Ahmet Midhat Efendi’nin Para adlı eseri, Esma Gül Yetiş Doğan’ın Osmanlı İç Borçlanma Sisteminde Modernleşme 1839-1881 ve Ayşegül Can’ın Türkiye’de Milli Bankacılığın Doğuşu Yapı Kredi Yayınları tarafından yayımlandı.

Tanıtım bülteninden:

VakıfBank Kültür Yayınları, edebiyat ve tarih alanındaki yeni kitaplarını okurlarına sunmaya devam ediyor. Ahmet Midhat Efendi’nin “Para”, Esma Gül Yetiş Doğan’ın “Osmanlı İç Borçlanma Sisteminde Modernleşme 1839-1881” ve Ayşegül Can’ın “Türkiye’de Milli Bankacılığın Doğuşu 1908-1918” kitapları raflarda yerini aldı. 

VakıfBank Kültür Yayınları’nın (VBKY) yayın yelpazesi yeni eserler ile genişlemeye devam ediyor. Modern Türk edebiyatının kurucularından gazeteci, roman ve tiyatro yazarı Ahmet Midhat Efendi “Para” başlıklı kitabında bireylerin dünyadaki itibarı ile ekonomik itibarı arasındaki iç içe geçen ilişkilere odaklanıyor. Yazar, ilk kez 1887 yılında yayımlanan romanında Sulhi ve Vahdeti karakterleri üzerinden 19’uncu yüzyılın ikinci yarısında Osmanlı toplumunun para karşısındaki konumlarının temsili bir panoramasını ortaya koyuyor. Okul arkadaşlıklarına, Beyoğlu’ndaki eğlenme ve tüketim tarzlarına, miras hukukuna, gelir kaynaklarına, sigortacılığa, polis teşkilatını manipüle etme taktiklerine, aşk ilişkilerine, kadınların eğitimine, cinsiyetler arası hiyerarşilere de dokunarak yazılan ve günümüz Türkçesine Fatih Altuğ tarafından çevrilen eser, hayatta mutluluğun elde edilmesi esnasında paranın rolü ve işlevi nasıl olmalıdır sorusuna verilen yanıtları okurla paylaşıyor.

İktisat tarihi alanında çalışmalarını sürdüren Esma Gül Yetiş Doğan’ın kaleme aldığı “Osmanlı İç Borçlanma Sisteminde Modernleşme 1839-1881” kitabı Osmanlı ve İngiliz arşiv kaynaklarından faydalanarak 1839-1881 Türk modernleşme tarihinin finansal bir panoramasını çiziyor. Kitapta, yaklaşık 41 yıllık Osmanlı Devleti’nde menkul kıymet ihracına dayalı iç borçlanma araçlarının tarihî gelişimi analiz ediliyor. Bunların rakamsal büyüklükleri, faiz maliyetleri, borçlanmanın sürdürülebilirliği ve kapasitesi, borç ve para krizleri derinlemesine inceleniyor. Kitap, “İç Borçlanmanın Tarihi Gelişimi”, “İç Borçlanma Hacmi”, “Borçlanmanın Sürdürülebilirliği ve Miras” başlıklı üç bölümden oluşuyor. Tanzimat Fermanı’ndan mali iflasla beraber kurulan Düyûn-ı Umûmiyye İdaresi’ne kadar uzanan zamanı kapsayan eser, iktisat tarihi açısından değerli bir çalışma olarak raflarda yerini aldı. 

1908-1918 yakın dönem iktisat tarihinin kaynak eserlerinden “Türkiye’de Milli Bankacılığın Doğuşu”, basın ve iktisat tarihi ile uluslararası ilişkiler alanlarında çalışmalarını sürdüren Ayşegül Can tarafından hazırlandı. “Tarihsel Arka Plan” ve “Osmanlı Devleti’nde Milli Bankacılık Faaliyetleri” adı altında iki bölümden oluşan kitapta, “Tanzimat’tan İkinci Meşrutiyet’e Osmanlı Devleti’nde Yaşanan Ekonomik Gelişmeler ve İlk Bankacılık Faaliyetleri”, “Milli Bankacılığa Giden Süreçte İkinci Meşrutiyet Döneminde Uygulanan İktisat Politikaları”, “İstanbul’da Kurulan Milli Bankalar” ve “Taşrada Kurulan Milli Bankalar” başlıkları yer alıyor. Cumhuriyet’in ilanının 100’üncü yıl dönümünde yayımlanan kitapta, Türkiye İş Bankası’na devredilen Osmanlı İtibar-ı Milli Bankası’nın kurumsal öncülüğünde, yaklaşık on yıllık bir dönemde başta İstanbul olmak üzere Anadolu, Rumeli ve Arap vilayetlerinde, tarım ve sanayi kredileri veren tarihin tozlu sayfaları arasında kalan onlarca banka da yeniden gün yüzüne çıkarılıyor. 

Kitaptan, Para

“Başlığımızı beğendiniz mi? Hikâyemizin esasını ne tatlı ne önemli bir şey üzerine kurduğumuzu gördünüz mü? Para bu! Parrrrrra! Onu böyle telaffuz eylediği zaman paraya tapan pek çok kişinin gözleri fal taşı gibi parlar. Lokma gibi kabarıp göz yuvalarından dışarı fırlar.”

Kitaptan, Türkiye’de Milli Bankacılığın Doğuşu 1908-1918

“Devlet borçlanmasının geçirdiği değişim ve dönüşüm büyük oranda ülkelerin yaşadıkları tarihî tecrübelerin kamu maliyesine yansımasıdır. Savaşların finansmanının getirdiği zorunluluklar sonucunda siyasi otoriteler genellikle olağanüstü vergiler, para tağşişi, müsadere gibi sıra dışı finansman yöntemlerinin halk nezdinde yarattığı hoşnutsuzluklardan kaçınmaya imkân tanıyan borçlanma araçlarının ihracına yönelmişlerdir.”

Kitaptan, “Türkiye’de Milli Bankacılığın Doğuşu 1908-1918”

“İktisadi alanda başlayan millileşme hareketleri bankacılık alanında da devam etti. Tanzimat döneminden itibaren Osmanlı Devleti’nde yabancı sermayedarlar ve gayrimüslim bankerler tarafından yürütülen bankacılık faaliyetlerinde, İkinci Meşrutiyet bir kırılma noktası oldu. Türk bankacılık tarihinin ilk milli bankaları bu süreçte kuruldu. Böylece Tanzimat döneminde yabancı bankaların Osmanlı ekonomisinde yürüttüğü misyonu ve daha fazlasını İkinci Meşrutiyet döneminde milli bankalar üstlendi.”

Ahmet Midhat kimdir? 

1844 yılında İstanbul’un Tophane semtinde, orta halli bir esnaf ailesinin çocuğu olarak dünyaya geldi. Ağabeyinin memuriyeti vesilesiyle gittiği Niş’te rüşdiyeyi tamamladı ve o sırada Niş valisi olan Midhat Paşa ile yakınlık kurdu. Midhat Paşa, 1864 yılında kurulan Tuna Vilayeti’nin ilk valisi olarak atanınca, Ahmet Midhat da vilayetin merkezi olan Rusçuk’ta Vilayet Mektûbî Kalemi’nde memuriyete başladı. Bu sırada hem Fransızca öğrenen hem de Tuna Gazetesi’nde yazarlık hayatına başlayan Ahmet Midhat, 1871’de İstanbul’a döndü ve hızlı bir şekilde yayıncılık, gazetecilik ve yazarlık hayatına atıldı. Bu yıllarda önce Tahtakale’deki evinin bodrumuna yerleştirdiği bir makine ile matbaacılığa başladı, daha sonra Kırkambar Matbaası’nı kurdu. 1873’te Genç Osmanlılarla birlikte sürgüne gönderildi ve Ebuzziya Tevfik ile birlikte sürüldüğü Rodos’ta 38 ay kaldı. Sürgünden İstanbul’a döndükten sonra yayıncılık ve yazarlık işlerini hem özel girişimlerle hem de II. Abdülhamid ile kurduğu ilişkiler sayesinde atandığı devlet görevleriyle sürdürdü. 1878’de çıkarmaya başladığı Tercümân-ı Hakîkat gazetesi Osmanlı gazeteleri arasında en uzun süre yayımlanan gazetelerden biri olmuştur. II. Meşrutiyet döneminde yaş haddi nedeniyle emekliye ayrıldı ve yazı hayatından da çekildi. 28 Aralık 1912 tarihinde Darüşşafaka’da nöbetçi olduğu bir sırada kalp durmasından hayatını kaybetti. Cenazesi Fatih Camii haziresine defnedildi.

Esma Gül Yetiş Doğan kimdir? 

2013 yılında Marmara Üniversitesi İktisat Bölümünden mezun oldu. 2015 yılında Marmara Üniversitesi İktisat Tarihi Bilim Dalında yüksek lisans eğitimini tamamladı. İstanbul Üniversitesi İktisat Anabilim Dalında 2015 yılında başladığı Doktora programını 2021 yılında tamamladı. 2018-2019 yılları arasında İngiltere’de bulunmuş ve çalışmalarını sürdürmüştür. İktisat Tarihi alanında çalışmalarına devam etmektedir.

Ayşegül Can kimdir? 

Yazar Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü’nden 2010 yılında mezun oldu. 2015 yılında Selçuk Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Anabilim Dalı’nda “Mithat Şakir Altan (Hayatı-Faaliyetleri-Siyasi Düşünceleri)” başlıklı teziyle yüksek lisansını tamamladı. Doktora eğitimini ise Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü’nde 2021’de “İkinci Meşrutiyet Dönemi Milli Bankacılık Faaliyetleri /1908-1918)” konulu tez ile tamamladı. 2016 yılı itibariyle Aksaray Üniversitesi’nde öğretim görevlisi olarak görev yapmaktadır. İskân, basın tarihi, iktisat tarihi ve uluslararası ilişkiler alanlarında çalışmalarını sürdürmektedir.

edebiyathaber.net (30 Mayıs 2023)