Hilary Klein’ın “Compañeras / Zapatista Kadınlarının Hikâyesi” adlı kitabı, Arzu Karacanlar çevirisiyle Güldünya Yayınları tarafından yayımlandı.
Tanıtım bülteninden
Compañeras’ı Zapatista Hareketi’ni konu eden sayısız kitaptan biri olarak düşünürseniz, yanılmış olursunuz. EZLN (Meksika Ulusal Halk Kurtuluş Ordusu) 1994’teki kuruluşu itibariyle pek çok direnişe ilham oldu, bu etkinin ardında ise büyük bir güç barındırıyordu: Zapatista kadınları. EZLN, kuruluş yıllarından çok öncesine dayanan tarihlerden itibaren cinsiyet eşitliğini, kadınların öncü rolünü savunan bir örgüttü ve mücadele boyunca kadınların katılımı için yeni kanallar açtı. Bu girişim, hareketin yapısını tamamen değiştirecek, direnişin anatomisi, kadınların bakış açısına göre şekillenecekti.
Compañeras’ı dünya çapında bu kadar önemli bir metin yapan da tam olarak budur; direnişçi Zapatista kadınlarının hikâyeleri ve örgütlenmeye dair gözlemlerini aktaran ilk ve tek kitap oluşu!
“Bizi pek çok kez ziyaret ettikten sonra, ne için ve kime karşı mücadele ettiklerini açıklamaya başladılar. Bize, diğerlerine saygımızı göstermek için kullanabileceğimiz bir sözcük olduğunu söylediler; compañeros ya da compañeras. Bunun anlamı, özgürlüğümüz için birlikte mücadele edecek olmamızdı.”
—ARACELI ve MARIBEL, La Realidad Bölgesi’nden Zapatista Kadınları
Zapatista Hareketi’nin ortaya çıkışının ve dünya gündemine oturmasının üzerinden 20 yıldan fazla zaman geçti fakat hareket güncelliğini hiç kaybetmedi; günümüz toplumsal hareketleri için geçerli olabilecek bir model sunmaya devam ediyor. Bunun en önemli nedeni Zapatista Hareketi’nin toplumsal hareketlerin inşasında bütünsel çözüm geliştirme ve kadınların rolünün önemine, bireysel ve toplumsal mücadelenin sarmal halinde yürütülmesine, tabandan gelen örgütlenmelere dayanmaya ve kolektifler aracılığı ile özyönetim deneyimine dair güncel sözleri olmasıdır.
Dünyanın her yerindeki devrimci hareketleri etkileyen EZLN (Meksika Ulusal Halk Kurtuluş Ordusu) ve ikon haline gelen sözcüsü Subcomante Marcos’u bilmeyen neredeyse yok. Ama EZLN içinde yer alan Zapatista kadınlarının Meksika ordusuna, kocalarına ve topluluklarına karşı nasıl ayağa kalktığı, nasıl bir dönüşüm gerçekleştirdiği çok az daha az dikkat çekmişti. Bu kadınların kendi hayatlarını, örgütleri EZLN’yi ve onları çevreleyen dünyayı nasıl dönüştürdükleri, sadece Compañeras’ta anlatılıyor, üstelik bu öykünün anlatıcısı da bizzat kendileri.
Hilary Klein’ın, Chiapas’ta altı yıl geçirerek kaleme aldığı Compañeras, Zapatista kadınlarının hayatlarını ve ülkelerini değiştiren, bütün dünyadaki ulusal kurtuluş mücadelelerine, kadın hareketlerine ve neoliberalizm karşıtı, hatta antikapitalist hareketlere ilham veren mücadelelerini tanımak için önemli bir fırsat sunuyor.
Kadınlığın ve direnişin tüm görkemiyle iç içe geçtiği bu büyüleyici öyküden, umuda ve cesarete ihtiyaç duyanlar için küçük bir alıntı:
“Zapatista kadınları kendi toplumlarını ileri taşıyan bir bakışa sahipler. Morelia’daki görüşmelerimin sonunda bir şey eklemek isteyip istemediklerini sordum. Elida, “Dünyadaki kadınlara şunu söylemek istiyorum: Örgütlenmekten vazgeçmeyin, savaşmaktan vazgeçmeyin, yürümeye devam edin,” dedi. Gerçekleşmesi için onca mücadele ettikleri değişimleri aktarmak ve bunları başkalarıyla paylaşma arzusuyla hepsi başlarını sallıyordu.
Comandanta Micaela ise önde doğru eğildi ve,
“Mücadele etmek isteyen bütün kadınlara diyoruz ki:
Sizin yanınızdayız.”
HILARY KLEIN KİMDİR?
HILARY KLEIN, Zapatista topluluklarındaki kadın projelerinde çalışarak yıllar boyunca Meksika, Chiapas’ta yaşadı. Zapatista kadınlarının anlattıklarından oluşan ve kendi köylerinde dağıtılacak bir kitabın editörlüğünü yapınca Zapatista önderliğinden kadınlar, benzer bir kitabı topluluk dışından izleyiciler için de hazırlamasını önerdi. Klein, yirmi yıldır toplumsal adalet için toplumsal örgütlenmelerde çalışıyor. Şu anda göçmenler ve işçilere yönelik faaliyet gösteren Make the Road New York organizasyonunda çalışıyor. Yazar, Washington DC doğumludur ve UC Berkeley Siyasal Bilimler bölümü mezunudur.
edebiyathaber.net (18 Temmuz 2017)
