Ernst Glaeser’in “1902 Doğumlular” adlı romanının yeni baskısı, Ömer Ünalan çevirisiyle Yordam Yayınları tarafından yayımlandı.
Tanıtım bülteninden
Yirminci yüzyılın ilk yarısında dünyamızı altüst eden iki büyük savaş –yaşanan derin üzüntü ve acılar bir tarafa– dünya edebiyatına, barıştan, kardeşlikten ve insancıllıktan yana çok güçlü bir soluk kattı. Alman yazar Ernst Glaeser ve onun başyapıtı 1902 Doğumlular, karanlıklar ortasındaki bu “umutlu hava”nın bir parçası. Savaş koşullarını, savaşa giden yolları ve savaşın ta kendisini çocukların bakış açısıyla anlatmak ise bu “umutlu hava”ya ayrı bir renk kattı.
Sahiden de çocukların gözüyle anlatılan olayların, apayrı bir etkisi var: Gerçekle başka türlü kurulan bağlantılar, hayal gücünün daha çok devreye girmesi, büyüklerin ve cinselliğin dünyasına dönük özel keşifler, abartılar, çocukları genç yaşta olgunlaştırabilen deneyimlere rağmen korunan masumiyet…
Savaşın ve zorlu koşulların, çocukların gözünden anlatılması 1902 Doğumlular’a da farklı bir güç ve hava katıyor… 1902 senesinde doğup, I. Dünya Savaşı’nı 12-16 yaşlarında karşılayan ve yaşayan çocukların gözleri, insanlığa dair çok şey anlatıyor. 1902 Doğumlular, özgün anlatım tarzı ve hem melankolik hem de mizahi ögeler barındıran diliyle; neredeyse bir “laboratuvar” özelliği sunan küçük bir Alman kasabasındaki gençlerin siyasi ve cinsel uyanışlarını, sosyal demokrat siyasetin enternasyonalizm ile milliyetçilik arasında sıkışmasını, açlık ve ekmek kavgasını çok canlı bir biçimde anlatıyor.
Sonuçta karşımıza, Ernest Hemingway’in sözleriyle “Olağanüstü güzel bir roman” çıkıyor…
Yazar hakkında
Yüzyılımızın önemli Alman yazarlarından E. Glaeser, 1902’de, Güney Almanya’da, Butzbach’ta doğdu. Savaş düşmanı tutumu ve politik düşünceleri dolayısıyla yapıtları Hitler Almanya’sında yasaklandı ve yakıldı. Glaeser yıllarca yurdundan uzak yaşamak zorunda kaldı. Yapıtlarının birçoğu dış ülkelerde yayımlanabildi.
Glaeser’in başlıca yapıtları şunlardır: Frieden (Barış), roman, 1933’te Almanya’da yakıldı. Der Letzte Zivilist (Son Sivil), roman, Almanya’da yasaklandı, 1936’da İsviçre’de basıldı. Das Gut im Elsass (Alsas’taki Çiftlik), büyük öykü, 1933’te Almanya’da yakıldı. Das Jahr (Yıl), büyük öykü, Almanya’da yasaklandı, 1937’de Zürich’te basıldı. Das Unvergaengliche (Kalımlı), öyküler, Almanya’da yasaklandı, Amsterdam’da basıldı. Das Kirschenfest (Kiraz Bayramı), öyküler ve Jahrgang 1902 (1902 Doğumlular) roman, 1933’te Almanya’da yakıldı.
Jahrgang 1902 (1902 Cari Yılı), dilimize 1902 Doğumlular adıyla çevrildi. Bu, yazarın dilimize çevrilmiş ilk yapıtıdır. Burhan Arpad, daha önce, bu romandan çarpıcı bir parça çevirip yayımlamış ve Glaeser’i kısaca tanıtmıştır. (Adımlar, İlkkânun 1943, sayı, 8). Garp Cephesinde Yeni Bir Şey Yok’un Erich Maria Remarque’ın yazarlık yaşamında yeri neyse, 1902 Doğumlular’ın Ernst Glaeser’in yazarlık yaşamındaki yeri de odur. Bu roman, yazarını uluslararası üne kavuşturan yapıtlardandır. 1958’e kadar yirmi dört ülkede yayımlanmış, durmadan yeni baskıları yapılmıştır. 1902 Doğumlular, bir zaman bölümünün türlü akımlarını, çelişkilerini başarıyla veren bir tablo olmanın ötesinde, yüzyılımızın bir kuşağın alınyazısı-romanıdır. Bu roman, Sovyetler Birliği, ABD, İngiltere, Fransa, Çin, İsveç, Norveç gibi ülkelerde, üniversite öğrencilerine inceleme konusu olarak verilmiştir. Glaeser, 1902 Doğumlular’da, Birinci Dünya Savaşı’nın ortaya çıkardığı olaylar zincirini çok önceden vermeyi başarmış, 1914’te başlayan önemli toplumsal değişmelerin sonuçlarını yanılmadan görmüştür. Bugün olayları bilen herkes, bu romanın tarihsel bir değeri olduğunu da kabul edecektir.
edebiyathaber.net (2 Kasım 2021)
