Ülkemizin en değerli tarih profesörlerinden biri olan ve geçtiğimiz temmuz ayında yaşamını yitiren Halil İnalcık’ın Devlet-i Aliyye serisinin dördüncü cildi İş Bankası Kültür Yayınları etiketiyle yayımlandı.
Tanıtım bülteninden
Osmanlı Devleti’nin kuruluşundan hilafetin kaldırılışına kadarki dönemi kapsayan serinin birinci cildinde Osmanlı Devleti’nin bir beylikten Balkanlar ve Ortadoğu’ya hükmeden güçlü bir imparatorluğa dönüşü ele alınırken ikinci cilt, padişah otoritesinin zayıfladığı ve yok olduğu 17. yüzyılın ilk yarısındaki iktidar mücadelesini inceler. Üçüncü cilt ise, merkezi devlet otoritesinin yeniden kurulduğu Köprülüler dönemini, Orta Avrupa’da Habsburglularla süren uzun iktidar mücadelesini, mali ve siyasi bunalıma karşı çözüm arayışlarını ayrıntılarıyla işler.
Devlet-i Aliyye’nin dördüncü cildi, Osmanlı Devleti’nin geçirdiği askeri ve mali dönüşümü mercek altına alarak başlıyor, 18. yüzyılda güç kazanan ayanların kurduğu düzene karşı merkezi otoritenin yeni yöntem arayışlarıyla devam ediyor.
Aynı dönemde Osmanlı bürokratlarıyla fikir adamlarının Batı karşısında yaşanan mevzi, güç ve nüfuz kaybına karşı arayışları, bu arayışların Patrona Halil İsyanı ile kesintiye uğramasına rağmen Tanzimat ve Meşrutiyet çizgisiyle sürmesi ayrıntılarıyla inceleniyor. Bu süreçte Tanzimat’ı tasarlayan, uygulanmasında yaşanılan güçlüklere karşı çözüm geliştirerek değişen dünyada ayakta kalmak için fikir üreten Osmanlı devlet ve düşünce adamlarının çabalarının, Birinci Dünya ve Kurtuluş Savaşları sonunda Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulmasına uzanan sonuçları kesintisiz bir bütünün parçaları olarak ele alınıyor.
Modern tarihçiliğin günümüze kadar gelen yeni görüşlerinin ışığında kapsamlı bir Osmanlı tarihi özeti sunan Devlet-i Aliyye, tarih meraklıları ve araştırmacıları için eşsiz bir başvuru kaynağı.
Halil İnalcık (1916-2016): İstanbul’da dünyaya gelen Halil İnalcık, Anakara Üniversitesi DTCF’nin ilk öğrencilerinden oldu. Yakınçağ Bölümü’nde doktorasını tamamladıktan sonra, 1952’den itibaren aynı üniversitede profesör oldu. 1972’de emekli olunca Chicago Üniversitesi Tarih Bölümü’ne Osmanlı tarihi profesörlüğüne atandı. 1992’de Bilkent Üniversitesi’ne Tarih Bölümü’nü kurmak üzere davet edildi. Bu yıllar içinde başta Harvard olmak üzere Amerikan üniversitelerinde Osmanlı tarihi seminerleri düzenledi. 1973’te yayınlanan The Ottoman Empire – The Classical Age (1300-1600) (Osmanlı İmparatorluğu- klasik çağ) kitabı tüm Balkan dillerine, Arapça ve Ukrayna diline çevrilerek klasik bir kaynak kitap kabul edildi. An Economic and Social History of the Ottoman Empire Türkçe, Yunanca, Lehçe ve Arapça’ya da çevrildi. Yurt içinde ve yurt dışında kendisine 20 fahri doktora unvanı verildi. İnalcık’ın vefatına dek çalışmalarını sürdürdüğü ve arşivini bağışladığı Bilkent Üniversitesi’nde, 2008’de Halil İnalcık Center for Ottoman Studies (HICOS; Halil İnalcık Osmanlı Araştırmaları Merkezi) açılmıştır.
edebiyathaber.net (28 Aralık 2016)
