Amerikalı yazar Francis Scott Fitzgerald’ın Muhteşem Gatsby kitabından uyarlanan aynı isimli filmde İrlandalı yazar James Joyce’un Ulysses kitabının görüldüğü bir sahne yer alıyor. Ancak romanda böyle bir kısım yok ve ilginçtir olayların yaşandığı 1922 yılında Ulysses Paris’te daha yeni basılmış ve o yıllarda ABD’de henüz yasaklıdır.
Francis Scott Fitzgerald’ın Muhteşem Gatsby kitabı, 20. yüzyılın en iyi romanları arasında yer alır. Bilindiği gibi kitap, başrollerini Leonardo DiCaprio ve Tobey Maguire’ın paylaştığı bir yapım ile 2013 yılında sinemalarda yer almıştı.
Filmde Gatsby’nin hikayesinin anlatan Nick Carraway’in New York’a ilk taşındığı ve evine yerleşmesini gösteren sahnelerde tüm zamanların en iyi kitapları arasında sık sık gördüğümüz İrlandalı yazar James Joyce’un Ulysses kitabı da yer alıyor. Nick, eşyalarını daha yeni yerleştirmeye başladığı sahnelerde kitaplar arasında duran mavi kapaklı Ulysses’i alarak kısaca göz atıyor ve yerine koyuyor.
İlginç olan kısım Fitzgerald’ın kitabında Ulysses kısmı yok. Muhteşem Gatsby’nin hikayesi 1922 yılında geçiyor. Ulysses de ilk defa 1922 yılında kitap olarak Fransa’da basılırken, ABD’de ise 1920 yılında The Little Review dergisinde bir kaç bölümü yayınlanmıştı. Ancak 1921 yılında Ulysses ABD’de yasaklanmış ve derginin kopyaları da yakılmıştı. (1)
Muhteşem Gatsby filminde gördüğümüz Ulysses kitabı o dönem henüz yeni yayınlanmış ve ABD’de 1933 yılına kadar mahkemeyi kazanana kadar da yasaklı kalmıştı.(2)
Her ne kadar Fitzgerald’ın Muhteşem Gatsby kitabında Ulysses yer almasa da James Joyce’un etkisini görebiliriz. Fitzgerald, döneminin yazarları arasında en çok James Joyce’a hayranlık besliyordu. Ayrıca Fitzgerald’ın eserlerinde Joyce’un “Sanatçının Bir Genç Adam Olarak Portresi” ve “Ulysses”ine benzer bir eser ortaya koyma istediği olduğu biliniyor.
Fitzgerald bu hayranlığını 1928 yılında Paris’te James Joyce ile yaptığı görüşmede şöyle dile getirmişti: “Efendim, büyük bir dahi olmak nasıl bir şey? Sizi burada görünce o kadar heyecanlandım ki, ağlayabilirim.”(3)
Kaynakça:
1 – Robert McCrum, “The 100 best novels: No 46 – Ulysses by James Joyce (1922)”, The Guardian, Erişim adresi: http://www.theguardian.com/books/2014/aug/04/100-best-novels-ulysses-james-joyce-robert-mccrum
2 – “Court Lifts Ban on ‘Ulysses’ Here”, New York Times, Erişim adresi: https://www.nytimes.com/books/00/01/09/specials/joyce-court.html
3 – Caitlin Schneider, “When F. Scott Fitzgerald Met James Joyce”, Erişim adresi: http://mentalfloss.com/article/65241/when-f-scott-fitzgerald-met-james-joyce
Javanshir Gadimov – edebiyathaber.net (25 Ağustos 2015)
