“Romanını yazmaya karar verdin mi? Öyleyse daha fazla erteleme. Mesleğin ya da kişisel sorumlulukların ne olursa olsun romanını yazabilir, hatta bunu bir yılda başarabilirsin.”

Walter Mosley tarafından kaleme alınan, yazar adaylarının başucu kitabı olabilecek “Bu Yıl Romanını Yazıyorsun” Notos Kitap etiketi ve Oğuz Tecimen’in nitelikli çevirisiyle okurla buluştu. Amerika’nın tanınmış gizem ve polisiye yazarlarından olan Mosley’nin yirmiden fazla dile çevrilmiş kırktan fazla kitabı-roman, öykü, deneme- bulunuyor. Edgar Allan Poe En İyi Roman, O.Henry Öykü Ödülü ve PEN Amerika Hayat Boyu Başarı Ödüllü yazar New York’ta yaşıyor. Mosley, elimizdeki bu nitelikli kılavuz kitapta yaratıcı yazma konusundaki birçok kitaptan farklı olarak otuz yılı aşkın deneyim ve gözlemlerinden hareketle kurmaca yazmak hakkında yalın, özlü bilgileri ve etkili örnekler eşliğinde yaklaşık yüz sayfada anlatmayı başarmış. Kitabı okuyup önerileri dikkate alan bir yazar adayının bir yılın sonunda en azından bütünlüklü bir kısa roman taslağı ya da elli altmış bin sözcüklük sağlam bir ilk roman çıkarabileceğine inanıyor. Temel meseleler şunlar: Yazma meselesiyle nasıl başa çıkılır, bu işin üstesinden gelmeye yarayan kurmaca araçları nelerdir, taslak ve yeniden yazma…

“Bu Yıl Romanını Yazıyorsun” beş bölümden oluşuyor.

1. Bölüm: Her Yazarın İhtiyacı Olan Genel Disiplinler: Kurmaca yazar adayının benimsemesi gereken genel disiplinler, tutumlar. Hemen her yazarı kaygılandıran duygusal, zihinsel ve psikolojik baskıları aşma yolları. Her gün belli bir zaman diliminde belli bir rutine kesinlikle bağlı kalarak hemen her şeyi erteleyip en az bir buçuk saat yazmak gerekir. Dikkatin dağılırsa ya da başka şeylerle uğraşırsan asla varış noktasına varamazsın. Ayrıca inandırıcı bir kurmaca yazmak istiyorsan kendini engellemeyi bırakıp gündelik hayatında asla ifade etmeyeceğin sözler ve fikirlerden zevk alman, kendi sesini bulman için toplumsal kısıtlamaları, suçluluk duygusunu aşman gerek.
2. Kurmacanın Unsurları: Olay örgüsü, karakter, hikâye, gösterme ile anlatmanın farkı, duyumlar, duygular, metafor ve mecaz. Kitabın gövdesi olan bu bölümde kurmacanın temel unsurları yalın ve özlü biçimde, anlaşılır kısa örneklerle açıklanıyor. Özellikle yazarların ilk romanlarında çoklukla üzerinde durmadıkları anlatıcı ses bölümü çok iyi. Bu bölüm şiir başlığıyla kapanıyor. Kastedilen şeyi en ekonomik ve aynı zamanda en zarif ve isabetli biçimde damıtmak ancak şiirin araçlarını kavramak sayesinde mümkün olabilir. Sonuç olarak yazar adayının temel derdini, ayakkabının vurduğu yeri en iyi biçimde anlatmak ve hikâyesini elden kaçırmaması için kurmaca araçlarına dair pratikleri dikkatle uygulaması gerekir.
3. Nereden Başlamalı: İlk sözcükler, yazmaya nasıl başlanabileceği ile ilgili seçenekler, ilk taslak nasıl oluşturulabilir meselesi ve araştırma. İlk cümleyi kur, bir şekilde başla, çalış ve o ilk berbat taslağını oluştur. Sonunda elinde yazmak istediğin kitabın kalbi olacak. Araştırmayı en sona bırakabilirsin, çünkü vakit kaybettirebilir.
4. Yeniden yazmak ya da düzeltmek: “Peki, yeniden yazmayı ne zaman bırakmam gerek diye soracak olursan, sorunlar görmeye başladığında derim ama ne kadar uğraşırsan uğraş elindekini çok fazla iyileştiremezsin. Bitti, bu kadar. Kitabı yirmi beşinci defa okurken buluyorsun kendini ve sorunlar gördükçe tamir etmeye çalışıyorsun ama bu girişimler ancak işleri daha da kötüye götürüyor… İşte o zaman bil ki bitmiş demektir.” Taslaklar, yeniden yazma sürecinde dikkat edilmesi gereken noktalar hakkında öneriler: bağlantılar, ayrıntılar, tekrar, tasvirler, yoğunlaşma, diyalog ve müzik. Yazar adayının en önemli işi, gerçek işi budur, ilk taslak romanın ana hatlarından biraz fazlasıdır. Hatalar, geliştirilmesi gereken bölümler, kısmen gün yüzüne çıkan bilinç dışı malzemeye daha iyi çalışma fırsatını yakalamak… Zaman planına sadık kalarak yeniden başlanabilir, çünkü elimizde bir taslak var artık. Karar vermen gereken konu şu: bu dosya hayatının önündeki dokuz ayına değer mi?
5. Çeşitli Konular: Edebi türler, estetik, yazı atölyeleri, yayımlama süreci gibi çeşitli konular.

“Bu kısa kitabı okuyunca inanıyorum ki kendi kitabını yazmaya hazır olacaksın. Sonra tek ihtiyacın, romanını yazma arzusu ve iradesi.”

Kaynak: Bu Yıl Romanını Yazıyorsun, Walter Mosley, Notos Kitap, Birinci Basım, Ekim 2019, 101s. İngilizceden Çeviren: Oğuz Tecimen

Serkan Parlak – edebiyathaber.net (15 Nisan 2020)