Siz bu satırları okurken, Hubble Uzay Teleskopu’nun ardılı kabul edilen James Webb Teleskopu, sonsuz uzayda yol almaya devam ediyor. Fezaya gönderilişinin üzerinden henüz bir yıl bile geçmeden, ilk tam renkli görüntüler ve spektroskopik veriler NASA tarafından yayınlandı bile; teleskobun genel bilim işlemleri resmen başladı denebilir. Hubble’ın yarı kütlesine sahip Webb Teleskopu, yeni gezegenleri incelemekte ve Güneş Sistemimizin nasıl oluştuğu ve ne tür bir evrim geçirdiği konularını araştıran gök bilimciler için önemli bir araç haline gelmesi konusunda ümit veriyor.

Webb’in yapabildikleri elbette bunlarla sınırlı değil. Fakat bilimsel konularda ileri derece uzmanlığı bulunmayan herhangi biri için, bazen en basit biçimde ifade edilmiş bilimsel ve teknolojik önermeler bile kavranması zor hale gelebiliyor. Her bilgi git gide karmaşıklaşıyor. Ucunu bir kere kaçırınca, her yeni bilimsel bilgiyi anlamak yepyeni bir dil öğrenmekle eş değer bir çaba gerektirmeye başlıyor. Günümüzde bilimin pek çok dalı, yalnız o alanın uzmanlarınca tartışılıp üzerine çalışılan ve geniş halk kitlelerinden git gide uzaklaşan bir hal alıyor ne yazık ki…

A’dan Z’ye Bilim adlı eser, işte böyle bir boşluğu doldurmak amacıyla yola çıkıyor. Oldukça karmaşık gözüken güncel bilimsel gelişmelerin kökenine ışık tutmak amacıyla, okura bilimin her disiplininde kılavuzluk etme iddiası taşıyor. Bilim meraklılarının aklına takılan en sıradan soruları dahi yanıtlayarak başta matematik, fizik, kimya ve biyoloji olmak üzere doğa bilimlerini ana hatlarıyla ve oldukça özenli biçimde ele alıyor. Bilimin gündeminde öne çıkan enerji, çevre, hayvanlar ve bitkiler dünyası, sağlık ve tıp gibi konuları da ana başlıklar arasında görebiliyoruz.

Kitabın ortaya çıkış hikâyesine bakıldığında, oldukça yoğun bir emeğin ve disiplinlerarası bir aklın sonucu meydana geldiği anlaşılıyor. 20. yüzyılın henüz başında kurulan Pittsburgh Carnegie Kütüphanesi, her yıl bilim ve teknoloji ile ilgili 60.000’den fazla soruyu ele alıp yanıtlıyor. Böylece bir kütüphane, gerçek bir yazara dönüşüyor. Şöyle ki, her yaştan meraklının en sık sorduğu sorular ile alanında uzman akademisyenlerin bu sorulara verdikleri yanıtlar, kütüphanenin halihazırda referans dosyasını oluşturuyor. A’dan Z’ye Bilim, bu sorular arasında en ilginç, sıkça sorulan ve kimi zaman da sıra dışı olan soruların bir seçkisi olma özelliğini taşıyor.

Kitap “Genel bilim, matematik ve teknoloji” bölümüyle açılıyor. Evvela bilimsel yöntemin tanımı yapılıyor. Bilim ile teknoloji arasındaki farkların altı çizilerek bilimsel yöntemin adımları açıklanıyor. Bilimsel bir yasa ile teori arasındaki farklar ortaya konuyor. Bilimle alakalı dernekler, kuruluşlar, önemli yayınlar ve Nobel başta olmak üzere verilen bilim ödüllerine değiniliyor. Okur böylece, kitaptaki yüzlerce soru ve cevaba geçmeden evvel bilimin ve bilim insanlarının tabiatına yakından tanık oluyor.

A’dan Z’ye Bilim, ismiyle müsemma biçimde her yaştan okurun, bilime öyle veya böyle ilgi duyan herkesin bilimsel merakını giderecek, daha derinlikli okumalara kapı aralayacak bir eser olma özelliği taşıyor. İşte bu kitapta yanıtlarını bulacağınız sorulardan bazıları: Dünya dışı yaşamı araştıranlar kimler ve ne tür çalışmalar yapıyorlar, bugüne dek hangi bulguları elde ettiler? Nanoteknoloji nedir? En çok kullanılan yenilenebilir enerji kaynağı hangisi? Kara delik nedir? Yeryüzündeki eşsiz doğa harikaları; mağaralar, kanyonlar, sıradağlar nasıl oluşur? Fosiller nasıl meydana gelir? Güneş enerjisi elektriğe nasıl dönüştürülür?

A’dan Z’ye Bilim hem üzerinde yaşadığımız yeryüzünü hem de milyarlarca yıldır tepemizde dönüp duran sonsuz galaksiyi ve sistemi anlamak adına oldukça kıymetli bir başvuru kitabı olma niteliğini taşıyor.

edebiyathaber.net (12 Ağustos 2022)