Dünyaca ünlü terapist ve New York Times “çok satan yazarı” Susan Forward’ın kaleme aldığı “Duygusal Şantaj”, kendimize yakın gördüğümüz kişilerin, zaaflarımızdan yararlanarak bizleri kendi istediklerini yapmamız yönünde manipüle edenlerin kullandığı yöntem olan duygusal şantajın gelebileceği boyutların ciddiyetini inceleyen bir kitap.
2010’lu yıllarda başlayan ve etkileri günümüzde de devam eden, “modern birey” diye adlandırdığımız bir yığın var. Çok “dertli” insanlardan oluşan bu kalabalık topluluğun, ait olduğu “sınıfa” has, gündelik çıkmazları var. Ne yapsalar olmuyor, neyi kurcalasalar altlarında kalıyor, tam oldu derken ip yine kopuyor. Arkadaşlık ve duygusal ilişkilerinde de durum böyle. Değer verdikleri biri, bu naif bireylere verdikleri sözleri tutmayınca, onlar için katlandıkları fedakarlıkların yanında, kendilerinin yaptığı solda sıfır kalınca, bu defa da ruhsal ve duygusal olarak bir çöküntü yaşayıp, “kaybedenler kulübünün” kapısını çalıyorlar. Bu “kaybetme” meselesini de pek mi pek önemsiyorlar. Ekmeğini de fazlasıyla yiyorlar. Peki bunun tersi yüzünden onlar birer “kaybeden” olmuş olabilirler mi? Aslında kafaya taktıkları şeyleri, onların, “Hemen, her zaman pes ediyorum”, “İstediğim şeye, hayalini kurduğum şeye neden ulaşamıyorum?”, “Yine kaybettim” gibi serzenişlerini yüksek sesle dillendirmesine başkaları neden oluyorsa? Böyle bir şey mümkün müdür? Gayet tabii mümkündür ve bunu yapanlara “yetenekli manipülatörler”, yaptıklarına da “duygusal şantaj” denir. Daha doğrusu deniyormuş. Zira bunu, dünyada hatırı sayılır bir üne sahip olan, New York Times “çok satan yazarı” Susan Forward’ın, Beyaz Baykuş Yayınları’ndan Kaan İhsan Aksoy çevirisiyle yayımlanan “Duygusal Şantaj” kitabından öğreniyoruz. Forward, kitabında, bizleri düzenli olarak maniple ederek, yeteneklerimizle, zekâmız sayesinde başarılı olduğumuz konularda aslında öyle olmadığımıza inandırıp, bizi, istediklerini yapmadığımız için cezalandırmak ve üzerimizde hâkimiyet kurarak damarımızla oynayanların yöntemi “duygusal şantajı” ele alıyor.
“Eğer benim istediğim gibi davranmazsan, acı çekersin”
Konuyu daha da açmak için öncelikle Susan Forward’ın duygusal şantaj tanımıyla tam olarak ne demek istediğine yakından bakmakta fayda var. Şöyle açıklıyor Formard duygusal şantajı: “Duygusal şantaj, bize yakın olan kişilerin, istediklerini yapmazsak bizi cezalandırmakla doğrudan veya dolaylı olarak tehdit ettikleri güçlü bir manipülasyon biçimidir. Her türlü şantajın kalbinde, farklı şekillerde ifade edilebilecek temel bir tehdit vardır: Eğer benim istediğim gibi davranmazsan, acı çekersin. Kriminal bir şantajcı, kişinin geçmişiyle ilgili bilgileri itibarını mahvetmek için kullanmakla tehdit edebilir veya bir sırrı saklamak için kendisine nakit olarak ödeme yapılmasını isteyebilir. Duygusal şantaj bizi kalbimizden vurur. Duygusal şantajcılar, onlarla olan ilişkimize ne kadar değer verdiğimizi bilirler. Hassasiyetlerimizi ve çoğu zaman en derin sırlarımızı bilirler. Ve bizi ne kadar önemserlerse önemsesinler, istediklerini ele edemeyeceklerinden korktuklarında, bu özel bilgiyi kendi isteklerini, yani itaatimizi elde etmelerine yardımcı olacak şekillerde kullanırlar.” Forward’ın detaylı açıklamasından da anlaşılacağı üzere, duygusal şantajcılar, çakal tipler. O kadar kafası basan insanı kafalarına göre yönlendirirken, etrafındakileri çevreleyen korkuya bulanmış “sis” tabakası, onların yaptıklarını görmemize, fark etmemize, anlamımıza engel oluyor. Karşı tarafı boğdukları bu sis içerisinde, duygusal bir “göz gözü görmezlik” oluşuyor ve bu tabaka dağılana kadar, duygusal şantajcılar hedeflerine çoktan ulaşmış oluyor.
Edilgen durumda kalan insanların hayatını cehenneme çeviren bu şantaj için Susan Forward, düşüncelerle başlayıp, davranışlara yansıyan bir reçete sunuyor kitabında. Değişimi amaçlayan bir yol haritası üzerinde önce şantajcılarla olan ilişkimizi gözden geçirmemiz gerektiğini söylüyor Forward. Sonrasında ise onların etrafımızda ördükleri sisten kurtulmamız için yapmamız gerekenleri sıralıyor. Bir anlamda duruma netlik kazandırıyor. Bu adımların atılmasıyla birlikte, karşı tarafın üzerimizde kurduğu baskının dağılacağını belirtiyor.
“Duygusal Şantaj”, Susan Forward’ın duygusal şantaja uğramış kişilerin gerçek hikâyelerinden verdiği örneklerle yaptığı çıkarımların bileşiminden oluşan bir kitap. Sayfalar ilerledikçe durumun dramatikliği kendini daha da hissedilir hâle getirirken, duygusal şantajın açtığı boyutların vahametini gördükçe Forward’ın uyarılarını bir kez daha gözden geçirme isteği duyacağınızdan emin olabilirsiniz.
edebiyathaber.net (2 Eylül 2023)
