Türkiye Yazarlar Sendikası’nın elli yıllık tarihinde 22 yıldır süren bir “TYS Edebiyat Müze- Belgeliği” mücadelesi var. 2002 yılında şair, mimar Cengiz Bektaş’ın başkanlığı sırasında Kültür ve Turizm Bakanlığı ile yapılan bir protokolle TYS Edebiyat Müzesi ve Yazın Belgeliği, Yıldız Sarayı Arabacılar Dairesi’nde açıldı. TYS Edebiyat Müzesi ve Belgeliği, belgelik ve kitaplık olarak iki bölümden oluşuyordu. Belgelik bölümünde, sanatçıların belge değeri taşıyan yapıtları, mektup ve çalışmaları, bilgisayara yüklenmiş fotoğrafları ve yapıtları; kitaplık bölümünde araştırma kitapları, ansiklopedi, sözlük, antoloji ve derlemeler, yazarlar üzerine tezler, eleştiri ve deneme kitapları, özel imzalı bazı kitaplar ve dergiler de bulunuyordu.
Bakanlığın katkısı sadece yer tahsis etmekten ibaretti, maddi ya da manevi bir katkısı yoktu, personel de vermediler. Müze’nin tüm işleri TYS tarafından yürütülüyordu. Müzenin protokolü beş yılda bir yenileniyordu. İkinci yenileme, 21 Nisan 2011 tarihinde “yenileme dilekçesi”yle yapılmıştı. Ancak 30 Ocak 2012 tarihinde Kültür Bakanlığından gelen bir yazıyla protokolün iptali ve Müze Belgeliğin boşaltılması istendi. Bakanlık müze olarak kullanılan alanı depo yapmak istiyordu. Göreve yeni gelen bakan Ömer Çelik’le yapılan görüşmeden sonuç alınamadı. TYS’nin açtığı iptal davası ise İdare Mahkemesince reddedildi.
TYS Edebiyat Müzesi ve Belgeliği bir anda yersiz yurtsuz kalıvermişti. Müzedeki tüm malzeme ve arşiv kolilerin içine konup “Edebiyat Müzesi ve Yazın Belgeliği” için yer aranmaya başlandı. Olay basına aksedince bakanlık TYS’ye “müzedeki malzemeleri bize verin, biz koruyalım” teklifini yapmış, bu müzedeki koleksiyonu çeşitli müzelere, kütüphanelere dağıtmayı önermişler. Tabii ki TYS müzeyi dağıtma teklifini kabul etmedi.
TYS Edebiyat Müzesi ve Belgeliği 4 yıl boyunca depoda çuvallarda bekletildi. TYS bu süre boyunca hem yeni yer arama çabalarını sürdürdü hem de basın toplantıları ve bildiriler ile kamuoyunu bilgilendirmeye devam etti. Ne o zamanki İstanbul Büyükşehir Belediyesi ne de diğer ilçe belediyeleri müze belgeliğe bir yer vermedi.
Sonra bir gün depoda duran belgelerin kapıya atıldığı bilgisi geldi. Hemen Yıldız Sarayı!na koştular. Kapının önüne konmuş çuval ve kolileri aldılar ve Kadıköy Belediyesi’nin Barış Manço Kültür Merkezi’nde bir odaya koydular.
Dönemin Kadıköy Belediye Başkanı Aykurt Nuhoğlu’nun desteği ile TYS Edebiyat Müzesi ve Belgeliği 18 Aralık 2018’de Söğütlüçeşme’deki Kadıköy Belediyesi Kemal Tahir Halk Kütüphanesi’ndeki iki odada yeniden açıldı. Nâzım Hikmet’in el yazısı mektupları, Cemal Süreya’nın ceketi, Sennur Sezer’in kitapları, Ece Ayhan’ın daktilosu, Asım Bezirci’nin kimliği gibi birçok değerli belgeyi barındıran müze geçen yıllar içinde bağışlarla gelişti. Enver Ercan, Mehmet Seyda, Mustafa Öneş, Cengiz Bektaş, Suat Taşer gibi değerli şair ve yazarların eşya ve belgeleri bağışlarla koleksiyona eklendi.
TYS Edebiyat Müzesi ve Belgeliği için verilen mücedeleyi anımsamamın nedeni TYS’nin ellinci yılı münasebetiyle yayınlanan “Düşünmenin Soyağacı” adlı kitap. TYS’nin yayınladığı kitapta bu mücadeleye özel bir bölüm ayrılmış.
İstanbul edebiyatımızın başkentidir. Başta Tevfik Fikret ve Sait Faik’inkiler olmak üzere birçok yazarın evi “müze ev” olarak ziyarete açık. Ama kentte İstanbul’un ve Türkiye’nin edebiyat zenginliğini yansıtacak bir edebiyat müzesi yok. Oysa Mimar Sinan, Boğaziçi ve İstanbul üniversitelerinde şair ve yazarların bağışladığı belge ve eşyalar olduğunu biliyoruz. Hatta, 2022’de MSGSÜ elindeki koleksiyondan yola çıkarak “Edebiyat Müzesine Önsöz” adlı etkileyici bir sergi de açmıştı. İstanbul Edebiyat Müzesi kurulsa birçok şair ve yazarın belge ve eşyalarını bağışlayacağını da öngörebiliriz.
“Düşünmenin Soyağacı”nı okurken bunları düşündüm. Bu işe öncülük edecek kurum da kuşkusuz, kültürel mirasımızı korumak için gösterdiği çaba ile dikkati çeken İstanbul Büyükşehir Belediyesi olmalı. İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu’na, Genel Sekreter Yardımcısı Mahir Polat’a ve Kültür Varlıkları Dairesi Başkanı Oktay Özel’e “İstanbul Edebiyat Müzesi”ni kurmaları için çağrıda bulunuyorum; “İstanbul’a edebiyat müzesi yakışır”.
edebiyathaber.net (20 Kasım 2024)
