BBC Culture, İngiltere dışındaki kitap eleştirmenlerine yaptığı anket sonucu, en iyi 100 İngiliz romanının listesini hazırladı. Liste, İngiltere dışındaki okurlara İngiliz edebiyatı ile ilgili bir bakış açısı sunmayı amaçlıyor.İngiliz edebiyatı dışarıdan nasıl görünüyor? BBC Culture’dan Jane Ciabattari, İngiltere hariç, Avustralya’dan Zimbabve’ye kadar dünya genelinden 82 kitap eleştirmenine bir anket yaptı. Listede kurmaca dışı kitap, oyun, öykü, epik şiir ve kısa hikayeler yok. Sadece romanlar ve sadece İngiliz yazarlar (bu James Joyce yok anlamına geliyor) var.

Ciabattari, hazırladığı liste ile ilgili, “Asırlarca dünya genelini etkileyen İngiliz romanları ile ilgili küresel bir bakış açısı elde etmek ihtiyacı duyduk. Anket yaptığımız 82 eleştirmeni dünyanın farklı yerlerinde yaşayan, ABD’den Avrupa’ya, Avustralya’dan Afrika’ya, Asya’dan Orta Doğu’ya kadar geniş bir coğrafyadan seçtik.” diye yazdı.

Ankete katılan eleştirmelerin her birinden 10 İngiliz romanı seçmeleri istendi. Listenin başındaki en iyi romana 10 puan verildi. Bu puanlar hesaplanarak son liste hazırlandı. Eleştirmenler toplamda 228 romanın ismini verdi ve buradan 100 kitap listeye girdi. (1)

BBC Culture’nin listesindeki bazı kitaplar sürpriz olarak değerlendiriliyor. Listede modern romanlardan (Hanif Kureishi’nin Varoşların Bada’sı ve Ali Smith’in “There but for the”), çocuk klasikleri Narnia Günlükleri gibi çok farklı kitaplar yer alıyor.

Listede dikkat çeken başka bir özellik ise kadın yazarların geniş yer bulması. Daha önceki benzer listelerden faklı olarak özellikle ilk 10’da kadın yazarları (Virginia Woolf, Charlotte Brontë, Emily Brontë, Mary Shelley) ağırlıkta görüyoruz. Ayrıca 100 kitabın yaklaşık yüzde 40’ını kadın yazarların eserleri oluşturuyor. (2)

Listenin başında George Eliot’un Middlemarch romanı bulunuyor. Listede en çok romanı olan isimler ise Virginia Woolf ve Charles Dickens. Dickens’in ilk 10’da 3 romanını, Virginia Woolf’un ise 2 romanını görüyoruz.

BBC Culture’ın hazırladığı en iyi 100 İngiliz romanı şöyle:

100. The Code of the Woosters (P. G. Wodehouse, 1938)

99. There but for the (Ali Smith, 2011)

98. Under the Volcano (Malcolm Lowry, 1947)

97. The Chronicles of Narnia (C. S. Lewis, 1949-1954)

96. Memoirs of a Survivor (Doris Lessing, 1974)

95. The Buddha of Suburbia (Hanif Kureishi, 1990)

94. The Private Memoirs and Confessions of a Justified Sinner (James Hogg, 1824)

93. Lord of the Flies (William Golding, 1954)

92. Cold Comfort Farm (Stella Gibbons, 1932)

91. The Forsyte Saga (John Galsworthy, 1922)

90. The Woman in White (Wilkie Collins, 1859)

89. The Horse’s Mouth (Joyce Cary, 1944)

88. The Death of the Heart (Elizabeth Bowen, 1938)

87. The Old Wives’ Tale (Arnold Bennett,1908)

86. A Legacy (Sybille Bedford, 1956)

85. Regeneration Trilogy (Pat Barker, 1991-1995)

84. Scoop (Evelyn Waugh, 1938)

83. Barchester Towers (Anthony Trollope, 1857)

82. The Patrick Melrose Novels (Edward St Aubyn, 1992-2012)

81. The Jewel in the Crown (Paul Scott, 1966)

80. Excellent Women (Barbara Pym, 1952)

79. His Dark Materials (Philip Pullman, 1995-2000)

78. A House for Mr Biswas (V. S. Naipaul, 1961)

77. Of Human Bondage (W Somerset Maugham, 1915)

76. Small Island (Andrea Levy, 2004)

75. Women in Love (D. H. Lawrence, 1920)

74. The Mayor of Casterbridge (Thomas Hardy, 1886)

73. The Blue Flower (Penelope Fitzgerald, 1995)

72. The Heart of the Matter (Graham Greene, 1948)

71. Old Filth (Jane Gardam, 2004)

70. Daniel Deronda (George Eliot, 1876)

69. Nostromo (Joseph Conrad, 1904)

68. A Clockwork Orange (Anthony Burgess, 1962)

67. Crash (J. G. Ballard 1973)

66. Sense and Sensibility (Jane Austen, 1811)

65. Orlando (Virginia Woolf, 1928)

64. The Way We Live Now (Anthony Trollope, 1875)

63. The Prime of Miss Jean Brodie (Muriel Spark, 1961)

62. Animal Farm (George Orwell, 1945)

61. The Sea, The Sea (Iris Murdoch, 1978)

60. Sons and Lovers (D. H. Lawrence, 1913)

59. The Line of Beauty (Alan Hollinghurst, 2004)

58. Loving (Henry Green, 1945)

57. Parade’s End (Ford Madox Ford, 1924-1928)

56. Oranges Are Not the Only Fruit (Jeanette Winterson, 1985)

55. Gulliver’s Travels (Jonathan Swift, 1726)

54. NW (Zadie Smith, 2012)

53. Wide Sargasso Sea (Jean Rhys, 1966)

52. New Grub Street (George Gissing, 1891)

51. Tess of the d’Urbervilles (Thomas Hardy, 1891)

50. A Passage to India (E. M. Forster, 1924)

49. Possession (A. S. Byatt, 1990)

48. Lucky Jim (Kingsley Amis, 1954)

47. The Life and Opinions of Tristram Shandy, Gentleman (Laurence Sterne, 1759)

46. Midnight’s Children (Salman Rushdie, 1981)

45. The Little Stranger (Sarah Waters, 2009)

44. Wolf Hall (Hilary Mantel, 2009)

43. The Swimming Pool Library (Alan Hollinghurst, 1988)

42. Brighton Rock (Graham Greene, 1938)

41. Dombey and Son (Charles Dickens, 1848)

40. Alice’s Adventures in Wonderland (Lewis Carroll, 1865)

39. The Sense of an Ending (Julian Barnes, 2011)

38. The Passion (Jeanette Winterson, 1987)

37. Decline and Fall (Evelyn Waugh, 1928)

36. A Dance to the Music of Time (Anthony Powell, 1951-1975)

35. Remainder (Tom McCarthy, 2005)

34. Never Let Me Go (Kazuo Ishiguro, 2005)

33. The Wind in the Willows (Kenneth Grahame, 1908)

32. A Room with a View (E. M. Forster, 1908)

31. The End of the Affair (Graham Greene, 1951)

30. Moll Flanders (Daniel Defoe, 1722)

29. Brick Lane (Monica Ali, 2003)

28. Villette (Charlotte Brontë, 1853)

27. Robinson Crusoe (Daniel Defoe, 1719)

26. The Lord of the Rings (J. R. R. Tolkien, 1954)

25. White Teeth (Zadie Smith, 2000)

24. The Golden Notebook (Doris Lessing, 1962)

23. Jude the Obscure (Thomas Hardy, 1895)

22. The History of Tom Jones, a Foundling (Henry Fielding, 1749)

21. Heart of Darkness (Joseph Conrad, 1899)

20. Persuasion (Jane Austen, 1817)

19. Emma (Jane Austen, 1815)

18. Remains of the Day (Kazuo Ishiguro, 1989)

17. Howards End (EM Forster, 1910)

16. The Waves (Virginia Woolf, 1931)

15. Atonement (Ian McEwan, 2001)

14. Clarissa (Samuel Richardson,1748)

13. The Good Soldier (Ford Madox Ford, 1915)

12. Nineteen Eighty-Four (George Orwell, 1949)

11. Pride and Prejudice (Jane Austen, 1813)

10. Vanity Fair (William Makepeace Thackeray, 1848)

9. Frankenstein (Mary Shelley, 1818)

8. David Copperfield (Charles Dickens, 1850)

7. Wuthering Heights (Emily Brontë, 1847)

6. Bleak House (Charles Dickens, 1853)

5. Jane Eyre (Charlotte Brontë, 1847)

4. Great Expectations (Charles Dickens, 1861)

3. Mrs. Dalloway (Virginia Woolf, 1925)

2. To the Lighthouse (Virginia Woolf, 1927)

1. Middlemarch (George Eliot, 1874)

Kaynakça:

1 – Jane Ciabattari, “The 100 greatest British novels”, BBC Culture, Erişim adresi: http://www.bbc.com/culture/story/20151204-the-100-greatest-british-novels

2 – Alison Flood, “The best British novel of all time: have international critics found it?”, The Guardian, Erişim adresi: http://www.theguardian.com/books/booksblog/2015/dec/08/best-british-novel-of-all-time-international-critics-top-100-middlemarch?

Javanshir Gadimov – edebiyathaber.net