Yenilikleri Tasarlayanlar ve Onların Efsanevi Buluşları, otomobilden teleskoba, gülücük emojisinden saksafona hayatımızda değişimler yaratan birçok buluşun hikâyesini anlatıyor. Miralda Colombo’nun kaleme aldığı ve Elisa Paganelli’nin çizdiği kitap, İthaki Çocuk etiketiyle raflarda yerini aldı.

Günlük hayatta her konuşmanın ardına eklediğiniz emojilerin kökeninin 1800’lü yıllara dayandığını biliyor muydunuz? Peki ya uzakları yakın yapan, yıldızları seyretmemizi sağlayan teleskobun mimarı Galileo’dan önce, Hollandalı bir gözlük üreticisinin “dürbünlü gözlük” icat ettiğini? Kadınların, 400 yıl boyunca ölümlerine bile neden olabildiği halde kullanmaya devam ettikleri korselerin yerini sütyenin almasını Caresse Crosby (nam-ı diğer Poly) adında bir kadının sağladığını hiç duymuş muydunuz? 

İthaki Çocuk’tan çıkan “Yenilikleri Tasarlayanlar ve Onların Efsanevi Buluşları”, bütün bu sorulara yanıt vermekle kalmıyor, hayatımıza yön veren birçok tasarımın nasıl bulunduğunu akıcı bir dille anlatıyor. Miralda Colombo’nun yazdığı ve Elisa Paganelli’nin resimlediği kitap, kesinlikle çocukların ilgisini çekecek. Aslında sadece çocukların değil, yetişkinlerin de zevkle okuyabileceği bir kitap. İşte kitaptan alıntılarla, birkaç buluş ve mimarları: 

KADINLARIN HAYATINI DEĞİŞTİREN BULUŞ: SÜTYEN

Polly, giydiği elbiseye ikna olmayan gözlerle bakıyordu… O bağcıklar ve çubuklar zırhlısı, göz kamaştıran elbisesinin zarafetini bozuyordu… Hizmetçilerine, iki adet kumaş mendil, iğne, iplik, lastik bant ve broş getirmelerini söyledi. Böylece korsenin yerine geçecek bir şey yaptı. Ertesi gün çay saatinde bu muhteşem buluşunu arkadaşlarına gösterdi: Hepsi birer tane istedi. Polly, büyük büyük dedesinin buharlı vapuru gibi devrim niteliğinde bir buluş olmasa da ona yakın bir şey icat ettiğinin farkındaydı. 3 Kasım 1914’te patentini almak için buluşunu tescil ettirdi. Ve bunun üretimine başladı. Henüz tam bir başarıya ulaşmadan buluşunu bir şirkete sattı. Ne var ki birkaç yıl içinde her şey değişti. Kadınlar da artık tıpkı erkekler gibi çalışıyor, pantolon gibi rahat kıyafetler giyiyor, saçlarını kısa kestiriyor ve spor yapıyorlardı. Elbette sütyensiz yapamazlardı. Nihayet onlar da özgür ve bağımsızdılar.

MONOPOLY’NİN ASIL İCADI

Basit bir oyun dünyayı değiştirebilir mi ya da en azından onu daha iyi bir yer haline getirebilir mi? Elizabeth Magie’ye göre, bu sorunun cevabı evetti. Lizzie, bir oyun üzerinden ekonominin temel ilkelerinin öğretilebileceğine ve insanların sahip oldukları zenginlikleri başkalarıyla paylaşmaları konusunda eğitilebileceğine inanıyordu… Lizzie bu oyuna Landlord’s Game (Mülk Sahibi Oyunu) adını verdi…. 1904’te ve daha sonra 1921’de iki kez bu oyununun patentini aldı: Yaygınlaşmasıyla birlikte yeni fikirler geliştirerek oyunun orijinal versiyonuna mülk ve para biriktirme olasılığını da ekledi. Böylece, bunun sonunda herkesin nasıl zarara uğradığını göstermek istiyordu. Bu oyun, Charles Darrow adındaki işsiz bir mühendis tarafından kopyalanarak yeni bir oyun gibi ortaya çıktı. Bu adam, çizimlerini Parker Brothers Şirketi’ne gönderdi ve bu şirket oyunu 1935’te Monopoly adıyla üretime soktu. Lizzie’nin oyunun gerçek mucidi olduğu ancak onlarca yıl sonra ortaya çıktı.

ÜÇ KARAKTERE SIĞAN GÜLEN SURAT

Küçük bir gülümseme dünyayı kurtarmaya yetmeyebilir ama ona bir parça da olsa neşe katacağı kesindir. Bir elektronik mesajda, 🙂 bu üç karaktere sıkıştırdığı küçücük gülen suratı yollarken Scott Fahlman işte böyle düşünmüştü… Onun bu orijinal düşüncesi, öyle görünüyor ki Fahlman’dan önce başkaları tarafından da denenmişti. Bazıları Amerikan Başkanı Abraham Lincoln’ün 1862 tarihli bir konuşmasında bile gülen bir yüzün bulunduğunu iddia ederken, mizah dergisi Puck 1881’de yüz ifadelerini resmeden bir sayfa dolusu yazı tipi yayınlamıştı. Üzgün, kızgın, sıkkın ve son derece mutlu… Peki ya gülen sarı surat? İşte bu tamamen farklı bir hikâye: Kâğıtlarını ve kalemlerini kuşanan Harvey Ball adındaki bir tasarımcı, bir firmada çalışanların moralini yükseltmek için on dakikadan kısa sürede “Smiley”yi icat etti. Ve işe de yaradı çünkü ta 1963 yılından bu yana, gülen sarı surat görmek, insanların yüzünde hâlâ bir tebessüm yaratmaya devam ediyor.”

BİR GEZGİN VE BİR YAZAR

Gördüğünüz gibi bu, sadece çocuğunuzun değil, sizin de ilgiyle okuyabileceğiniz bir kitap. Kitabın yazarı Miralda Colombo’ya gelince, kendisi bir gazeteci. Bu mesleği seçmesindeki en büyük etkense, dünyayı gezme sevdası. Valizi her daim hazır duran bir gezgin. Çocuklar için ilk kitabını, -yemek kitabı-, kızı Alice doğunca yayınlıyor Miralda. Sonrası da geliyor. Eşi ve üç çocuğuyla İtalya’da yaşıyor. Kitabı, çocuklarla Türkçe olarak buluşturansa çevirmeni Yelda Gürlek. ODTÜ, Yeditepe ve Bahçeşehir üniversitelerinde İtalyanca okutman olarak görev yapan Gürlek, Edmondo de Amicis, Dino Buzzati, Giorgio Bassani, Carlo Cassola, Umberto Eco, Paolo Cognetti, Giulio Cavalli, Stefano E. D’Anna, Gianni Rodari, Guido Sgardoli, Maria Venturi gibi yazarların da kitaplarını Türkçe’ye çevirdi. 

Bu sırada söylemeden geçmeyelim, kitabın arkasında bir de sürpriz bekliyor çocukları. Kendi yaratıcılıklarını konuşturacakları üç boş sayfa yer alıyor, bir davetle birlikte: “ Siz de aklınıza gelen buluşları ve fikirlerinizi bu sayfalara yazabilirsiniz.” Kim bilir, belki de bir sonraki efsanevi buluşlar kitabında tasarımınızla birlikte sizin isminiz de yer alabilir.

KÜNYE:
Kitap Adı: Yenilikleri Tasarlayanlar ve Onların Efsanevi Buluşları, 

Yazan: Miralda Colombo

Resimleyen: Elisa Paganelli

Çevirmen: Yelda Gürlek

Yayınevi: İthaki Çocuk

edebiyathaber.net (7 Temmuz 2023)