Söyleşi: Demet Enç

Kitap Cumhuriyeti yazarları ile söyleşi dizimizin bu haftaki konuğu, “İzdüşümler & Yanılsamalar” adlı anlatı kitabı Kitap Cumhuriyeti tarafından yayımlanan, edebiyatımızın usta ismi Feridun Andaç.

Öncelikle dijital kitaplar hakkındaki düşüncelerinizi öğrenebilir miyiz?

Dijital dünyayı bizi ele geçiren bir çağın simgesi olarak adlandırmak isterim. Buna da “dijitalizm” diyorum. Kaçınılmaz olana bağlanmanın ötesinde bir gereklilik olarak hayatımıza dayatılan demek daha yerinde sanki! Kapitalizmin bir sınırı yok bence!  Teknolojik gelişme hiçbir şeyle yetindirmiyor insanlığı. “Daha çok” kavramı da anlam değiştirdi. Gene de biz hız çağını yakalayabilmek adına boyun eğerek o “gerekli” kılınanlara teslim oluyoruz.

“Dijital kitap” da bunlardan biri! Kolay erişebilirliğin ötesindeki anlamı sanki “kalıcı” kılmak, yani iz bırakmak. Bu da bir tükenişin simgesi. Ne iyi, ne kötü; özcesi bu kanımca!

Giderek bir tercih olmanın ötesinde zorunluluk. Bandın dışına düşünce başınıza nelerin gelebileceğini salgın süreci yeterince anlattı. Buna da “dijitalizmin ayarı” diyorum. Koruyamadığımız her şey elimizden alınıyor. Alan da öyle uzaylılar filan değil, bizzat bu dünyalılar.

Dijitalizmi salt “dijital kitap”a indirgemek de doğru değil. Bu öyle bir güç ki, kontrolü mümkün değil. Yaşama biçimimiz değiştikçe minimal olanın ne denli kıymetli olduğunu anlıyoruz. İşte bu noktada dijital kitabın başka bir anlamı var bence. Bu da ayrı bir konu elbette…

Kitabınızdaki her bir anlatı yepyeni bir duyarlılık alanı açıyor. Biraz söz eder misiniz kitabınızdan?

Yazıldığı zamanlarda ortaya çıkan metinleri dostum Gültekin Çizgen’e okuması için vermiştim. Beni şaşırtan bir yaratıcılık ve hızla okudukça bunlardan yola çıkarak illüstrasyonlar yapmıştı. O, fotoğrafta/resimde dijitali bizde ilk yakalayanlardan.

Etkilendiğini söylemişti yazılan metinlerden. Yaratıcılık sanırım dijitalin de önüne geçiyor. Dahası bunun da gıdası. Yaratıcılık olmadan dijital çağın her bir ürünü yavandır inanın.

2000’lerin başında yazılmıştı o metinler. Adeta yaşamın izdüşümüydü her biri. Hissedilen, yaşanan, gidilen, imge havuzlarından geçilerek yeni bir yaratma serüveniydi benim için. Tüm bunların da ötesine geçerek yazmak derdinde olursanız, arayışınız kaçınılmaz. Yazmak için yaşamak düşüncesinin ağır bastığı metinlerdir. Öyle de ortaya çıktılar…

Aynı zamanda Kitap Cumhuriyeti’nin yayın kurulunda yer alıyorsunuz. Yazarlara ve yazar adaylarına Kitap Cumhuriyeti ile neler söylemek istersiniz?

Yaygın ve etkin bir mecra. En azından yazan her kişinin kendilerini görebilecekleri yepyeni bir alan. Üstelik ilk kitaplar  için iyi bir ilk adım. 

Edebiyatımızın en üretken isimlerinden olduğunuz ve her bir ürünü farklı masalarda çalışarak çıkardığınız biliniyor.  Yazma rutininizden söz eder misiniz okurlarınıza?

Bir müzisyenin farklı enstrümanlar çalmasına benzetiyorum benim yazma uğraşımı. Bunu da fark yaratmak için yapmazsınız, doğanızda olanların sizi çıkardıkları yolculukların kaçınılmazlığı demeliyim. Bile isteye de yapsanız, farklı disiplinler sizi ister istemez üretken kılıyor. Çokseslilik de böyle bir şeydir kanımca!

“İzdüşümler & Yanılsamalar”, usta sanatçı Gültekin Çizgen’in çizimleriyle zenginleşen bir kitap. Sözcüklerin görsel bir düzlemde boyutlanması… Sayın Çizgen’le nasıl bir çalışma yürüttünüz acaba? 

Çizgen’in yaratıcılık serüveni başlı başına bir hikâyedir. Dört kol çengi çalışan biridir. Ona enerji dinamosu derim. Tek bir uğraşla yetinmez, birbirine akan ırmakların oluşturduğu bir şelâle…Elinin dokunduğu her bir şey alev topu gibi özgün bir sarmala dönüşüyor. Kitaptaki resimler de öyledir. Bir lâv gibi döküldü geldi önüme.

Son olarak kitap önerilerinizi öğrenmek isteriz: Son dönem okuduklarınız arasında öne çıkanlar hangileri diye sorsak?

Yan yana okuyup şimdi sonlandırdığım iki kitaptan söz etmek isterim öncelikle:

• Yedi Ses/ Rita Guibert; Çeviren: Celâl Üster (Can Yayınları)
• Julio Cortázar: Gözden Geçirilmiş Bir Biyografi/ Miguel Herrárez, Çeviren: Çağla Işıl Soykan (Everest Yayınları)

Latin Amerika Edebiyatı’na başlangıç yapmak isteyenler için iyi bir okuma olabilir bu iki kitap. Hele bir/çok yazarın coğrafyasının izlerine düşmüşseniz, benzersiz iki kitap diyebilirim.

edebiyathaber.net (17 Şubat 2022)