Türkiye’de çağdaş sanatın öncülerinden Füsun Onur’un Opus II – Fantasia adlı yerleştirmesi ve Arter Koleksiyonu’ndan oluşturulan Tedbir başlıklı grup sergisi, Arter’de izleyiciyle buluşmaya devam ediyor. 

Füsun Onur’un diğer pek çok yapıtında olduğu gibi doğrudan müziksel referanslar taşıyan Opus II – Fantasia adlı yerleştirmeyle sanatçı dört sıradan nesneyi müziğin mecrası ve unsurları olarak kullanıp, mekânı ve zamanı ritim ve varyasyonlar yoluyla yorumluyor. Sanatçı, sanat kurumu, sanat eseri ve izleyici arasındaki ilişkiler etrafında kurgulanan Tedbir ise, Arter Koleksiyonu’ndan bir araya getirilen yapıtlar yoluyla sanatın üretim ve sergileme pratiklerine odaklanıyor. Sergi, çoğu kez izleyicinin tanık olmadığı hazırlık süreçlerini, güç dinamiklerini ve sanatın kendine özgü kırılganlıklarını konu ediniyor. Emre Baykal küratörlüğünde sergilenen Opus II – Fantasia ve Tedbir için son ziyaret günü 20 Şubat 2022. 

FÜSUN ONUR: OPUS II – FANTASIA

Füsun Onur’un 2011 yılında Arter Koleksiyonu’na eklenen Opus II – Fantasia (2001) adlı yerleştirmesi yeni bir mekânsal düzenlemeyle Arter’deki galeri mekânına uyarlanarak Emre Baykal küratörlüğünde sergileniyor. Onur ilk kez 2001 yılında Baden–Baden’daki Staatliche Kunsthalle’de düzenlenen Aus der Ferne so nah [Uzaklardan Bu Kadar Yakına] adlı sergi için tasarladığı Opus II – Fantasia’yı daha sonra Arter’deki Görünmezlik Taktikleri (2011) ve Neues Museum Nürnberg’deki Zamanın Kıyısında (Saum der Zeit, 2018) başlıklı grup sergileri için farklı düzenlemeler hâlinde mekâna uyarlamıştı. 

Formu, mekânı, zamanı ve bunlar arasındaki ilişkileri sıradışı bir malzeme çeşitliliğiyle araştırırken gündelik, öyküsel, hatta otobiyografik öğeleri de devreye sokan Onur, müziğe farklı duyuların dahil olduğu bir süreç olarak yaklaşır. Sanatçının Çiçekli Kontrpuan (1982), Kadans (1995), Opus I (1999), Prelüd (2000), Noktürn (2001) ve diğer pek çok yapıtında olduğu gibi, doğrudan müziksel referanslar taşıyan bu yerleştirmesinde, dört sıradan nesne birbirleriyle etkileşime girerek mekâna özgü bir kompozisyon kuruyorlar. Zemin üzerinde sırayla belirip birbirleriyle etkileşime geçen beyaz örgü şişleri, altın renkli ip yumakları, küçük porselen figürler ve standart müze kaidelerinin meydana getirdiği farklı formlar ve motifler, yer yer duraklamalar ve kreşendolarla çeşitlenerek çoğalırken, içinde yayıldıkları mekânı referans alıp onu yeniden düzenleyen görsel bir müzik oluşturuyorlar. 

Bugün yarım asrı aşan sanatsal üretiminin tamamını, doğup büyüdüğü ve halen yaşamakta olduğu evin büyülü dünyası içinde şekillendiren Füsun Onur’un yapıtlarına, mekân ve zaman, ışık ve gölge, ses ve sessizlik gibi unsurlar eşlik etmeyi sürdürüyor. Sanatçının farklı dönemlerde ürettiği yapıtların önemli bir bölümü, Emre Baykal küratörlüğünde Arter’de düzenlenen Aynadan İçeri (2014) başlıklı retrospektif sergide bir araya getirilmiş, sergiye sanatçının üretimi üzerine kapsamlı bir kitap da eşlik etmişti. Onur, 2022 yılında düzenlenecek olan Venedik Bienali 59. Uluslararası Sanat Sergisi’ndeki Türkiye Pavyonu için yeni bir eser üretmeye hazırlanıyor.

TEDBİR

Arter Koleksiyonu’ndan oluşturulan Tedbir başlıklı grup sergisi ise çoğu kez izleyicinin tanık olmadığı hazırlık ve müzakere süreçlerini; kültürel, ideolojik, hiyerarşik ve ekonomik bağlamların şekillendirdiği güç dinamiklerinin yanı sıra, sanatın kendine özgü zaaf, hassasiyet ve kırılganlıklarını konu ediniyor. Arter’in üçüncü kat galerisinde düzenlenen sergide Hamra Abbas, Halil Altındere, Rogelio López Cuenca, Burak Delier, Lamia Joreige, Ali Kazma, Alicja Kwade, Serkan Özkaya, Walid Raad, Canan Tolon ve Nasan Tur’un yapıtları yer alıyor. 

Yaşamın günlük akışının, sosyal ilişkilerimizin, çalışma biçimlerimizin, dünyayla ve birbirimizle kurduğumuz mesafelerin değiştiği, hareket alanlarımızın kısıtlandığı, hatta fiziksel görünüşlerimizin maskelendiği bir dönemde tasarlanıp ziyarete açılan Tedbir, adını Canan Tolon’un sergide yer alan bir yapıtından ödünç alırken, aynı zamanda bugün başta sağlık alanında olmak üzere ekonomi, güvenlik, enerji gibi farklı bağlamlarda fazlasıyla sık duyup sürekli kullanır olduğumuz “tedbir” kelimesinin açılımlarından esinleniyor. Hayatın her alanını topyekûn rehin alan “küresel endişe”, sanatın ve sanat kurumlarının işleyiş, erişilebilirlik ve ilişkilenme biçimlerini de kaçınılmaz olarak etkileyip sekteye uğratmakta. Günbegün değişen “yeni normal”ler karşısında sanat da kendi sürdürülebilirliğine yönelik tedbirler, yeni deneyim mecraları, farklı iletişim yöntemleri, altyapısal ve finansal çözümler aramak zorunda kalıyor. 

Küratörlüğünü Emre Baykal’ın üstlendiği Tedbir’de yer alan yapıtlar, hem üretildikleri tarihler hem de sorunsallaştırdıkları konular itibarıyla günümüz pandemi koşullarıyla gündeme gelen sorun ve kavramlara doğrudan referanslar taşımasalar da, hiç şüphesiz bu koşulların belirlediği kurallar ve izin verdiği sınırlar içinde deneyimlenebiliyorlar. Geçici olarak sergilendikleri kurumsal mekânla ve birbirleriyle kurdukları ilişkiler yoluyla, artık gündelik dilimize yerleşip kök salan ve yaşam biçimlerimizi yeniden şekillendiren “tedbir”in yanı sıra, günümüzde sanat alanını belirleyen diğer pek çok kavram ve olguyu yeniden düşünmeye kapı aralıyorlar: sanat ve iş dünyasının üretim ilişkileri, hiyerarşik ve bürokratik düzen, kurumsal olanla kişisel olanın çatışması/örtüşmesi, iletişim ve müzakere, kapsayıcılık ve dışlayıcılık, mega sergiler ve kuyruklar, kamusallık, sanat yapıtının değeri, telif hakları, muhafazaya dönük ve korumacı yöntemler, güvenlik, inşa ve yıkım, sosyal mesafe ve maske…

Arter’in güncel programlarına ilişkin daha detaylı bilgiye www.arter.org.tr adresinden erişilebilir. Arter Pazartesi hariç her gün açık. Kurumsal Sponsor Tüpraş’ın değerli desteğiyle, tüm sergilere giriş 24 yaş altı izleyiciler için her gün; Perşembe günleri ise her yaştan izleyici için ücretsiz. Arter Beraber üyeleri ise sergileri yıl boyunca ücretsiz ziyaret etmenin yanı sıra farklı ayrıcalıklardan faydalanıyor. Arter binasının Kütüphane, Kitabevi, Bistro by Divan, arka bahçe alanlarına ve Galeri 0’da yer alan sergiye giriş için bilet gerekmiyor. Ulaşım Sponsorları Ford Otosan ve Otokar’ın desteği sayesinde Taksim’den ve Tepebaşı’ndan ücretsiz servis araçlarıyla Arter’e ulaşılabiliyor.

Bilgi için: arter.org.tr

Adres: Irmak Cad. No: 13 Dolapdere Beyoğlu 34435 İstanbul

Tel: 0212 708 58 00

edebiyathaber.net (3 Şubat 2022)