“Sen bize kuvvet veriyorsun. Biz de kuvvetle seni memnun istediğimiz yerde, seni daha çok memnun etmek için metanetle duruyoruz. Sen bizim vatan anamızsın.”

Kemal Tahir

Geçtiğimiz Nisan ayında, İthaki Yayınları tarafından Kemal’den Piraye’ye Mektuplar isimli bir kitap yayımlandı. Kemal Tahir’in hayatına, Nazım Hikmet’le dostluğuna ve Piraye’nin bu ilişkiye dahil oluşuna ayna olan kitap, Piraye’nin ne kadar güçlü bir okur olduğunu da ortaya çıkarıyor.

Kitap, kitabı derleyen Yeşim Bilge’nin kaleminden, Mehmet Fuat’ın Piraye Koleksiyonu’na ve bu kitabın içeriğine dair kısa bir açılış metniyle başlıyor. Kemal’den Piraye’ye Mektuplar, 1940-45 yılları arasında Kemal Tahir’in kaleminden çıkan çeşitli mektupları okurla buluşturuyor: Kemal Tahir’in Piraye’ye yazdığı 15 mektubun yanı sıra, Nazım Hikmet ve Naci Sadullah’a yazdığı mektuplar ve daha önce yayımlanmamış 15 fotoğrafa da ev sahipliği yapıyor.

Kitabın giriş bölümünde, Piraye’nin hayatı, ailesi, Nazım’la ilişkisi ve Kemal Tahir’le mektuplaşmaya başlaması hakkında detaylı bilgiler yer alıyor.  Bu bölümde, Piraye’nin Kemal Tahir’in metinlerini okuduğunu ve uzun uzadıya yorumladığını, Tahir’e yazarlık serüveninde yol gösterdiği ve kimi yerlerde de onu acımasızca eleştirdiğini öğreniyoruz. Piraye ve Nazım Hikmet’in ayrılığı, Kemal Tahir’den Piraye’ye uzanan mektupların da sonu anlamına geliyor. Bir daha haberleşmedikleri düşünülüyor.

Kemal Tahir’in Piraye’ye yazdığı mektuplarda anlattığı o kadar çok şey var ki… Nazım Hikmet’tin duygu durumunu aktarıyor; birlikte yaptıklarını anlatıyor; hapishane duvarlarından bahsediyor; hatta Mehmed Fuat’ın bozulan aletinin durumunu merak ediyor. Hem kendi hayatının tüm detaylarını aktarıyor hem de sevgili yengesi Piraye’nin hayatının tüm detaylarıyla ilgileniyor. Mektuplar ilerledikçe, kitaplarda, Nazım’ın şiirlerinden konu açılıyor; Kemal Tahir, kaleminden çıkan metinlere karşı beslendiği memnuniyetsizliği Piraye’ye aktarıyor. Kim bilir, belki de yazmak için teşvik edilmeye, Piraye’den gelecek bir kıvılcıma ihtiyaç duyuyor.

Kemal’den Piraye’ye Mektuplar, Kemal Tahir’le, Piraye’yle ve tabii bir yandan da Nazım Hikmet’le dostane şekilde yakınlaşmak isteyen okurlar için değerli bir kitap. Yazarları, edebi metinlerinin dışındaki metinler aracılığıyla da takip eden okurun bir hayli ilgisini çekeceğini düşünüyorum. Okuru bol olsun!

Özge Uysal – edebiyathaber.net (5 Temmuz 2017)