Küresel ölçekte elektronik kitap sayısı her geçen gün artarken internet ortamında satın alınabilen ve kütüphane sistemleri üzerinden ödünç alınabilecek dijital kitap sayısının 1 milyondan fazla olduğu bildirildi.
Hacettepe Teknokent’te dijital yayıncılık ve kütüphane konularında yazılım üreten Infromascope firmasının Direktörü Kıvanç Çınar, teknolojik gelişmelerin her alanda olduğu gibi yayıncılık sektörünü de etkilediğini ve geleneksel yayıncılığın yerini, katılımcı kültüre dayalı, her bir metanın elektronik versiyonunun üretildiği ve kullanıma sunulduğu bir yapının aldığını söyledi.
“Elektronik yayıncılık olarak da adlandırabileceğimiz bu uygulama sayesinde kullanıcılar kaynaklara zaman ve mekandan bağımsız bir şekilde erişebilmektedir” diyen Çınar, kurdukları sistemler yardımı ile aynı kaynağa birden fazla kişinin aynı zamanda erişebildiğini ve böylece kaynağın kullanım başına düşen birim maliyetinin de azaltıldığına işaret etti.
Çınar, şöyle konuştu:
“Gerek uluslararası gerekse de ulusal parametrelere baktığımızda kullanıcıların artık basılı kaynak kullanma alışkanlıklarında bir düşüş yaşandığı gözlemlenirken, elektronik kaynak kullanımlarında ise gözle görülür oranda artış yaşandı.
Pew Internet tarafından yapılan bir araştırmaya göre e-kitap okuma oranında artış yaşanırken, basılı kitap okuma ve kullanma alışkanlıklarında da bir düşüş gözlemlendiği görülmektedir. Buna göre ilgili araştırmada ulaşılan sonuçlar şöyledir; 16 yaş ve üstü kullanıcılar için e-kitap kullanımı yüzde 16’dan yüzde 23’e çıkarken, basılı kitap kullanım oranları ise tüm kullanıcılar ölçeğinde yüzde 72’den yüzde 67’ye geriledi.”
e-kitap basılı kitabı geçti
İnternette ödünç alınabilecek kitap sayısının 1 milyondan fazla olduğunu anlatan Çınar, “Yapılan çalışmalar, e-kitap okumak için geliştirilen teknolojik araçların sağladıkları ergonomi ve kullanım kolaylığı gibi nedenlerden ötürü kitap okuma faaliyetlerine olumlu katkı sağladığını göstermekte” diye konuştu.
Bu bağlamda yapılan çalışmalarda e-kitap okuyan kullanıcıların, basılı kitap okuyanlara göre bir yıl içerisinde daha fazla kitap okuduklarının raporlandığını, ilgili çalışmaya göre kullanıcıların, bir yıl içerisinde ortalama 24 e-kitap, 15 basılı kitap okuduğunu ifade eden Çınar, “Aynı çalışmada e-kitap kullanımının hangi araçlar üzerinden yoğun kullanıldığına bakıldığında ise ilk sıraları bilgisayar, e-kitap okuyucular (kindle vb.), cep telefonu ve tablet bilgisayarları alıyor” bilgisini verdi.
Türkiye’de durum
Türkiye’de TÜİK tarafından yapılan çalışmaya göre geçtiğimiz yıl yayınlanan materyallerin sayısının 2011 yılına göre yüzde 3 arttığını vurgulayan Kıvanç Çınar, en yüksek artışın yüzde 152,4 ile elektronik kitaplarda olduğunu bildirdi.
Kıvanç Çınar, “Rakamlar üzerinden de bir değerlendirme yapıldığında ülkemizdeki yayıncılığın da elektronik gelişmelere ayak uydurmaya başladığı söylenebilir. Elektronik yayıncılığın ülkemiz yayıncıları açısından hem ülkemizde hem de yurt dışında bulunan kullanıcılara kolay ulaşılabilirlik ve kolay kullanılabilirlik açılarından olumlu etki yaratacağı düşünülmektedir. Elektronik yayıncılıkla birlikte kullanılmaya başlanan DRM sistemleri (dijital hakların yönetimi) sayesinde yayıncıların ve yazarların entelektüel mülkiyet haklarının korunması da mümkün olabilmektedir” dedi.
Elektronik ödünç kitap
Kıvanç Çınar, Informascope olarak kurdukları elektronik kütüphane sistemleri ile kullanıcıların birden fazla kütüphane kaynağı üzerinden tarama ve kullanım yapabilmelerine olanak sağladıklarını, sistemin temel kurulum mantığı açısından bakıldığında klasik bir kütüphane gibi tüm temel fonksiyonlarının sanal ortamda çok daha pratik ve kolay şekilde hayata geçirildiğini vurguladı.
Kullanıcıların alışkanlıklarını ilk etapta göz önünde bulundurduklarını da dile getiren Çınar, kullanıcıların sanal kütüphane üzerinde evden veya seyahat halindeyken de kütüphane hesaplarını kullanarak istedikleri tüm fonksiyonlara erişip talep ettikleri kitap veya materyalleri saniyeler içerisinde akıllı cihazlarına indirip kullanabildiklerinin altını çizdi.
E-kitap kullanımında akademik kütüphanelerin lider durumda konumda olduğunu da ekleyen Çınar, akademik kütüphaneler tarafından elektronik kaynakların on yılı aşkın bir süredir yoğun bir şekilde kullanılmakta olduğunu ve kullanımın her geçen gün hızlı bir şekilde arttığını söyledi.
Çınar, şöyle devam etti:
“Kütüphanelere sağladıkları yazılımlar ile kullanıcıların herhangi bir mobil uygulama indirmeye gerek olmaksızın, web görüntüleme fonksiyonu olan tüm akıllı telefon ve tablet benzeri cihazlardan üyesi olduğu kütüphanenin sanal ortamda hazırlanan sayfasına bağlanıp bu sayfa üzerinde aynı klasik kütüphanede olduğu gibi kitapları inceleyip ilgilendiği kitabı kütüphane kullanıcı adı ve şifresini girip mobil cihazına ödünç alabilmektedir.
Ödünç alınan kitap kütüphanenin belirlemiş olduğu süre zarfında kullanıcın cihazında kalmakta ve belirlenen süre bitiminde ilgili kitap kullanıcın cihazında erişilmez hale gelmekte ve aynı kitap için başka bir kullanıcı sıraya girdiyse diğer kullanıcıya kitap elektronik olarak ulaşmaktadır. Kütüphaneler ilgili platform üzerinde sadece elektronik kitap değil, aynı zamanda sesli kitaplar, film, belgesel vb gibi video dosyaları ve müzik albümlerini de kullanıcılarına bu sistem üzerinden ulaştırmaktadırlar.
Kullanıcılar herhangi bir kitabevine gidip almak istediği kitabın barkod bilgisini akıllı telefonu ile okuttuktan sonra yazılım yardımıyla ilgili kitabın herhangi bir kütüphane üzerinden sağlanıp sağlanamayacağını listeleyebiliyor, eğer ilgili kitap kullanıcının üye olduğu bir kütüphanede var ise direk cep telefonundan ilgili kitabı elektronik olarak temin edebiliyor veya kitabı kendi adına ayırttırabiliyor” dedi.
Kaynak: AA (20 Haziran 2013)
