temizlenir; Tek Parti Döneminde Muhalif Sesler; Belgelerle İktidar ve Serbest Cumhuriyet Fırkası; Türkiye’de İki Partili Siyasî Sistemin Kuruluş Yılları (1945-1950): (İkinci Parti, İktidar ve Demokratlar, Rejim Krizi, Dönüşüm, Uzlaşma ve CHP İktidarının Sonu), (altı cilt); Recep Peker Konuşuyor: “Disiplinli Hürriyet; CHP Genel Sekreterliği (1930-1945); CHP ve Taşra (1930-1950) (Cilt: 1 Akdeniz Bölgesi); Ayın Karanlık Yüzü; Geçmiş Ayrıntıda Saklıdır; Tarihçinin Eleği; Tarihin Buğulu Aynası; Resmî Tarihe Meydan Okuyorum; Tek Parti: Cumhuriyet ve Şefler; Darbeler Tarihi; Karabekir’in Kavgası; Demokrat Parti Karşısında CHP; Tarih Büyük Harflerle Yazılmaz; İsmet İnönü ve Resmî Tarih; Madalyonun Arka Yüzü; 27 Mayıs’ın Kayıp Anayasası ve Akis Dergisi (1954-1957), (Ümit; Hayal Kırıklığı) (Cilt: 1); Akis Dergisi (1957-1960) (Öfke ve İsyan) (Cilt: 2)

Yorum yapın