George Orwell ve Kelimeler | İhsan Kurt

Kelimeler hayatımızda çok büyük bir rol oynar ve bu nedenle en yakından incelenmeyi hak ederler. Aldous Huxley Kurmaca dünyası hakkında bilebileceğimiz tek şey kelimelerin bize anlattığıdır.  J. Hillis Miller Berna Moran, 1950 yılında yazdığı makalesinde; “edebiyatın malzemesi kelimelerdir ve bunlar bir mana taşıdığına göre, edebiyatta eserin yapısı ile manası (muhtevası) iki ayrı değer kazanmaya elverişlidir. … Read more

Hüzün bu şiire yakışıyor | İhsan Kurt

Yara gibi açılmayan bir şiir olmaz. Aynı zamanda yaralamayan şiir de yoktur. J. Derrida Mustafa Baydar’ın Edebiyatçılarımız Ne Diyorlar adlı eserinde, 1954 yılında Ziya Osman Saba ile yaptığı röportajı okuyup bitirdiğimde, röportajın sonuna bir dipnot olarak onun “O”NSUZ şiiri eklenmiş. Saba’nın daha önceleri birçok şiirini okumuştum, adı geçen şiiri de okuduğumu hatırlıyorum. Ancak şiiri bu … Read more

Cumhuriyet’in ikinci yüzyılında edebiyat | İhsan Kurt

“Edebiyatla meşgul olmak, bir millete büyük şahsiyetleri hakkında nisbî değerleri çerçevesinde hüküm vermeyi öğretir ve milleti bu büyük insanları onurlandırmaya yöneltir. Edebiyatın gelişmesi, yani düşünce ve ifade sanatının ilerlemesi, özgürlüğün yerleşmesi ve sürdürülmesi için gereklidir.” — M. de Staël Cumhuriyet’in ellinci yılı kutlamaları, benim için her ilin valilikleri tarafından yayımlanan yıllıklarla iz bırakmıştır. Gençlik dünyamda … Read more

Toplumsal yapının göstergebilimsel analizi | İhsan Kurt

Dil, bir toplumun en temel yapı taşlarından biri olarak karşımıza çıkar ve kültürle iç içe geçmiş bir olgudur. Ferdinand de Saussure*, modern dilbilimin kurucusu olarak kabul edilen önemli bir düşünürdür. Dil üzerine geliştirdiği kavramlar, sadece dilin işleyişini açıklamakla kalmaz, aynı zamanda toplumsal ve bireysel düzeyde derin analizler yapmamıza olanak tanır. Saussure’ün dil kuramını bireysel ve … Read more

Kültürün, duyarlılığın ve dostluğun şairi Cahit Sıtkı | İhsan Kurt

“TARANCI.- Ne iyi çocuktu! … Yırları yarına da kalacak mı? Bugünden kimse kestiremez onu. Kalsın kalmasın, bize, bugün yaşamakta olanlara güzel tatlar sağladı o yırlar, gönlümüzde yankıları var. Öldü Cahit Sıtkı Tarancı, bir kişi değil artık, sayrılar evinde yatan bir kişi değil, yırlarıyla içimizi ışıtan, bize bizi anlatan, kimi tatlı tatlı, kimi de üzünçle gülümseyen … Read more

Derrida Okumaları: Derrida’da Metin ve Dil-2 | İhsan Kurt

“Her halükârda bir metin kendi başına kendisini “aşkın” bir okumaya ödünç vermekten kaçınamaz. Bu aşkını yasaklayan bir edebiyat kendisini fesheder.” Jacques Derrida Derrida’nın edebiyat hakkındaki düşünceleri, dilin ve metinlerin karmaşıklığını vurgulayarak geleneksel düşünceye meydan okur. Bir başka ifade ile Derrida, dilin, metinlerin ve düşüncenin yapısını sorgulayarak, geleneksel felsefi ve edebî yaklaşımlara eleştirel bir bakış açısı … Read more

Derrida okumaları: Derrida’da metin ve dil -1 | İhsan Kurt

“Varlık deneyimi, ne az ne çok, metafiziğin kenarında, edebiyat belki de her şeyin kenarında durur.” J. Derrida Jacques Derrida, 20. yüzyılın en etkili filozoflarından biri olarak, özellikle dil, metin ve anlam üzerine derin çözümlemeler yapmıştır. Bundan önceki yazılarımda Derrida hakkında yazılan bazı kitaplardan ve son olarak da (6 Şubat 2024) Jacques Derrida’nın “Edebiyat” kavramı üzerinde … Read more

Yazar ve özgür ağırlık | İhsan Kurt

Toplumun her alanına bulaşan çürüme, edebiyatın kendine özgü kimyasını da bozdu. Sadece ekonomide değil kültürel seviye kaybı içinde yazar, edebiyat da bu çürümeden etkilenmekten kurtulamadı. Sadece paramız değer kaybetmedi, ne yazık ki yazarlar ve yazdıkları da, edebiyatta değer kaybına uğramaya devam etmektedir. O zaman şöyle bir soru akla geliyor; edebiyat dünyasında bir yazarın ağırlığını belirleyen … Read more

Joseph Hillis Miller ve “Yazar” | İhsan Kurt

“Yazarlar tabi ki en çok birinci tekil şahsı kullanırken kendilerini rahat hissederler.” Wıllıam Zınsser “Bence yazdıklarınıza göre düşünüyorsunuz, tersi değil.”  Louis Aragon “Çağdaş kültürdeki edebiyat imgesi despotça yazarın kişiliğine, yaşamöyküsüne, beğenilerine ve tutkularına odaklanmıştır.” Roland Barthes, Yazarın Ölümü Bazı yazarlar “yazar” kavramı üzerinde düşünmüşler, düşündüklerini yazmışlar hatta bu fikirleriyle etkili de olmuşlardır. Bunlardan biri de … Read more

Denizle sohbet | İhsan Kurt

“Deniz de bir dua kitabıdır. Tanrı’dan söz eder. Hafif renkler, hafif kokular, ilkbahar ruhları.” Sartre Denizin iki manzarası beni çıldırtırdı. Biri bu kayaların sahile bakan yerinde sabah ve akşam saatlerinde durgun denizin ışığıyla dipteki taş ve yosunlarla aldığı manzara, biri de öğle saatlerinde güneş vuran suyun elmas bir havuz gibi genişlemesi. Ahmet Hamdi Tanpınar. Sohbet, … Read more

J. Paul Sartre’ın yazar, yazın, yazmak üzerine düşünceleri | İhsan Kurt

Jean-Paul Sartre’ın (21 Haziran 1905 – 15 Nisan 1980) ölümünün üzerinden 44 yıl geçmiş olmasına rağmen, 119. doğum yıldönümünde dahi hâlâ ilgiyle okunan bir yazar olmaya devam ediyor. 1964 yılında, Nobel Komitesinin 50’li ve 60’lı yıllarda Soğuk Savaş döneminde ABD’den yana taraf tuttuğunu düşündüğü için Nobel Edebiyat Ödülü’nü reddetmiş olan Sartre, güçlü bir duruş sergileyen … Read more

Gitmediğiniz yerlerde adınız varsa | İhsan Kurt

Gitmediğin yer senin değildir, diyen Halil Rıfat Paşa’ya karşın “orda bir köy var uzakta gitmesem de gelmesem de o köy bizim köyümüzdür” diyen şair Ahmet Kutsi Tecer’in şiirinin bana daha sıcak gelmesi bu günlerde aldığım bir mesajla sanki yenilenmiş gibi oldu. Belki şair sözü olmasından belki de hayallerimi bir araya toplayıp yüreğimin bir yerlerine dokunuşundan … Read more