Türkiye’de en zor şey sanırım bir dergiye ulaşmak. Eskiden Anadolu’da, taşrada yaşayanlar dergilere ulaşmakta zorlanırdı, şimdi büyükşehirlerde, İstanbul, Ankara ya da İzmir’de yaşayanlar da dergilere ulaşamıyor.
Eskiden gazete bayileri dergi satardı. Dağıtım şirketleri dergiler için şartları çok ağırlaştırdığı için gazete bayileri yaygın olarak varken bile edebiyat dergileri onlarda satılmaz hale gelmişti. Şimdi zaten gazete bayisi kalmadı gibi. Gazete bayilerinin yerini büyük marketler aldı ama onlarda da dergi raflarını yine büyük medya kuruluşlarının dergileri dolduruyor. Edebiyat, şiir dergilerini bulmak mümkün değil.
Kitapçıların büyük çoğunluğu dergi satmıyor. Dergi satan çok az sayıdaki kitapçıda ise ancak belli başlı dergiler oluyor. Zaten birçok il ve ilçede kitapçı yok. Çoğu derginin internet sitesi üzerinden dergi satışı yok. Tek çare internet kitapçılarından temin etmek. Kitapyurdu ve BKM gibi birkaç internet kitapçısının dergi satışı var ama onlarda da çok az dergi var. Eski sayılar içinse Nadirkitap ve Kitantik önerilebilir.
Bir dergiye, bir makaleye acilen ihtiyacınız varsa ve ulaşabileceğiniz bir kitapçıda satılmıyorsa tabii ki internet üzerinden satın almak hızlı bir çözüm değil. Çünkü kargonun gelmesi için günlerce beklemeniz gerekebilir. Tabii satın alacağınız derginin fiyatından çok daha fazla olan kargo ücretini de göze almanız gerekiyor. Zaman ve bütçe açısından internet üzerinden dergi satın almak pek uygun görünmüyor.
Turkcell’in Dergilik uygulaması vardı. Tüm edebiyat ve şiir dergilerine olmasa bile belli başlılarına dijital olarak edinmek mümkündü ama o da geçen yıl kapandı.
Bütün bu söz ettiklerim büyük şehirlerde yayınlanan, bir yayınevi bünyesindeki yani mali ve dağıtım olarak diğer şehirlerde yayınlanan dergilere göre daha güçlü dergiler için söz konusu. Yani Varlık, Kitaplık, Notos, Post Öykü, Hece, Sözcükler gibi bir elin parmaklarını geçmeyecek dergiler bunlar. Şebinkarahisar’da yayınlanan bir şiir dergisine ulaşmanız adeta imkânsız. İstanbul’da Kadıköy yayınlanan dergilerin durumu da pek farklı değil. Onlara da ulaşamazsınız. Türkiye’de kitapçısı en çok ilçe olan Kadıköy’de kendi ilçelerinde yayınlanan dergiler satılmıyor.
Bir çözüm yolu da kütüphanelere gitmek. Kültür ve Turizm Bakanlığı bünyesindeki halk kütüphaneleri için dergilere abone oluyor. Ama oralarda da dergilerin tümüne ulaşmak mümkün değil, belki daha geniş yere ve koleksiyona sahip il halk kütüphanelerinde bakanlığın abone olduğu tüm dergilerin koleksiyonları olabilir. Koleksiyonda sizin aradığınız derginin olmama ihtimali yüksek.
Edebiyat ve şiir dergilerinin yöneticileri sosyal medyayı, Facebook’u, Twitter’i, Instagram’ı kullanmayı seviyor ama dergilerini internet üzerinden paylaşmak hoşlarına gitmiyor. Mutlaka kâğıda basılı olarak kalsın istiyorlar. Bu yaklaşım nedeniyle de çoğu dergiye dijital ortamda ve formatta (PDF gibi) ulaşmak mümkün değil. İnternet siteleri yok, sitesi olanlarda ise bu tür hizmetler yok.
Dijital çağda edebiyat ve şiir dergilerine ulaşmanın çok daha kolay yolları olmalı. Üstelik önümüzde iyi bir örnek varken… “DergiPark “ TÜBİTAK ULAKBİM’in akademik hakemli dergilere dijital ortamda kolayca ulaşabilmek için kurduğu bir portal. 2528 akademik dergiye, 704 bin 730 makaleye ulaşmak mümkün. 693 bin 314 yazar kayıtlı. Bu dergilerin 2871’i Türkçe, 2851’i İngilizce, diğerleri 23 farklı dilde yayın yapıyor. Dergipark’dan dergilere makale yollamak da mümkün. Çok faydalı bir çalışma. Hem dergileri toplu halde görebiliyorsunuz hem de istediğiniz dergilerin içeriğine, aradığınız konuda yazılmış makalelerin metnine ya da editörlerine, yazarlarına ulaşabiliyorsunuz. Sık sık kullanıyorum. (Ana Sayfa » DergiPark).
Edebiyat ve şiir dergileri içinde böyle kurumsal bir portal gerekiyor. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kütüphaneler ve Yayınlar Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan “e-kitabım” uygulamasıyla okurlar, kamu yayıncıları ve özel yayınevleri tarafından yayımlanan binlerce e-kitaba ücretsiz olarak ulaşabiliyor. Hızla gelişen iyi bir uygulama ve kitapların pahalılığından yakınanlar için güzel bir çözüm. Kütüphaneler ve Yayınlar Genel Müdürlüğü, abone olduğu dergilere dijital kullanım için de abone olabilir ve mevcut uygulamada, “e-kitabım”da bir dergiler sekmesi açılabilir. Tabii esas yapılması gereken daha çok dergiye ulaşmak. TÜBİTAK ULAKBİM’in “DergiPark “ı gibi tek tek makalelere, şiir ve öykülere ulaşılabilecek özel bir portal oluşturmak ve dergi ve yazarların, tabii ki okurların kullanımına açmak gerek. Dijital çağda edebiyat ve şiir dergileri okunurluğunu, erişilebilirliğini artırmak için yapılacak en doğru girişim bu olacak diye düşünüyorum.
edebiyathaber.net (25 Eylül 2024)
