Varlık Dergisinin “Eleştiri Kültürü” temalı yeni sayısı çıktı.

Dosya: “Eleştiri Kültürü” – Emre Zeytinoğlu, Bâki Asiltürk, Dikmen Gürün, Aslıhan Şenel, Selin Gürel, Ozan Binici

Yazı: Magda Szabo: Sınırdan Bakmak (Nil Sakman) – Arkeoloji Nasıl Anlatılır: Zeynep Çizmeli Öğün ile Söyleşi (Mine Bican) – Ferit Edgü’nün “Berlin Resimleri” (Emre Dirim) – Türkçe Günlükleri (Feyza Hepçilingirler) – Terapide Anna Karenina (Evren Kuçlu) –Sürgün, Kimlik ve Dilin Krizi (Aylin Antmen) – Performans Sanatı: Gamze Öztürk ile Söyleşi (Fatma Berber) – Barthes ve Hırkası ya da Zaman Dışı Bir Duygulanımdan Parçalar (Hüseyin Köse) – Sergüzeşt-i Sahaf Ragıp Efendi [XI] (Süleyman Kaymaz) – “Kurtarma Mesafesi”nden “Sayıklama”ya Dünyanın Ölmeye Yatması (Zehra Betül Yazıcı) – Behçet Necatigil Şiirinde Arzunun Görünümü (Ersun Çıplak) – Yeni Şiirler Arasında (Şeref Bilsel) – Yeni Öyküler Arasında (Jale Sancak)

Şiir: Arife Kalender, Soner Demirbaş, Can Sinanoğlu, Ayşe Şafak Kanca, Tamer Gülbek, Taha Tayyib Karaaslan, Ayşegül Nergis

Öykü: Erendiz Atasü, İnan Palancı, Zeynep Parlar

Desen: Özge Ekmekçioğlu

Kitaplar Arasında: “Stasis” – Yücel Kayıran (Leyla Arsal) – “Yirmi Yazar: Fotoğraf-Söyleşi” – Lütfi Özgünaydın (Müge İplikçi) – Fatma Berber ve Sümeyra Gümrah Teltik ile “Bir Porsiyon Sanat” Üzerine Söyleşi (Çağla Ağırgöl) – “Kuyruklu Yalan” – Çilem Dilber (Mehtap Demiröz Harman) – Mustafa Fırat ile “Kırık Jilet” Üzerine Söyleşi (İsmail Cem Doğru) – “Aşka Özür Diletmem” – Dilek Görmez (Metin Yetkin)

Edebiyattan resme, sinemadan sanat tarihine, gezi izlenimlerinden felsefeye geniş bir alanda yazılar, söyleşiler yayımlayan Varlık bu ay da Nasıl Anlatılır, Çağdaş Sanat, Performans Sanatı, Türkçe Günlükleri, Yeni Şiirler / Öyküler Arasında köşeleri ve son çıkan kitapların tanıtıldığı Varlık Kitaplığı bölümüyle okurlarıyla buluşuyor.

Editörden

Varlık dergisinin Şubat 2023 sayısının dosya konusu, “Eleştiri Kültürü”. Dosyamıza katkıda bulunan yazarlar Emre Zeytinoğlu, Bâki Asiltürk, Dikmen Gürün, Aslıhan Şenel, Selin Gürel, Ozan Binici.

Okuyacağınız ilk yazıda Emre Zeytinoğlu, “Sanat Eleştirisinin Dili”ni iletişim dilinden ayırdığı gibi ele aldığı yapıtın dilinden de ayırıyor. Zeytinoğlu’na göre başlı başına bir dil problematiği olan eleştiri hem sanat yapıtı gibi enformasyonun ve buyrukların dışına çıkmalı, hem de sanat yapıtından ayrı bir dil yöntemi geliştirmeli, aksi halde eleştirdiği şey ile ortaklık eder.

Bâki Asiltürk, “Yıkıcı, Yapıcı, Sezgisel, Entelektüel, Akademik, Şairane” başlıklı yazısında 19. yy sonundan günümüze eleştirinin serüvenini anlatıyor. Asiltürk’e göre “Eleştirel düşüncenin tarihçesine edebiyat bağlamında baktığımızda şunu açıkça görebiliyoruz: Eleştiri yıldızı modern düşünceyle birlikte parlamaya başlamıştır.”

Dikmen Gürün’ün “1950’lerde Eleştirinin İşlevine Dair Söylemler” başlıklı yazısı bize bu alanın yöntem bilgisi gerektiren, bilimsel incelemelere alan açan bir yazın dalı olduğu üzerinde sıklıkla durulduğunu gösteriyor. Yazıdan ayrıca o yıllarda kültür dünyamızdan önemli isimlerin sanatçı ve eleştirmeni nasıl karşılaştırdıklarını öğreniyoruz.

Aslıhan Şenel, “Topografik Pratikler, Kolektif İmgelemler, Mimarlıkta Feminist Failliğin Eleştirel Olanakları” başlıklı yazısında “bir kadın mimar, araştırmacı kuramcı-tasarımcı ve eğitimci olarak mimarlık disiplini ve kurumları içinde feminist bir faillik aracılığıyla eleştirel ve üretken bir alan açmaya çalışma” yolculuğunu anlatıyor ve soruyor: “mevcut mimarlık üretimlerinin önemli bir paydaşı olduğu bugünün ekolojik, ekonomik ve siyasal krizlerinin yarattığı teslim olmuşluğa ya da umutsuzluğa karşılık etik-siyasal bir eylemlilik mümkün mü?”

Selin Gürel, “Film Eleştirisi / Çok Biliyorsan Gel de Sen Çek!” başlıklı yazısında “Filmlerin birkaç cümleyle sonsuzluğa uğurlandığı ya da birkaç cümlenin uzun süreli, büyük bir heyecan dalgası yarattığı” sosyal medya çağında eleştirmenin konumunu ve gazete yazıları dolayısıyla film eleştirisi hakkında edindiğimiz yanlış fikirleri irdeliyor.

Ozan Binici, “Eleştiri: Müzikte Dinamik Bir Unsur” başlıklı yazısında “sosyal medya platformlarında fan sayısının fazla oluşu ve yüksek ‘like’ oranı popülerlik sağlamanın ötesine geçti, sanatçıların niteliğini saptayan bir güce, göstergeye dönüştü,” diyor ve müzik alanında eleştirinin işlevini anlatıyor.

Mart sayımızda buluşmak dileğiyle.

Mehmet Erte

edebiyathaber.net (28 Şubat 2023)