Institut français Türkiye’nin nitelikli edebiyat çevirilerini desteklemek ve çevirmenlik mesleğine hak ettiği değeri vermek amacıyla bu yıl ilk defa başlattığı Fransızca Çeviri Ödülü’nün Mahir Güven’in Fransızca aslından çevirdiği Ağabey romanıyla Ebru Erbaş’a verilmesine karar verildi.

Institut français Türkiye Fransızca Çeviri Ödülü jürisi; Ebru Erbaş’a verilen ödülün gerekçesini; « her bir roman karakterine göre değişen roman dilini, çok katmanlı olay örgüsünü,  romanın temel ekseninde yer alan kültürel karşıtlığı Türkçeye aynı nüanslarla ve eşdeğer bir biçimde aktarmayı başarmıştır. Paris banliyölerine ait olan güncel argoyu ustalıkla ve eşsiz bir denge oluşturarak erek dilde de kurabilmiştir. Üslup ustalığına dayalı bu romanı dil düzeyiyle, eşdeğer anlatımıyla, bütünlük içinde Türkçede karşılamayı başarmıştır. Tüm bu evrensel meseleler karşısında karakterlerin ağzından dökülen öfkeyi, eleştirel yaklaşımı ve bunun hissettirdiği çaresizlik duygusunu çevirisinde okura yansıtabilmiştir » olarak paylaştı.

Genç Çevirmen Teşvik Ödülü’ne, kaynak metnin felsefe ve edebiyat eleştirisi alanındaki önemi, özellikle dilinin zorluğu göz önünde bulundurularak,  kaynak metnin felsefi ve kavramsal düzeyde içerdiği güçlüklerin erek metinde kabul edilebilir düzeyde ve özenle karşılanmış olması dikkate alınarak Jacques Rancière’in Les Bords de la Fiction adlı eserini Kurmacanın Kıyıları adıyla Türkçeye çeviren Yunus Çetin layık görülmüştür. Genç Çevirmen Teşvik Ödülü 10 bin TL olarak açıklanmıştı.

Başkanlığını INALCO Türkçe Kürsüsü Başkanı ve Actes Sud Yayınevi Koleksiyon Müdürü Timour Muhidine’in yaptığı ; Yıldız Teknik Üniversitesi’nden Doç. Dr Lâle Özcan,  Hacettepe Üniversitesi Çeviri Bölümü Başkanı Doç. Dr Zeynep Oral, Galatasaray Üniversitesi Öğr. Gör. ve çevirmen Dr. Şilan Karadağ ile çevirmen ve editör Ayça Sezen’den oluşan seçici kurul tarafından klasik edebiyattan modern ve çağdaş edebiyata uzanan geniş bir yelpazede, yılların deneyimiyle Fransızcadan Türkçeye yaptığı çevirilerle Türkiye okurunu Frankofon edebiyatla buluşturan ve kaynak metne hakim olmanın yanı sıra, erek dilde eşdeğer bir üslup yaratarak metni okura en doğru ve anlaşılır biçimiyle aktaran Aysel Bora, Fransızca Çeviri Onur Ödülü’ne layık görülmüştür.

Institut français Fransızca Çeviri Ödülleri hakkında detaylı bilgi ve jürinin açıklamasının tamamı ise şöyle:

Bu sene ilk kez verilecek olan, Insitut Français Türkiye Fransızca Çeviri Ödülü’nün, başvuran eserlerin nitelikleri ve sayısı dikkate alındığında önemli bir başarı elde ettiği görüşündeyiz. Son iki yıl içinde basılmış, edebiyattan, sosyal bilimlere, 18. ve 19. yüzyıllara ait klasik eserlerden, 20. yüzyılın önemli edebiyat eserlerine ve kaydadeğer sayıda çağdaş edebiyat eserine uzanan geniş bir yelpazede yer alan toplam 42 çeviri eser ödüle başvurmuştur. Bu vesileyle, Fransızca Çeviri Ödülü’ne başvuran, ilgi gösteren tüm yayınevlerine ve çevirmenlere en içten teşekkürlerimizi sunarız.

Ödül Jürisi, belirli aşamaları takip ederek, titiz bir çalışma neticesinde, adil, tarafsız ve nesnel ölçütlere dayalı bir değerlendirme gerçekleştirmiştir. Çeviri eserler, “kaynak metnin yazarına” ve “erek dilin okuruna” “sadakati” açısından değerlendirilmiştir. Bu çerçevede şu ölçütler göz önünde bulundurulmuştur : Kaynak metnin içerdiği olguların, somut bilgi ve kavramların yeterli düzeyde ve doğru aktarılması ; kaynak metinde yer alan özel alan dili, jargon, yöresel deyişler ve deyimler söz konusu olduğunda çevirmenin aynı türden karşılıklar kullanması ; yazarın dil ve üslubundan kaynaklanan özel güçlüklerin çeviride ustalıkla karşılanması. Tüm bu unsurların yanı sıra, kaynak metnin doğru ve akıcı bir biçimde, tutarlı bir biçemle aktarılmış olması önem taşımıştır. Yaratıcılığın edebiyatın temel unsurlarından biri olduğu düşüncesiyle, yazarın üslubunun, eserin özgün ruhunun ve yaratmış olduğu etkinin aynı düzlemde, eşdeğer düzeyde çeviri eserde karşılanması seçimde ayırt edici unsur olarak belirlenmiştir. Final listemizde yer alan ve her biri dil, üslup ve roman sanatı açısından çeviriye dair belirli güçlükler içeren bunca nitelikli çeviri eser arasından seçim yapmak elbette kolay olmadı. Emekleri, başarılı ve titiz çalışmaları için sayın Sündüz Öztürk Kasar’a, Siren İdemen’e, Orçun Türkay’a, Gülşah Ünal’a ve Berna Günen’e  vermiş oldukları emek için teşekkür eder ve kendilerini en içten dileklerimizle kutlarız.

Değerlendirmeler sonucunda, Mahir Güven’in Grand Frère adlı romanını, Ağabey başlığıyla Türkçeye aktaran Ebru Erbaş ödüle layık görülmüştür.

Mahir Güven, Fransızca kaleme aldığı ilk romanı Ağabey’le, Fransa edebiyat çevrelerinde büyük bir ilgi görmüştür. Fransa doğumlu Mahir Güven, Ağabey adlı romanında temel insan hakları, işsizlik, göçmenlik, İslami terör, İslamofobi konularından yola çıkarak, Paris’in banliyölerinden Suriye iç savaşına uzanan bir hikaye örgüsü kurar. Güven, okuru, Paris’in banliyölerinde yaşayan otuzlu yaşlarda iki erkek kardeşin gözünden milliyet, aidiyet, kültür ve kimlik sorunlarından oluşan bir sarmalın içine alır. Göçmen bir ailenin farklı kuşaklarının, ifade, deyiş ve sözdağarcığı açısından değişiklikler gösteren konuşma biçimleriyle aidiyetlerini, geçmişlerini ve kimliklerini yansıtır. Ayrıca Paris banliyölerinde konuşulan güncel argoyu romanın karakterlerinden birine dönüştüren üslubunu yer yer edebi bir Fransızca’yla birleştirerek gerçekçi ve çok katmanlı bir dünya sunmuştur. Tüm bunların yanı sıra Ağabey, Batı-Doğu eksenindeki kültürel karşıtlığa ilişkin yeni sorular ve cevaplar üreten bir roman olarak dikkat çekmiştir.

Ebru Erbaş, her bir roman karakterine göre değişen roman dilini, çok katmanlı olay örgüsünü,  romanın temel ekseninde yer alan kültürel karşıtlığı Türkçeye aynı nüanslarla ve eşdeğer bir biçimde aktarmayı başarmıştır. Paris banliyölerine ait olan güncel argoyu ustalıkla ve eşsiz bir denge oluşturarak erek dilde de kurabilmiştir. Üslup ustalığına dayalı bu romanı dil düzeyiyle, eşdeğer anlatımıyla, bütünlük içinde Türkçede karşılamayı başarmıştır. Tüm bu evrensel meseleler karşısında karakterlerin ağzından dökülen öfkeyi, eleştirel yaklaşımı ve bunun hissettirdiği çaresizlik duygusunu çevirisinde okura yansıtabilmiştir.

Genç Çevirmen Teşvik Ödülü’ne, kaynak metnin felsefe ve edebiyat eleştirisi alanındaki önemi, özellikle dilinin zorluğu göz önünde bulundurularak, kaynak metnin felsefi ve kavramsal düzeyde içerdiği güçlüklerin erek metinde kabul edilebilir düzeyde ve özenle karşılanmış olması dikkate alınarak Jacques Rancière’in Les Bords de la Fiction adlı eserini Kurmacanın Kıyıları adıyla Türkçeye çeviren Yunus Çetin layık görülmüştür .

Klasik edebiyattan modern ve çağdaş edebiyata uzanan geniş bir yelpazede, yılların deneyimiyle Fransızcadan Türkçeye yaptığı çevirilerle Türkiye okurunu Frankofon edebiyatla buluşturan ve kaynak metne hakim olmanın yanı sıra, erek dilde eşdeğer bir üslup yaratarak metni okura en doğru ve anlaşılır biçimiyle aktaran Aysel Bora, Fransızca Çeviri Onur Ödülü’ne layık görülmüştür.

Sayın Aysel Bora’yı, Ebru Erbaş’ı ve Yunus Çetin’i tebrik eder, başarılarının devamını dileriz.

Jüri Üyeleri  :

Şilan Karadağ, Timour MUHIDINE, A. Zeynep ORAL Lale ÖZCAN, Ayça SEZEN

edebiyathaber.net (22 Haziran 2021)