Anthony Aveni’nin “Zamanın Kültürel Tarihi” adlı kitabı, Sinan Coşkun çevirisiyle Ketebe Yayınları tarafından yayımlandı.

Tanıtım bülteninden

Fizik, astronomi, sosyoloji ve antropoloji alanlarında yetkin bir isim olan Aveni kitapta zamanı algılama, tanımlama ve ölçme biçimimizi; astronomiden biyolojiye, mimariden teolojiye çeşitli disiplinler çerçevesinde tarihsel bir bakış ile ele alıyor. 

Zaman kavramı hayatımızın tam merkezinde yer alan bir fenomen. İnsanın zamanı tanımlama ve ölçme biçimleri ise tarih boyunca farklı kültürlerin ve uygarlıkların işi olmuş durumda. Zamanı disiplinlerarası bir bakış açısıyla ele alan “Zamanın Kültürel Tarihi” Ketebe Yayınları tarafından okurla buluşturuldu. Anthony Aveni’nin kaleme aldığı çalışma insanlığın ilk dönemlerinden bugüne uzanan “zaman” algısını bambaşka açılardan gösteriyor.

Anthony Aveni, dünyada üç yüzden fazla üniversitede ders veren, “Kültürel Astronomi” alanının kurucularından biri olan, ulusal ve uluslararası pek çok ödüle layık görülmüş bir isim. 35’ten fazla kitaba imza atmış ya da yayıma hazırlamış olan Aveni, saygın bilim dergilerinde üç yüzden fazla makale yayımladı. Fizik, astronomi, sosyoloji ve antropoloji alanlarında ders veren Aveni, Zamanın Kültürel Tarihi’nde hakim olduğu bu alanlardan da faydalanarak ortaya bütünlüklü bir çalışma çıkarmış.

“Zamanı, bir yöne doğru uzanan, geçmişle geleceği bağlayan, ortasından geçen son derece dar bir düzlemin şimdiki anı temsil ettiği bir çizgi ya da ok olarak düşünmek mantıklı değil mi? Hepimiz, yaşamlarımızı üzerinde yolculuk ettiğimiz bir yol ya da nehir gibi doğrusal bir şekilde düşünmüyor muyuz? Atalarımız da böyle düşünmedi mi? Yaşam yolu veya yaşam müziği mecazı nereden çıktı? Olayları, silsileler halinde düşünmemize yol açan şey kendi bilincimiz mi yoksa zaten var olan bir kalıbı mı benimsedik?”

Kitabın girişinde sorulan bu sorular içerikle ilgili pek çok ipucu da taşıyor. “Zamanı Hissetmek ve Hesaplamak”, “Bizim Zamanımız: Düzen Dayatması”, “Onların Zamanı: Gökteki Düzenin İzinde” ve “Zamanın Dünyası” ana başlıkları etrafında oluşturulan kitap, yaratılış hikayemizden ekolojik döngüye, takvim ve saatlerden Mayalar ve Aztekler gibi eski uygarlıklara, doğadaki hayvanlar ve bitkilerin zaman algısından Çinlilerin zaman hesaplarına, yapısal zamandan zamanın doğrusallaştırılmasına birbirinden farklı pek çok konuyu aynı potada eritiyor. 

Anthony Aveni’nin akıcı üslubu ve anlatımı tüm bu hikâyeyi zihin açıcı bir perspektifle okura sunuyor. Zamanın Kültürel Tarihi, hayatlarımızı kuşatan ve gizemli bir güç olarak varlığını hep koruyan zamanla ilgili hepimizi bambaşka düşüncelere sevk edecek bir çalışma. O düşüncelerden tadımlık bir bölüm de şöyle:

“Zamanı, yıllara, aylara, haftalara, günlere, saatlere, dakikalara ve saniyelere böleriz. Bu parçalar, zamanın kendi bilincimiz dâhil dünyadaki her şeyden ayrı bir biçimde var olan, mutlak bir şeymiş gibi görünmesine yol açar. Maxwell, Einstein ve bütün saygın fizikçiler, zamansal düzenin zaten var olduğunu söyler. Bize düşen, bu düzeni tanıyıp üzerine çalışmaktır. Bununla birlikte zaman, olaylar arasında geçen kısımları ölçtüğümüzde görecelidir. Bağımsız ve tarafsız ölçütler yerine duyularımızla zamanı hesaplamaya çalıştığımızda, farklı süreler elde ederiz. Zamanı daha somut şeylere benzetebilmek için, ona çeşitli fiil ve sıfatlar ekleriz. Zaman, harcanır, ziyan edilir, öldürülür, tutulur ya da kaybedilir. Boş zamanımız, kaliteli zamanımız, iyi zamanımız, kötü zamanımız, zor zamanımız ve hatta hararetli zamanımız vardır.”

edebiyathaber.net (13 Ekim 2021)