Sinemadaki Yeni-Dalga ekolünün en önemli temsilcilerinden Fransız sinemacı Jean-Luc Godard 91 yaşında hayatını kaybetti.

Fransız sinemacı taviz vermeyen politik duruşu ve À bout de souffle (Serseri Aşıklar) ve Pierrot le fou (Çılgın Pierrot) gibi filmlerle tanınıyordu. Eric Rohmer, Jacques Rivette ve François Truffaut gibi çağdaşlarıyla birlikte Godard, 1950’lerin sonlarında Fransa’da ortaya çıkan deneysel bir film hareketi olan ‘Nouvelle Vague’da (Fransız Yeni Dalgası) önemli bir figürü olarak kabul ediliyordu.

Jean – Luc Godard kimdir?

Jean-Luc Godard (d. 3 Aralık 1930) Fransız ve İsviçreli film yönetmeni, senarist ve sinema eleştirmeni. Fransız Yeni Dalgası’nın en etkili isimlerinden birisi.

1930 yılında İsviçre kökenli Fransız orta sınıf bir ailenin çocuğu olarak Paris’te doğdu. Babası kendine ait bir kliniği olan bir doktor, annesi ise İsviçre’nin tanınmış bankacı ailelerinden birisinin kızıydı. II. Dünya Savaşı sırasında İsviçre’de yaşadı, 1940’ların sonuna doğru ailesi boşanınca Godard etnoloji (budunbilim) okumak için 1949 yılında Sorbonne Üniversitesine girdi. Bu zaman dilimi boyunca Cineclub ve Cinemateque e katıldı. Godard Yeni Dalga Akımı’nı alevlendiren insan olarak bilinen Andre Bazin ile burada tanıştı.

Yeni Dalga

“Nouvelle Vague” (Yeni Dalga), geleneksel Fransa sinema trendinden farklı bir sinema biçimini kullanan, belli bir fikir üzerinde birleşip buna göre film çeken genç bir yönetmen grubunun oluşturduğu bir akımdır. Yeni Dalga içinde sayılabilecek yönetmenler Jean-Luc Godard, François Truffaut, Jacques Rivette, Eric Rohmer ve Claude Chabrol’dür. 1959 yılında eşzamanlı olarak çektikleri filmlerde verdikleri mesaj aynıdır: “Herkes film yönetmeni olabilir.”

Godard, Erich Rohmer ve Jacques Rivette ile “Cahiers du Cinéma”‘yı çıkardı, aynı zamanda sinema ile ilgili makaleler de yazmaya başladı. Bir iki kısa film denemesinin ardından 1960 yılında ilk uzun metrajlı filmi Serseri Aşıklar’ın (A Bout de Souffle) çekimini tamamladı.

Sinema Serüveni

Yeni Dalga Dönemi
Serseri Aşıklar (1960), Haftasonu (1967), Bir Artı Bir (1968) bu dönemin ürünleridir. Bu dönemde Godard deneysel çalışmalar yapmış, o günlerin önde gelen felsefi görüşlerine özellikle varoluşçuluk üzerine inşa edilmiş sinema tezlerini göz önüne almıştır. Tüm bu deneyler (örneğin yeniden tanımlanan senaristlik, Bertolt Brecht teorisinin sinematik uygulanması, geleneksel montaj biçiminin reddedilmesi, kamera ve ses sisteminin deneysel olarak farklı biçimlerde kullanılması) modern sinemanın olasılıklarını genişletmiştir. Godard, bu dönemde filmlerinde iletişim kopukluğu içindeki modern insanın farklı yaşam biçimlerini, akıldışı sosyal sistemleri, politik tartışma ve olayları konu almıştır.

Gorin ve Dziga Vertov Grup
Godard o dönemde yükselen Maoculuk’tan etkilenmiş, burjuva sinema sistemi için film yapmayı reddetmiştir. Godard, dönemin Maoist öğrenci liderlerinden Jean-Pierre Gorin ile Dziga Vertov Grup’u kurarak, Gorin ile birlikte o dönemdeki siyasal görüşlerinin çerçevesini çizen bir dizi film çekmiştir. Bu dönem ‘Dziga Vertov Stage’ olarak adlandırılır ve 1969 yapımı Le Gai Savoir ile 1972 yapımı Tout Va Bien filmleri arasındaki zamanı içine alır. Grup ismini, sınıf çatışmasını analiz eden ve montajı devrimci bir biçimde kullanmaya çalışan ünlü Rus yönetmen Dziga Vertov’dan almaktadır.

SonImage Dönemi
Sonraki dönemde, Godard kendisini modern dünyadan ayırıp, Grenoble isimli küçük bir şehre yerleşti ve “Eşsiz bir politik filmin sadece kendi ailesine göstereceği bir film olacağı” inancı ile video çalışmalarına odaklandı. Bu dönem, Anne-Marie Miéville ile subjektif video çalışmaları yaptığı video prodüksiyon stüdyosu ‘SonImage Film Company’ ismine ithafen ‘SonImage Dönemi’ olarak adlandırılmaktadır. Godard dikkatini video yoluyla birçok insanla yaygın iletişim kurma imkânına verdi ve politik ideolojiden çok genel olayları ve insanların tecridini işledi.

Son Çalışmaları

1979 yılında Godard ticari sinema dünyasına tekrar geri dönmüştür. Bu dönemde çektiği filmlerin karakteristik özellikleri arasında bir uygunluk ve ortak payda bulmak kolay değildir. Godard bu dönemde yeni bir felsefi yaklaşımla farklı sinematik deneyler yapmaya, insan varoluşunun ve bazen de dinsel duyumun en derinlerine inmeye çabalamıştır.

Filmografi

• İlk Dönem Filmleri
• Opération ‘Béton’ (1954)
• Une femme coquette (1955)
• Charlotte et Véronique, ou Tous les garçons s’appellent Patrick (1959)
• Serseri Aşıklar (A Bout de Souffle), 1960
• Küçük Asker (Le Petit Soldat), 1960
• Kadın Kadındır (Une femme est une femme), 1961
• Hayatını Yaşamak (Vivre sa Vie), 1962
• Jandarmalar (Les Carabiniers), 1963
• Nefret (Le Mépris), 1963
• Çete (Bande a Part), 1964
• Evli Bir Kadın (Une Femme Mariée), 1964
• Alphaville, 1965
• Çılgın Pierrot (Pierrot le Fou),1965
• Erkek Dişi (Masculin Féminin), 1966
• Amerikan Malı (Made in USA), 1966
• Onun Hakkında Bildiğim İki Üç Şey (Deux ou trois choses que je sais d’elle), 1967

Politik dönem filmleri

• Çinli Kız (La Chinoise), 1967
• Haftasonu (Weekend), 1967
• Şen Bilgi (Le Gai Savoir), 1968
• Diğerleri Gibi Bir Film (Une Film Comme les Autres), 1968
• Bir Artı Bir (One Plus One), 1968
• Bir Amerikan Filmi (One Amerikan Move), 1968
• İngiliz Sesleri (British Sounds), 1969
• Pravda, 1969
• Doğu Rüzgarları (Vents d’Est), 1969
• İtalya’daki Mücadeleler (Luttes en Italie), 1969
• Zafere Kadar (Jusqu’a la Vitoire), 1970
• Vladimir ve Rosa (Vladimir et Rosa), 1971
• Her şey Yolunda (Tout va bien), 1972
• Jane’e Mektup (Letter to Jane), 1972

Filmin içinde video

• Burada ve Her yerde (Ici et Ailleurs), 1974
• İki Numara (Numéro Deux), 1975
• Nasıl Gidiyor? (Comment Ça Va?), 1976

Televizyonda video

• Altı Kere İki: İletişim Üzerine ve Altına(Six Fois Deux: Sur et Sous la Communication), 1976
• Dere Tepe Fransa/İki Çocuk (France Tour Détour/Deux Enfants), 1977-1978

Filmden önce video (senaryo, el yazmaları, denemeler…)

• Kaçan Kurtulur – Hayat (Sauve Qui Peut – La Vie), 1979
• Çile (Passion), 1982
• Adı Carmen (Prenom Carmen), 1982
• Selam Meryem (Je Vous Salue Marie), 1983

Filmden sonra video

• Çile Filminin Senaryosu (Scénario du Film Passion), 1982
• Freddy Bauche’a Mektup (Lettre a Freddy Bauche), 1982

Film yerine video

• Grandeur et Décadence d’un Petit Commerce de Cinéma, 1986
• Meetin’ WA, 1987
• King Lear, 1987

Film, sinema, imajlar,ya da genel üzerine video

• Soft and Hard: Conversation Between Two Friends on a Hard Subject, 1986
• Puissance de la parole, 1988
• On s’est tous défilé, 1988
• Histoire(s) du cinéma, 1988
• Le Rapport Darty, 1989
• L’Enfance de l’Art (How Are The Kids), 1990
• Bu süreç içindeki filmleri
  • Détective (Dedektif), 1984
  • Soigne ta Droite (Sağını Kolla),1987
  • Nouvelle Vague (Yeni Dalga), 1990
  • For Ever Mozart (Daima Mozart), 1996
  • Eloge de l’Amour (Aşka Övgü), 2001

edebiyathaber.net (13 Eylül 2022)