TÜYAP Bursa Fuarcılık A.Ş. tarafından, Türkiye Yayıncılar Birliği işbirliği ile 29 Nisan-7 Mayıs 2023 tarihleri arasında düzenlenen Bursa Kitap Fuarı, 300’ü aşkın yayınevi ve sivil toplum kuruluşunun katılımıyla yüzlerce yazarı Bursa ve çevre kentlerden okuyucularla, çeşitli etkinlikler aracılığıyla buluşturuyor. Aşağıda, Türkiye Yayıncılar Birliği Başkanı Kenan Kocatürk tarafından gerçekleştirilen kapsamlı açılış konuşmasını bulabilirsiniz.
“Değerli basın mensupları, değerli misafirler,
Yirminci yılını kutlayan Bursa Kitap Fuarı’nın açılış törenine hoş geldiniz. Anadolu’da bir kitap fuarının 20 yıl boyunca sürmesi hem kent için hem yayıncılığımız için büyük bir kazançtır. Dilerim uzun yıllar çok daha fazla sayıda okura ve yayıncıya dokunarak, çoğalarak devam eder.
Bu sene yayıncılığımız ne yazık ki en zor zamanlarından birini yaşıyor.
Kitap Üretimi Geriledi
Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bağlı ISBN Ajansı’ndan alınan bilgilere göre; 2021 yılında toplam başlık sayısının 72.052’si basılı kitap formatında, 736 adedi sesli, 13.673 adedi e-kitap formatında idi.
2021 yılında kültür ve eğitim sektörlerindeki 95.112 toplam başlık sayısıyla yayıncılığımız, Dünya Fikri Mülkiyet Örgütü (WIPO) verilerine göre dünya sıralamasında 5. sıraya yerleşmekteydi.
2022 yılında ise toplam 83.653 eser ISBN aldı. 2021 yılına göre ISBN sayısında %12 oranında bir düşüş görülmüştür. Bunların içerisinde 69.211’i basılı kitap, 559’u sesli kitap (çevrimiçi/çevrimdışı) ve 13.623’ü e-kitap (çevrimiçi/çevrimdışı) oldu.
Bağımsız yayıncılık sektörü 2021 yılını 438.679.864 adet kitap üretimi ile tamamlamıştı.
2022 yılını ise 380.296.402 adet ile tamamladı.
2022 yılında bir önceki yıla göre 58,3 milyon adet, oransal olarak %13,3 küçülme gerçekleşti.
Sektörümüzün son on yılında ilk kez yaşadığımız bu küçülme ile kitap üretimi 2015 yılı seviyesine gerilemiş oldu.
Sonuçlar sektörün 7 yıl geriye gittiğini göstermektedir.
Bununla birlikte dünyada yaşanan kâğıt krizi ve ülkemizde yaşanan döviz kriziyle birlikte sektörümüz ciddi bir darboğaza girmiştir.
Küresel selüloz fiyatlarının ve ithal edilen kâğıdın navlun bedelinin artması, kâğıtta dışa bağımlı oluşumuzu bize bir kez daha hatırlatmıştır. İthal edilen birinci hamur ve kitap kapağı kâğıtlarında %200’lere, kitap kâğıdında %30-35’e varan, kuşe kâğıtlarda %100’ü aşan döviz bazında yaşanan fiyat artışları, büyük kur artışının yaşandığı koşullarda, kâğıt fiyatlarında yaşanan %300’e yakın artış sektörümüzü büyük bir krize sokmuştur.
Pazar Büyüklüğünde %17,57’lik Gerileme Yaşandı
Yayıncılık sektöründe satış kanallarının daralması, yıllık yayın planlarının yeniden gözden geçirilmesi, bazı yeni başlıkların yayımlanmasının durdurulması ya da ertelenmesi, yeniden baskıların finansal kaynaklarda yaşanan gelişmelere göre gözden geçirilmesi, yıllık bütçelerin maliyetler ve insan kaynakları açısından yeniden mercek altına alınması ve zaman zaman kısıtlanması ya da bütçe beklentilerindeki düşüşün göz önüne alınması, dijitale olan ilginin artmasıyla birlikte dijital korsanın da artması gibi olumsuz ya da sonucu belirsiz etkileri hala devam ediyor.
Nisan ayı başında 2022 yılının Kitap Pazarı Raporu’nu yayınladık. Her yıl ülkemizin yayıncılık sektörü verilerini derleyerek sektöre dair yıllık bir pazar raporu hazırlıyor ve kamuoyuyla paylaşıyoruz.
2021 yıl sonu perakende kitap pazarı USD olarak 1.162,89 milyon USD olmuştu.
2022 yıl sonu ise 958,54 milyon USD oldu.
2021’den 2022’ye tüm USD perakende pazarı için oransal değişim ise eksi -%17,57 oldu.
Burada 2022 yılında eğitim yayınlarının pazar payı %60 ancak bunun %29’unu Milli Eğitim Bakanlığı’nın yayınladığı ve ücretsiz dağıttığı ders kitapları ve yardımcı kaynaklar oluşturdu. Kültür yayınlarının pazar payı %29, akademik yayınlarınki %1, ithal yayınlarınki ise %9 olarak gerçekleşti.
2022 yılında eğitim yayıncılığı, kitap üretiminde bir önceki yıla göre %22,23 geriye düşmüş ve eğitim alanında üretilen kitaplar ilk kez sektörün %50’sinin altına gerilemiştir. Millî Eğitim Bakanlığı (MEB) tarafından 110 milyon adet yardımcı kitabın ücretsiz dağıtılacağı ilan edilmesi özellikle eğitim kategorisinde yer alan kitap üretim adetlerini ciddi anlamda düşürmüştür. Ücretsiz ders kitapları da eklendiğinde, toplam 262.100.000 adetle MEB, ülkenin en büyük yayıncısı konumundadır.
Çevrimiçi Satışlar Artmaya Devam Ediyor
Çevrimiçi perakende satışlardan 2022 yılında elde edilen tutar tüm pazar için 4.133,45 milyon TL oldu.
2021 yılında toplam satışların %20,85’i çevrimiçi gerçekleşmişti. Kültür yayınlarının ise %44,81’i çevrimiçinde satılmıştı.
2022 yılında toplam satışların %23’ü çevrimiçinde gerçekleşti. Kültür yayınlarının ise %49,95’i çevrimiçi satışlarda gerçekleşmiştir. Yani satılan neredeyse iki kültür kitabından birinin çevrimiçinde satıldığı anlaşılmaktadır.
2022 yılında eğitim yayınlarının %10,61’i, akademik yayınların %35,56’sı, ithal yayınların %53,65’i çevrimiçi satışlarda gerçekleşmiştir.
Yaşadığımız zorluklar bize yayıncılık sektörünün bir kamu hizmeti olarak görülmesi ve kültür yaşamının zenginleştirilmesi amacıyla desteklenmesi gerektiğini bir kez daha hatırlattı.
Buradan tüm okurlarımıza “kitap şenliğimize hoş geldiniz” diyorum ve herkesi Bursa 20. Kitap Fuarı’nda kitaplarla buluşmaya davet ediyorum.
Fuarımızın ve şenliğimizin tüm meslektaşlarımıza, yazarlarımıza, çizerlerimize, çevirmenlerimize, yayın dünyasının çalışanlarına ve emekçilerine hayırlı olmasını diliyorum.“
edebiyathaber.net (30 Nisan 2023)
