Necat Zanyar’ın “Abdurrahim Rahmi Zapsu – Çok Yönlü Bir Tanıklığın Öyküsü” adlı kitabı Doğan Solibri Yayınları tarafından yayımlandı.

Tanıtım bülteninden:

Erken Cumhuriyet dönemi aydınlarından Abdurrahim Rahmi Zapsu, Türkiye’de İslam düşüncesinin önde gelen isimlerinden biri. Ayrıca Kürt aydınlanmasının ilk kuşak temsilcisi ve modern Kürt edebiyatının kurucularından.

Abdurrahim Rahmi Zapsu, Meşrutiyet’ten dünya savaşına, Sovyetler’in ortaya çıkışından Türkiye’de Cumhuriyet idaresine, modernite ve ulus devletten çok partili yaşama, bölgesel ve küresel ölçekte belirleyici kavşaklarda bulundu. Eksantrik yayla gecelerini, savaşın ağır yıkımlarını, esareti, 20. yüzyıl başındaki İstanbul’u yaşadı. Mesleği vesilesiyle memleketi gezdi. Müslüman dünyanın ağırlık merkezlerinden olan Mekke, Medine, Şam, Beyrut, Bakü ve Pakistan’ı gözlemledi.Hamarat bir düşünce insanı, modern bir âlim olarak Müslümanların medeni dünyaya ve laiklik düşüncesine açık olmasını savundu. Tanınan birçok şahsiyetle yakınlık kurdu. Said Nursi, Seyyid Abdülhakim Arvasi, Hasan Basri Çantay, Necip Fazıl Kısakürek ve Said Ramazan Boti’nin sevgi ve dostluğunu kazandı.

Ayrıca Kürt modernleşmesinin ilk kuşak temsilcilerinden, modern Kürt şiirinin kurucularından, Kürtçenin hürriyet ve vatan şairi, ilk Kürtçe piyes-operet yazarı olan Zapsu, Osmanlı’nın son döneminde Kürtçe eğitim müfredatı oluşturan ilk isim oldu. Kürt çocukları için dilbilgisinden matematik, tarih ve coğrafyaya birçok dalda eser hazırladı, adeta tek başına bir eğitim-öğretim kurulu görevi üstlendi. 20. yüzyılın şafağında ve ilk yarısında, ulusun kurtuluşu, milli ve manevi değerlerin yeşermesi ve toplumda karşılık bulması için önemli çalışmalar yaptı. Hayat düsturu, manevi değerlerden kopmadan medenileşmekti.

Bu kitap, onu günümüz okuruna yaşamı ve eserleriyle tanıtmak amacıyla hazırlandı. Kendine özgü, yapıcı ve kucaklayıcı İslam yorumuna yer verilirken, Kürt modernleşmesi ve edebiyatının önemli bir evresi de bu kitapla aydınlanıyor ve zincirin kayıp halkalarından biri tamamlanıyor.

Bu kitap, seçkin düşünce insanı Abdurrahim Rahmi’nin bugüne kadar yayımlanmış en kapsamlı biyografisi ve istisnalar dışında tüm şiirlerini içeren divanı. Eser ayrıca birinci el kaynaklara dayandığından özel bir öneme sahip.  Abdurrahim Rahmi’nin şiirleri temelinde yaşam öyküsü ve fikirlerinin izini sürerken onun milleti ve insanlık ailesi için ifade ettiği anlama odaklanıyor. 

Zapsu’ya ait bugüne kadar bilinmeyen pek çok eser ve şiir ilk defa bu kitapla gün yüzüne çıkıyor. Öte yandan Zapsu’nun yayımlanmamış bir romanından yapılan alıntılarla, güçlü edebi yönüne ışık tutuluyor. Onun hikâyesi ve eserleri, okuru çok merak edilen bir dönem ve coğrafyalarda sürükleyici bir yolculuğa çağırıyor.

Kitaptan

Kocaeli milletvekili adayı olduğunda “Muhterem Kocaeli Halkına” başlıklı bir broşür hazırlatır ve burada şu ifadelere yer verir: “Mebus seçeceğiniz Abdurrahim Zapsu kimdir? 309 doğumludur. Babası memleket tabibi Daver Bey’in oğlu Pertev Bey’dir. İlk tahsilini Başkala rüştiyesinde, orta tahsilini Van Darülmualliminde yapmış, merhum Seyyid Taha efendiden aldığı ilmî icazetnamesi Maarif Vekâletince tasdiklidir. İstanbul İlahiyat Fakültesinde yüksek tahsilini yapmış ayrıca Ankara Maliye Mektebinden de diploması vardır. Dört şark lisanını biliyor. On beş sene muallimlik, on beş sene muhtelif yerlerde Mal Müdürlüklerinde bulunmuş, Maliyeden emeklidir. Birinci Cihan Harbinde yaralanmış bir gazidir… Yedi seneden beri İstanbul’da çıkardığı Ehli Sünnet mecmuası ile memleket kültürüne büyük hizmetler yapmıştır. Otuz beş kadar eseri vardır… Hiçbir partiye bağlı değildir. Vatan ve millete ciddi çalışan bütün partilileri sever. Bağımsızdır. Reyinizi mutlaka ona veriniz…”

Broşürde yer alan, hiçbir partiye bağlı olmadığı vurgusu dikkati çekicidir. Nitekim farklı dönemlerde Zapsu adı çeşitli yayın ve kuruluşlarda geçse de o, yaşamı boyunca bireysel bağımsızlığını siyaset alanında da koruyan biri olmuştur.

edebiyathaber.net (29 Temmuz 2023)