İstanbul Kitap Fuarı’ndan hangi kitapları alacağım? | Metin Celâl

Uluslararası İstanbul Kitap Fuarı bu yıl kırkıncı kez düzenleniyor. Ben de kırk yıldır fuarın ziyaretçilerindenim. Taksim Meydanı’ndaki ve o zamanki adıyla Intercontinental olan otelin (şimdiki The Marmara Oteli) balo salonunda yapılan ve 28 yayınevinin birer masayla katıldığı fuardan beri okur, yayıncı ve yazar olarak sürekli katılıyorum.

Eskiden fuara gitmeden önce gazetelerin kitap eklerini inceler, ilgimi çeken kitapları belirler, çoğu okur gibi alacağım kitaplar için listeler yapardım. Zamanla bu alışkanlığımı kaybettim. Rastlantısal alışverişler yapmaya başladım. Kırkıncı yıl vesilesiyle kendime bir liste yapmaya karar verdim. Öncelikle listemde yer alan kitapları almaya çalışacağım, tabii ki fuardaki stantlarda birçok sürpriz kitapla da karşılaşacağımı biliyorum. Bütçem yeterse onları da satın alacağım, alamadıklarımı da alınacaklar listesine ekleyeceğim.

40. Uluslararası İstanbul Kitap Fuarı 28 Ekim – 5 Kasım 2023 tarihleri arasında gerçekleştirilecek. Fuarın teması “Yaşasın Cumhuriyet”, onur yazarı Nermin Abadan Unat. “Hindistan” da odak pazar ülkesi.

Fuara yurt içi ve yurt dışından 998 yayınevi ve sivil toplum kuruluşu katılacak, 400’den fazla kültür etkinliği yapılacak ve 2000’den fazla yazar imza günü düzenleyecek.

Cumhuriyetin yüzüncü yılını fuar sırasında kutluyoruz. Fuardan satın alınacak kitaplar listemin başında da cumhuriyet ve Atatürk’le ilgili kitaplar var. Şükrü Hanioğlu’nun Atatürk’ün not defterleri, okuduğu eserlere koyduğu işaretler ve düştüğü notlar, konuşmaları, mülâkatları ve kaleme aldığı kitaplar olmak üzere değişik yerli ve yabancı arşiv belgeleri ile dönem yayınlarına dayanan kitabı “Atatürk, Entelektüel Biyografi”si (Bağlam yay.) yeni yayınlandı. Cumhuriyetin kurucusu Atatürk’ün entelektüel altyapısı ve ideolojik tercihlerini irdeleyerek, modern Türkiye’ye sıklıkla atıfta bulunan bu çalışma listemin ilk sırasında.

“Yaşasın Cumhuriyet”

Ceyhun Atuf Kansu “Kuvayı Milliye Defteri”nde (Bilgi yay.), kızı Prof. Bahar Gökler’in deyimiyle “bağımsızlık, özgürlük adına gerçekleştirilmiş olan onurlu bir halk eyleminin, ulusal bir kurtuluş savaşının sıcak, kapsamlı, yürekleri tutuşturan şiirsel öyküsü”nü dizelerle anlatır. Kitabın yüzüncü yıl için özel bir baskısını yapmış Bilgi Yayınevi. Oğlu Işık Kansu, Gürol Sözen’in özgün çizimleriyle, Ceyhun Atuf Kansu’nun daha önce hiçbir kitabında yer almamış şiirleriyle, el yazılı şiirlerinden seçkiler de ekleyerek kitabın bu özel baskısını yayına hazırlamış.

Türk Tarih Kurumu’nun ilk başkanı Tevfik Bıyıklıoğlu, ilk kez 1959’da basılan “Atatürk Anadolu’da 1919-1921” (İş Bankası Kültür yay.) adlı çalışmasında Kurtuluş Savaşı’nın başlangıç aşamasını, müdafaa-i hukuk cemiyetlerinin kurulması, Mustafa Kemal Paşa’nın Anadolu’ya geçişi, Sovyet Rusya ile iş birliği, İstanbul hükümetlerinin Milli Mücadeleye karşı tutumu ve diğer gelişmeler çerçevesinde ele alıyormuş.

Sinan Hakan “Cumhuriyet’e Giderken Kürtler” (İletişim yay.) kitabında sonuçlarını bugün de gördüğümüz pek çok sorunun hangi tarihsel gelişmeler neticesinde oluştuğunun izlerini sürmeye devam ediyormuş. Kürt aşiret liderleri ve politik aktörleri ile uluslararası alanda da kazanımlar elde ederek meşruluğu gittikçe güçlenen TBMM arasındaki gerilimli ve gelgitli ilişkiyi dönemin önemli aktörlerinin resmî yazışmalarından, askerî arşiv kaynaklarından, gazete arşivlerinden faydalanarak incelemiş ve incelemesini Cumhuriyet’in kuruluşuna kadar getiriyormuş.

Erol Üyepazarcı’nın “Yaşasın Cumhuriyet Ama..”da (Oğlak yay.) cumhuriyetin ilanı sürecini ve sonrasını, karşıtlarının ve taraftarlarının tüm yazdıkları, söyledikleriyle ayrıntılı olarak anlatıyormuş. Kemal Karpat’ın cumhuriyetin ilk yüzyılına, siyaset bilimi, sosyoloji, uluslararası ilişkiler ve kültür pencerelerinden baktığı “Cumhuriyet’in İlk Yüzyılı” (Timaş) da fuarın teması olan cumhuriyetle ilgili almak istediğim kitaplardan.

Onur yazarı Nermin Abadan Unat

“Türkiye’nin ilk kadın siyaset bilimcisi. Türkiye’nin ilk kadın gazetecilerinden biri. Türkiye’nin ilk kadın senatörlerinden… Siyasal Bilgiler Fakültesi’nin ilk kadın asistanı, ilk kadın doçenti, ilk kadın profesörü ve ilk kadın kürsü kurucusu. Türkiye’nin ilk gazetecilik okulu, Basın Yayın Yüksek Okulu’nun kurucularından biri. Basın Yayın Yüksek Okulu’nun ilk kadın müdürü. Türkiye’nin “uluslararası göç” konusundaki en önemli ismi. Türkiye’nin “kadın hakları” konusundaki en güçlü isimlerinden… Türkiye’nin uluslararası alanda tanınan saygın akademisyeni. Dilimize “kamuoyu”, “halkla ilişkiler”, “baskı grupları” gibi kavramları kazandıran bir öncü. Makaleleri, kitapları yabancı dillere çevrilmiş, dünyanın dört bir yanında konferanslar, seminerler veren, 5 dil konuşan bir bilim insanı. Hocaların hocası…”

40. Uluslararası İstanbul Kitap Fuarı onur yazarı Nermin Abadan Unat yüz yıllık cumhuriyetimizle birlikte büyümüş, yetişmiş, eserler vermiş çok önemli bir bilim insanı. Siyaset sosyolojisi ve kitle iletişim konularının dışında özellikle Türk dış göçüyle ilgili sorunlara eğildiği araştırmalarla kendisini tanıyoruz. Çok renkli, çok hareketli ve devamlı eser verdiği verimli bir hayatı var.

Nermin Abadan Unat’ın kaleme aldığı, “Kendi deyimiyle aklının erdiği günden itibaren bütün bir ömrü, yaşadıkları ve yaşadıklarından çıkardığı dersleri, her konuda edindiği tecrübeleri, meslek hayatını, bilimsel çalışmalarını, ona hocaların hocası dedirten akademik hayatını, kendi hocalarını, yakın dostlarını, öğrencilerini, tanıdıklarını ve elbette kuruluşundan bugüne Türkiye’nin geçtiği dönemeçleri de beraberinde anlatıyor. Bilançonun sonunda, asla ödün vermediği düşünceleri ve inandığı değerleri yazıya döküyor” diye tanıtılan “Yüz Yıllık Bir Umut” (Kırmızı Kedi yay.) listemdeki ilk kitap.

Sedef Kabaş da “Hayatını Seçen Kadın”da (Remzi Kitabevi) yer alan uzun söyleşiyle “Hocaların Hocası” Nermin Abadan Unat’ın yaşam öyküsünü bütün yönleriyle kendi ağzından bize iletiyor.

Nermin Abadan Unat’ın eserlerini merak edenler içinse göç çalışmaları alanında temel başvuru kitabı olan “Bitmeyen Göç: Konuk İşçilikten Ulus-Ötesi Yurttaşlığa”nı (İstanbul Bilgi Üniversitesi yay.) öneriyorum.

Odak pazar ülkesi Hindistan

40. Uluslararası İstanbul Kitap Fuarı’nın uluslararası bölümünün bu yılki konuğu Hindistan. Her şeyiyle çok büyük ve önemli bir ülke. Hindistan deyince benim aklıma Halide Edip Adıvar’ın “Hindistan’a Dair”i (Can yay.) geliyor. Tanıtımında yazdığı gibi “Hindistan’a Dair, Halide Edib’in 1935’teki Hindistan gezisine dair notlarını topladığı kitabı. Yazar bu gezide Mahatma Gandi, Muhammed İkbal, Sarojini Naidu gibi önemli isimlerle görüşmüş ve verdiği konferanslarda Türkiye’nin kurtuluş ve modernleşme mücadelesini Hint halkına anlatmış. Türkçede ilk defa basılan bu kitap, büyük bir yazarın kadim bir coğrafya karşısındaki tarafsız gözlemlerini yansıttığı önemli bir eser.”

Gülten Dayıoğlu’nun “Hindistan’a Yolculuk ve Nepal Gezisi” (Yapı Kredi yay.) de bu muhteşem ülkeyi usta bir yazarın kaleminden tanımak için okunabilir.

Tabii Hindistan’ın, “farklı felsefe ve dinlerle şekillenmiş, kast sistemiyle ayrıştırılmış, emperyalizmin kölesi olmuş, ama yine de dünyanın en önemli liderlerinden birini yaratmış” tarihine Burton Stein’ın “Hindistan Tarihi” (İnkilap Kitabevi) adlı kitabıyla anımsamakta da fayda var.

Hint edebiyatını en büyük yazarlarından Tagore’dan usta şair ve çevirmen Ülkü Tamer’in çevirip derlediği şiirlerinden, öykülerinden ve mektuplarından oluşan “Sessizlikle Yıka İçini” (Kırmızı Kedi yay.), Arundhati Roy’un Booker ödüllü “Küçük Şeylerin Tanrısı” (Can yay.), Tarihi gerçeklerle kurguyu başarıyla harmanlayan Amitav Ghosh’un üçlemesi “Haşhaş Denizi”, “Dumanlı Nehir” ve “Ateş Tufanı” (Alfa yay.), Pulitzer Ödüllü Jhumpa Lahiri’nin yeni romanı “Olduğum Yer” (Domingo yay.) Hint yazarlarından listemde olanlar.

İstanbul Kitap Fuarı’ndan alacağım roman, öykü, eleştiri ve şiir kitapları ise sonraki yazıya yani çarşambaya kaldı.

edebiyathaber.net (29 Ekim 2023)