Güney Afrika’nın sahil kenti Cape Town’da bu yıl 9’uncusu düzenlenen ve edebiyatın güncel sorunlarını tartışmayı amaçlayan “Franschhoek Edebiyat Festivali” sona erdi.
Festivalin son gününde edebiyatın yanı sıra Güney Afrika’nın güncel siyasi meseleleri de tartışıldı. İktidar partisi Afrika Ulusal Kongresi’nin (ANC) karşı karşıya olduğu sorunların gündeme getirildiği panelde, hukukçu-yazar Anthea Jeffery ve siyaset ve ekonomi uzmanı Moeletsi Mbeki konuştu.
Jeffery, iktidar partisi ANC’nin 2003 yılında yürürlüğe koyduğu Apartheid rejiminde ayrıcalıksız, geri bırakılmış kesimlere yönelik olarak faaliyete geçen ve ekonomik dengesizliği aza indirmeyi amaçlayan “Siyah Ekonomisini Güçlendirme” (BEE) programına eleştiriler getirdi.
Önceliğin ırksal bir tercih olmasını eleştiren Jeffery, programın amacının tüm dezavantajlılara yönelik olması gerektiğini vurguladı. Afrika Ulusal Partisi’ni, Güney Afrika Komünist Partisi’nden (SACP) ayırmanın mümkün olmadığını da ifade eden Jeffery, öldürülmeden önce Komünist Partisi Başkanlığı yapan Chris Hani’nin “ANC bizim bir parçamızdır” sözlerini hatırlattı.
Afrika Ulusal Partisi’nin politikalarında Komünist Parti’nin rölünün gözardı edilmemesi gerektiğini ve söz konusu programın yolsuzluğa teşvik ettiğini öne süren Jeffery, İktidar Partisi’nin işinin kolay olmadığını ifade etti. Sorunun yapısal olduğunu, programın kronik kapitalizme neden olduğunu, kamu hizmetini de etkilediğini de ekleyen Jeffery, bunun partinin politikalarını da etkilediğini belirtti.
Siyaset ve ekonomi uzmanı Moeletsi Mbeki ise iktidar partisini, Apartheid dönemin “Ulusal Partisi”yle kıyaslayarak iki partinin dönüşümünün benzerliğine dikkati çekti. 1980’lerde ırkçı rejime karşı başlatılan “yatırımı azaltma”, protesto etme girişiminin o dönemlerde irili ufaklı pekçok şirketi servet sahibi yaptığına dikkati çeken Mbeki, şunları söyledi:
“İktidar partisinin kamu hizmetindeki aksaklık toplumu etkiliyor. Beyazların partisi olarak adlandırılan muhalefet partisi Demokratik İttifak (DA), aslında bir orta sınıf partisidir. İktidar partisi ırk temelinde değil de sınıfsal zeminde kendisini yeniden biçimlendirmezse iktidarı kaybedebilir”
Mbeki, “Siyah Ekonomisini Güçlendirme” programının aslında 1991 yılında ortak iş birliği çerçevesinde geliştirildiğini, bununla “ayrıcalıklı” ekonomik sınıfın korunmasının amaçlandığını vurguladı.
Güney Afrikalı ünlü karikatürist Zapiro ise çizgilerle Güney Afrika siyasetinin son 20 yılını, demokrasi tecrübesini anlattı.
Festivalde ayrıca Şubat ayında yaşamını yitiren Güney Afrikalı romancı Andre Brink için düzenlenen anma programında Cape Town Üniversitesi Afrika Çalışmaları Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Harry Garuba, yazarın dünya edebiyatındaki yerini anlattı.
Festival boyunca Ivan Vladislavic, Imraan Coovadia, Don Pinnock, Sarah Waters, Nancy Ricards, Francis Wilson, Harry Garuba, Ken Barris, Ian Sinclair, Damon Galgut, Zapiro gibi Güney Afrika ve dünya edebiyatının önemli isimleri edebiyat-tarih ilişkisi, edebi kurgu, edebiyat-siyaset ilişkisi, biyografi ve yazım tekniklerini tartıştı.
Festivale dünyanın çeşitli ülkelerinden ve Güney Afrika’dan 175 yazar, gazeteci, siyasetçi ve akademisyen katıldı.
Üç gün süren festival, 125 etkinliğe ev sahipliği yaptı. Festival boyunca şiir okumalarının yanı sıra son çıkan kitapların yazarlarının katıldığı etkinlikler, panel ve konferanslar düzenlendi.
18 Mayıs 2015
