Rhoads Murphey’in “Osmanlı Savaşırken” adlı kitabı, Enes Ergöktaş çevirisiyle Ketebe Yayınları tarafından yayımlandı.
Tanıtım bülteninden
Ketebe Tarih serisi yeni ve farklı çalışmaları literatüre kazandırmaya devam ediyor. Son olarak tarihimizin kutup yıldızı olarak tanımlanan Halil İnalcık ile uluslararası alanda tanınan pek çok önemli hocadan ders almış Rhoads Murphey’in yazdığı ve Osmanlı askerî sistemini mercek altına alan “Osmanlı Savaşırken” okurla buluştu. Kitap üç kıtada yüzyıllar boyu hüküm sürmüş olan Osmanlı’yla ilgili yapılan diğer çalışmalardan farklı olarak savaşların sonuçlarından çok hazırlık aşamalarına odaklanıyor. Murphey ayrıca peşin hükümlü tarihyazım alışkanlığını değiştirerek Osmanlı ordularını askerlerin deneyimlediği şekliyle okura aktarıyor. İçeriğiyle ve yaklaşımıyla benzer tarih kitaplarından ayrılan “Osmanlı Savaşırken”, sadece akademi için değil Osmanlı tarihine meraklı okurlar için de önemli bir başvuru kaynağı.
Rhoads Murphey, Londra’da Victor Ménage, New York’ta Tibor Halasi-Kun ve Chica- go’da Halil İnalcık gibi önemli isimlerin rehberliğinde Türk ve Osmanlı çalışmaları alanında eğitim gördü. New York’taki Columbia Üniversitesi’nde 1982-1991 yılları arasında hem dil eğitmeni hem de tarihçi olarak hizmet verdikten sonra 1992’de Birmingham Üniversitesi Bizans, Osmanlı ve Çağdaş Yunan Araştırmaları Merkezi’nde göreve başladı. Halen Türk tarihi ve kültürü üzerine çalışmalarını sürdüren Murphey’in “Osmanlı Şavaşırken” adlı çalışması, Ketebe Yayınları’nın Tarih serisinden yayınlanarak okurla buluştu.
Kitap, Osmanlı’nın Avrupa, Kuzey Afrika ve Orta Doğu’daki başarılarına dair detaylı ve özgün bir inceleme sunuyor. “Osmanlı Savaşırken”i benzer çalışmalardan ayıran en temel özelliği literatürdeki peşin hükümlü tarihyazım alışkanlığını değiştirerek Osmanlı askeriyesinin mazhar olduğu yoğun akademik ilgiyi doğru bir şekilde tahlil etmesi. Bugüne kadar Osmanlı askerî tarihinin malî, teknolojik, taktiksel ve siyasi boyutları üzerine pek çok kitap yazılmış olsa da Osmanlı askerlerinin deneyimlediği şekliyle savaşın fiziksel ve psikolojik gerçeklerini yeniden ortaya çıkarmaya veya canlandırmaya yönelik çok az girişim oldu. Murphey, kitapta bir yandan taktiksel konulara ağırlık verip bir dizi seferin ayrıntılı incelemesini sunarken, bir yandan da bu boşluğu doldurmayı hedefliyor. Yazar, önsözde kitabı benzerlerinden ayıran yönleri şöyle anlatıyor:
“Eser, Osmanlıların belirli seferlerdeki başarı ve başarısızlıklarının detaylı post-mortem analizleri üzerinde şekillenmiştir. Osmanlı askerî tarihinin o pek bilindik yaklaşımlarına bir alternatif olarak biz, savaşın sonuçlarından ziyade savaşın hazırlık süreçlerini açıklamaya ağırlık vereceğiz.”
Eser öncelikli olarak imparatorluğun askerî teşkilatının dönüşümüne ve değişim dönemindeki Osmanlı toplumu üzerindeki etkisine odaklanıyor. “Osmanlı Savaşırken”, Batı’da Habsburglar ve Doğu’da Safevilerle rekabet eden, dönemin en güçlü imparatorluğu olan Osmanlıların ordu ve savaş yapılanmasını mercek altına alıyor. Aynı anda üç yerde savaşabilme kapasitesi olan Osmanlı ordusunun motivasyon kaynaklarını, orduların nasıl sevk ve idare edildiğini birincil kaynaklardan yararlanarak anlatan eser, aynı zamanda imparatorluğun teknolojiyi hangi seviyede kullandığı, malî sıkıntılar yaşandığında asker-siyaset ilişkisinin nasıl yürütüldüğü gibi konuları da açıklığa kavuşturuyor.
Kitap ayrıca asker-sivil ilişkilerinin ve ordunun Türk toplumundaki kodlarının kökenlerini tanımak açısından da önemli bir çalışma. “Osmanlı Savaşırken”, hem akademi hem de tarih severler için yanlarından ayırmayacakları bir başvuru kaynağı.
edebiyathaber.net (17 Ağustos 2023)
