Gültekin Uçar’ın “Koçgiri” adlı kitabı Ayrıntı Yayınları etiketiyle yayımlandı.
Tanıtım bülteninden
Bu çalışma, “aşiret” kavramının Ortadoğu’daki etno-dinsel toplulukları tanımlamakta yetersiz olduğunu öne sürmekte ve kavramı bileşenlerine ayırarak ele almaktadır. Kitapta “aşiret” olarak tanımlanan halk toplulukları “etnos”, toplulukların içinden ortaya çıkan yönetsel mekanizma “aşiret” olarak tanımlanmakta. “Asabiyye”nin kaynağının ise topluluğun kandaşlığı değil, aslında sınıfsal-siyasal bir yapılaşmanın nüvesi olan “aşiret” mekanizması olduğu öne sürülmektedir.
“Aşiret”in yerel, ancak merkez/devlet eliyle siyasal muhatap olarak kabul edildiğinde var olabilen, meşrulaştırılarak varlığını sürdürebilen yönetsel bir mekanizma olduğunu öne süren bu kitap, Kızılbaş/Alevi Kürt topluluklarını da bu perspektifle ele almakta; Kızılbaş/Alevi Kürt aşiretlerin şekillendiği tarihi Çemişgezek coğrafyasını tarihsel-sosyal özgün bir habitus olarak kabul edip böylesi bir habitusun zorunlu kıldığı klan, kabile, cemaat gibi formasyonların hem inanç hem de kimlik inşasındaki etkisini merkezle ilişki bağlamında tartışmaya çalışmaktadır.
Kitapta, Çemişgezek ve Dersim coğrafyasından taşan toplulukların Koçgiri’ye dağılmaları, Osmanlı’nın merkezileşme politikalarına paralel olarak merkezle ilişkilenmeleri ve “aşiret” mekanizmasının oluşumu enine boyuna tartışılmaktadır. Bu mekanizmanın yarattığı Kürtlük “asabiyye”si, buna bağlı olarak Koçgiri “hadisesi” ve bunun Cumhuriyet sonrasına etkisi, kentleşme ve göç sürecinde “aşiret”in dağılması, kentte dönüşüm ve yeniden şekillenmesi ise arşiv belgeleri, somut nüfus verileri ve saha görüşmeleri temelinde ortaya konmaktadır.
Kavramsal ve yöntemsel yaklaşımıyla özgün bir örnek olduğunu düşündüğümüz bu çalışmanın aşiret incelemelerine de bir katkı olmasını ümit ediyoruz…
Gültekin Uçar
1960 Sivas/İmranlı/Boğazören doğumlu. İlköğrenimini Sivas merkez ve çeşitli ilçelerinde tamamlayan Uçar, ortaokul ve liseyi İstanbul’da bitirdi. 1980 darbesiyle ara vermek zorunda kaldığı lisans öğrenimini 2015 yılında Marmara Üniversitesi Türkçe Öğretmenliği Bölümünde, Yüksek Lisansını ise Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Sosyoloji ve Metodoloji Bölümünde Bir Toplumsal Organizasyon Olarak Aşiretlerin Modern Zamanlarda Çeşitlenen İşlevleri: Koçgiri Aşiretleri Örneği isimli teziyle 2018 yılında tamamladı. 1998 yılından bugüne kadar Türkiye Sosyal Tarih Vakfı’nda (TÜSTAV) Mütevelli Heyeti üyeliğini sürdüren, çeşitli dönemlerde Yönetim Kurulu üyeliği, 2007-2008 arasında ise vakıf başkanlığı görevlerini üstlenen Uçar, 2013 yılından beri de kurucu üyesi olduğu Koçgiri Kültür Derneği’nin Yönetim Kurulu üyeliğini sürdürmektedir.
edebiyathaber.net (25 Aralık 2019)