Zygmunt Bauman ve Leonidas Donskis’in “Akışkan Kötülük” adlı kitabı, Akın Emre Pilgir çevirisiyle Ayrıntı Yayınları tarafından yayımlandı. Bu doyurucu felsefi rehberi öneriyoruz.
Tanıtım bülteninden
Kötülüğe dair yeni bir şey yok, ezelden beri bizimle birlikte. Ancak günümüzde akışkan-modern dünyamızı karakterize eden türde yeni bir kötülük söz konusu. Daha önceki katı modernite biçimlerini karakterize eden kötülük, baskı araçları üzerinde tekel oluşturan ve zaman zaman korkunç derecede vahşi ve barbar amaçlarına ulaşmak için ellerindeki araçları kullanan devletlerin elinde yoğunlaşmıştı. Buna karşılık, çağdaş akışkan-modern toplumlarımızda, kötülük tamamen daha yaygın ve aynı zamanda daha görünmez hale geldi.
Akışkan kötülük, insan etkileşiminin ve ticaretin akışkan-modern biçimleri tarafından dokunan kumaşın dikişlerinde, insanların birlikte yaşama dokusunda ve rutin işleyiş süreçlerinde gizlenir. Şiddetli bireyselleşme, insanlar arası bağların gücünü aşındırırken, kötülük, acımasız rekabetin ve karşılıklı yabancılaşmanın işbirliği ve dayanışmanın yerini aldığı, tamamen kuralsızlaştırılmış ve özelleştirilmiş bir sosyal alanın kara deliklerinde gizlenir. Mevcut haliyle kötülüğü tespit etmek, ortaya çıkarmak ve direnmek zordur. Sıradanlığıyla bizi baştan çıkarır ve sonra aniden dışarı fırlar, görünüşte rastgele vurur. Sonuç, mayın tarlasına benzeyen sosyal bir dünyadır: Patlayıcılarla dolu olduğunu ve patlamaların er ya da geç olacağını biliyoruz ama ne zaman ve nerede patlayacakları hakkında hiçbir fikrimiz yok.
Zygmunt Bauman ve Leonidas Donskis kötülüğün hem daha sıradan hem de daha sinsi hale geldiği, insanlığı hayallerinden, alternatif projelerden ve muhalefet gücünden arındırma noktasına ulaştığı bu yeni coğrafyada okura rehberlik ediyor.
1925’te Polonya’da doğan Bauman sırasıyla faşizmi, sosyalizmi ve kapitalizmi eleştirel bir mesafeyi koruyarak yaşamış ve hiçbir zaman bağımsız entelektüel kişiliğinden taviz vermemiştir. 1968’de Polonya’dan sınır dışı edilmesinin ardından İsrail’e, oradan da Leeds Üniversitesi Sosyoloji Kürsüsü’nün başına geçmek üzere Britanya’ya gitmiştir. Bu görevini 1971-1990 arası sürdüren Bauman, ilk yıllardan itibaren hemen her konuda sosyolojik bakışın çerçevesini genişleten eserler vermiştir. Bauman genellemeleri seven bir yazardır; ama yöntembilim ve kavram tartışmaları yerine doğrudan toplumla ilgilenir. Eserleri bir sorun ve teşhis etrafında döner. Bu anlamda Britanya geleneğinden kopar. Göçmenliği, öncelleri K. Mannheim, A. Löwe, N. Elias gibi ona da, ampirik ve pragmatik bir geleneğin şekillendirdiği ada kültürüne dışarıdan bakma imkânı vermiştir. Ayrıca onlar gibi, hakikat ve ahlakı sosyolojiye taşır. Bauman kültür ve iktidarın çözümlemesine özel önem vermiş ve bu çerçevede toplum, ideolojiler, milli kimlikler, devlet, ahlaki seçim, modernizm ve postmodernizm konularını ele alarak sosyolojiye yeni bir soluk getirmiştir. Türkçede yayımlanan kitapları şunlardır: Socialism: The Active Utopia (1976; Sosyalizm: Aktif Ütopya, Çev. Ahmet Araşan, Heretik Yay., 2016); Hermeneutics and Social Science (1978; Hermenötik ve Sosyal Bilimler, Çev. Hüseyin Oruç, Ayrıntı Yay., 2017) Legislators and Interpreters (1987; Yasa Koyucular ile Yorumcular, Çev. K. Atakay, Metis Yay., 1996); Freedom (1988; Özgürlük, Çev. Kübra Eren, Ayrıntı Yay., 2015); Modernity and the Holocaust (1989; Modernite ve Holocaust, Çev. Süha Sertabiboğlu, Alfa Yay., 2016); Thinking Sociologically (1990; Sosyolojik Düşünmek, Çev. Abdullah Yılmaz, Ayrıntı Yay., 1999); Modernity and Ambivalance (1991; Modernlik ve Müphemlik, Çev. İsmail Türkmen, Ayrıntı Yay., 2003); Mortality, Immortality and Other Life Strategies (1992; Ölümlülük, Ölümsüzlük ve Diğer Hayat Stratejileri, Çev. Nurgül Demirdöven, Ayrıntı Yay., 2000); Postmodern Ethics (1993; Postmodern Etik, Çev. Alev Türker, Ayrıntı Yay., 1998); Life in Fragments: Essays in Postmodern Morality (1995; Parçalanmış Hayat: Postmodern Ahlak Denemeleri, Çev. İsmail Türkmen, Ayrıntı Yay., 2001); Postmodernity and its Discontens (1997; Postmodernizm ve Hoşnutsuzlukları, Çev. İsmail Türkmen, Ayrıntı Yay., 2000); Globalization: The Human Consequences (1998; Küreselleşme: Toplumsal Sonuçları, Çev. Abdullah Yılmaz, Ayrıntı Yay., 1999); Work, Consumerism and the New Poor (1998; Çalışma, Tüketicilik ve Yeni Yoksul, Çev. Ümit Öktem, Sarmal Yay., 1999); In Search of Politics (1999; Siyaset Arayışı, Çev. Tuncay Birkan, Metis Yay., 2013); Liquid Modernity, (2000; Akışkan Modernite, Çev. Sinan Okan Çavuş, Can Yay., 2017); The Individualized Society (2001; Bireyselleşmiş Toplum, Çev. Yavuz Alogan, Ayrıntı Yay., 2005); Community. Seeking Safety in an Insecure World (2001; Cemaatler. Güvenli Olmayan Bir Dünyada Güvenlik Arayışı, Çev. Nurdan Soysal, Say Yay., 2016); Conversations with Zygmunt Bauman (2001; Keith Tester ile, Zygmunt Bauman ile Söyleşiler, Çev. Mesur Hazır, Heretik Yay., 2017); Society under Siege (2002; Kuşatılmış Toplum, Çev. Akın Emre Pilgir, Ayrıntı Yay., 2018); Liquid Love (2003; Akışkan Aşk, Çev. Işık Ergüden, Alfa Yay., 2017); Identity: Conversations with Benedetto Vecchi (2004; Kimlik: Benedotto Vecchi Tarafından Gerçekleştirilmiş Söyleşiler, Çev. Mesut Hazır, Heretik Yay., 2017); Wasted Lives: Modernity and its Outcasts (2004; Iskarta Hayatlar: Modernite ve Safraları, Çev. Osman Yener, Can Yay, 2018); Europe (2004; Avrupa, Çev. Akın Emre Pilgir, Ayrıntı Yay., 2018); Art of Live (2008; Yaşam Sanatı, Çev. Akın Sarı, Ayrıntı Yay., 2017); Does Ethics Have a Chance in a World Consumers? (2008; Etiğin Tüketiciler Dünyasında Bir Şansı Var mı?, Çev. Funda Çoban, İnci Katırcı, De ki Yay., 2010); 44 Letters from the Liquid Modern World (2010; Akışkan Modern Dünyadan 44 Mektup, Çev. Ahmet Söğütlüoğlu, Habitus Yay., 2012); Collateral Damage: Social Inequalities in a Global Age (2011; Modernite, Kapitalizm, Sosyalizm: Küresel Çağda Sosyal Eşitsizlik, Çev. F. Doruk Ergun, Say Yay., 2013); Culture in a Liquid Modern World (2011; Akışkan Modern Dünyada Kültür, Çev. Fatih Örnek, İhsan Çapçıoğlu, Atıf Yay., 2015); Liquid Survellance (2012, David Lyon ile, Akışkan Gözetim, Çev. Elçin Yılmaz, Ayrıntı Yay., 2013); This is Not a Diary (2012; Bu Bir Günlük Değildir, Çev. Didem Kizen, Jaguar Yay., 2014) ve Does the Richness of the Few Benefit Us All? (2013; Azınlığın Zenginliği Hepimizin Çıkarına mıdır?, Çev. Hakan Keser, Ayrıntı Yay., 2014); State of Crisis (2014; Carlo Bordoni ile Kriz Hâli ve Devlet, Çev. Yavuz Alogan, İthaki Yay., 2018); Practices of Selfhood (2015; Rein Raud ile, Benlik Pratikleri, Çev. Mehmet Ekinci, Ayrıntı Yay., 2018); Stanislaw Obirek ile, On the World and Ourselves (2015; Dünyaya ve Kendimize Dair, Çev. Burcu Halaç, Ayrıntı Yay., 2017); Stanislaw Obirek ile, Of God and Man (2015; Tanrı’ya ve İnsana Dair, Çev. Ahmet Emre Pilgir, Ayrıntı Yay., 2015); Strangers at Our Door (2016; Kapımızdaki Yabancılar, Çev. Emre Barca, Ayrıntı Yay., 2018) ve Retrotopia (2017; Retrotopya, Çev. Ali Karatay, Ayrıntı Yay., 2018). Ayrıca çok sayıda makale ve kitap eleştirisi yazmış olan Z. Bauman, Modernity and the Holocaust kitabıyla Amalfi Avrupa Sosyoloji ve Sosyal Bilimler Ödülü’nü almıştır. Uzun yaşamına pek çok değerli çalışmayı sığdıran Bauman, 9 Ocak 2017’de hayatını kaybetti.
Litvanyalı Yahudi bir felsefeci, siyaset kuramcısı, düşünce tarihçisi, toplumsal analizci ve yorumcuydu. Litvanya’da Vytautas Magnus Üniversitesi’nde siyaset bilimi profesörlüğü yaptı. Ayrıca 2009’dan 2014’e kadar Avrupa Parlamentosu’nun üyesiydi. Litvanya’da önemli bir kamusal figür olarak insan hakları ve sivil özgürlüklerin savunuculuğunu yaptı. 2014’te Donskis, Litvanya’da Hoşgörü ve Çeşitliliğin Elçisi unvanıyla Avrupa Komisyonu’ndan ödül aldı. Merkez sağcı bir siyasetçi olarak, her tür aşırılıkçı veya ayrılıkçı tutuma karşı çıkmış, şiddeti protesto etmişti. Bunun yerine bireysel akıl ve vicdanı öne çıkaran bir liberalizmden yana oldu.
edebiyathaber.net (1 Aralık 2022)
