Oggusto, dünyanın en büyük dijital kütüphanelerini derledi.
Europeana: Avrupa Koleksiyonları
Europeana, Avrupa Birliği Üye Devletleri tarafından finanse edilen bir Avrupa Birliği girişimi. Kurulma fikri ilk olarak Fransa cumhurbaşkanı Jacques Chirac tarafından öne sürülen bu dijital kütüphane İtalya, İspanya, Almanya ve Macaristan’ın da desteklemesiyle 2005 yılında faaliyete sunuldu. Avrupa’nın kültürel mirasına yönelik bir dijital platform olan Europeana, Avrupa’nın yüzyıllık kültürel mirasını tüm dünyaya sunmayı hedefliyor. Eğlence, eğitim ve kültürel mirası bir arada paylaşmak için 3.700’den fazla Avrupa arşivi, kütüphanesi ve müze ile birlikte çalışıyor ve 50 milyondan fazla içeriğe ücretsiz erişim sağlıyor. 43 ülkeden ve 20’den fazla dilde olmak üzere milyonlarca kitap, müzik, sanat eseri ve daha fazlasına erişim sağlayan Europeana, dönüşümünü güçlendirmek için kültürel mirasa dokunan sektörleri güçlendiriyor. Platform üzerinden dünyaca ünlü ressamların en bilinen eserlerini inceleyebilir, Mozart, Bach, Vivaldi ve daha pek çok ünlü müzisyenin müziğini dinleyebilir, farklı ülkelerin kültürel kutlamalarını ve daha pek çok şeyi Europeana’da keşfedebilirsiniz.
Dijital kütüphaneye erişmek için tıklayın.
ABD Kongre Kütüphanesi
ABD’nin Washington DC’deki ulusal kütüphanesi “ABD Kongre Kütüphanesi” (Library of Congress), ilk olarak 1994 yılında American Memory projesi adı altında kuruldu. Koleksiyonlarında milyonlarca kitap, belge, video, ses kaydı, fotoğraf, gazete, harita ve el yazması bulunan kütüphane, dünyanın en büyük ve aynı zamanda en fazla içeriğe sahip olan kütüphanesi. Amerikan tarihi başta olmak üzere birçok ülkenin ve medeniyetin tarihine ve tarihi belgelerine Kongre Kütüphanesi’nin dijital platformundan erişmek mümkün. Arşiv koleksiyonlarında Türkiye, Türk Tarihi, 2. Abdülhamit döneminde Türkiye’nin Amerikan yönetimine tanıtılması için oluşturulan “2. Abdülhamit’in fotoğraf koleksiyonu” ve çok sayıda İstanbul fotoğrafının bulunduğu bir koleksiyon bulunuyor.
Dijital kütüphaneye erişmek için tıklayın.
Gallica: Fransa Milli Kütüphanesi Arşivi
Fransa Milli Kütüphanesi’nin (Bibliothèque Nationale de France) dijital arşivi Gallica, 1997’den bu yana online olarak e-kitaplar, ses kayıtları, filmler, yüksek çözünürlüklü görseller, videolar ve yazılı metinlerden oluşan milyonlarca kaynağa erişim imkanı sağlıyor. Türk tarihine dair çok sayıda belge ve kaynağa sahip olan bir diğer kütüphane olarak bünyesinde 1. Dünya Savaşı, Balkan Savaşları ve 1912-1931 yılları arasındaki periyoda dair pek çok bilgi içeren çeşitli kaynaklar barındırıyor. Ayrıca arşivde bulunan Türkiye’nin 1900’lü yılların başlangıcındaki dönemlerine ait fotoğraf galerisinde İstanbul’da çekilmiş kuş bakışı fotoğraflar ile savaş dönemlerinde çekilmiş fotoğraflar bulmak da mümkün.
Dijital kütüphaneye erişmek için tıklayın.
Bibliothèques d’Orient: Doğu Kütüphanesi
2016’da Bruno Racine tarafından Fransa Milli Kütüphanesi (Bibliothèque Nationale de France) öncülüğünde Kahire, İskenderiye, Beyrut, İstanbul ve Kudüs’teki 7 miras ve araştırma kütüphanesinin desteğiyle kurulan dijital kütüphane, Doğu bölgelerinin bilimsel, entelektüel ve dinler arası değişimlerin kalıcılığını ve zenginliğini ortaya çıkarmayı hedefliyor. Ankara ve Orta Doğu bölgelerine ait tarihi, coğrafi ve kültürel belgeleri arşivleyerek, bu bölgeler hakkında derin bilgilere ve anlayışlara sahip olmak isteyenler için 10 binden fazla belgeye ve çeşitli kaynaklara erişim imkanı sağlıyor.
Dijital kütüphaneye erişmek için tıklayın.
Hathi Trust
2008 yılında kurulan ve 17 milyondan fazla öğeyi bir arada tutan HathiTrust, akademik ve araştırma kütüphaneleri tarafından oluşturulmuş en büyük dijital kütüphaneye sahip. Kültürel kayıtların uzun vadede iyileştirilmesi ve bunların kullanılabilirliğine odaklanan uluslararası bir araştırma kütüphaneleri topluluğu olan HathiTrust platformuna, dünyanın önde gelen üniversiteleri de dahil olmak üzere 150’den fazla üniversite katılım sağlıyor. Kar amacı gütmeyen ve ilmi amaçlara hizmet eden HathiTrust, Indiana Üniversitesi ve Illinois Üniversitesi ile birlikte araştırma alanlarında yeni bir çığır açarak akademik sahadaki her bir bireyin içeriğe gelişmiş dijital erişim sunmakta.
Dijital kütüphaneye erişmek için tıklayın.
Internet Archive
1996 yılında Brewster Kahle tarafından kurulan ve işe yeni büyümeye başlayan internetin kendisini arşivleyerek başlayan Internet Archive şu an için 20 yılı aşkın web arşivine sahip. Kar amacı gütmeyen platform internet sitelerinin ve diğer kültürel eserleri dijital ortam üzerinde oluşturduğu dijital kütüphanede arşivliyor ve herkese ücretsiz erişim sağlıyor. 2005 yılında kitapları dijitalleştirmek için bir program başlattı ve bugün dünyanın 28 noktasında dijital kütüphanelere aktarılmak üzere günde 1000 adet kitap taranıyor. 1923 yılının önem arz eden kitaplarından günümüz eserlerine kadar pek çok kitap indirilmeye hazır olarak arşivde mevcut. Ayrıca Internet Archive 2000 yılının sonlarına doğru TV programlarını da arşivlemeye başladı. Dünyanın en iyi 300 sitesinden biri olan Internet Archive, 330 milyar web sitesi, 20 milyon kitap ve metin, 4.5 milyon ses kaydı (180.000 canlı konser), 4 milyon video (1,6 milyon TV haber programı), 3 milyon görüntü ve 200.000 yazılım programı içeriyor.
Dijital kütüphaneye erişmek için tıklayın
Wikisource
70’in üzerinde dilde hizmet veren Wikisource, Wikimedia Vakfı tarafından oluşturulmuş bir platform. Kaynakların, tıpkı Wikipedi’da olduğu gibi, gönüllülük esasıyla katılımcılar tarafından oluşturulduğu dijital kütüphaneye dünyanın her yerinden gönüllü olarak katılım mümkün. 2006 yılından beri Türkçe kaynaklara erişim sağlayan Wikisource platformunda kaynakları kişilerin çağlarına, tarzına, milliyetine göre veya eserlerin tarihlerine, tarzına, konularına ve türüne göre keşfedebilirsiniz. Hukuktan edebiyata, politik yazınlardan tarihi belgelere kadar pek çok özgür kaynağa Wikisource üzerinden erişmek mümkün
Dijital kütüphaneye erişmek için tıklayın.
Open Library
Internet Archive’in kurmuş olduğu bir diğer dijital kütüphane Open Library, arşivinde 20 milyon civarında kitap bulunduruyor. Asıl amacı, tarih boyunca yayınlanmış tüm eserleri tüm dünyanın kullanımına sunmak olan Open Library, kütüphaneler ile kitap severlerin bu projeye katılmasını sağlayarak tüm eserlere ve bilgilere evrensel erişim sağlamaya odaklanan bir platform. Open Library’de, kitap severler hem sayısız kitaba erişebilir hem de tıpkı Wikipedia’da olduğu gibi yeni bilgiler ekleyip düzeltmeler yapabilir. Platform üzerinde herkes kitapların kayıtlarını iyileştirme ve arşivde bulunmayan kitapları platforma ekleme imkanına sahip. Roman ve hikaye kitaplarının yanı sıra tarif kitaplarına, medikal kaynaklara ve ders kitaplarına da Open Library üzerinden erişebilirsiniz. Ayrıca telif süresi dolmuş kitapların tamamını Open Library’e ücretsiz üye olarak okumak veya indirmek de mümkün.
Dijital kütüphaneye erişmek için tıklayın.
Google Books
2002 yılından beri hizmet veren Google Books nadir bulunabilen, artık basımı yapılmayan veya kütüphane sistemi dışında bulunamayan pek çok farklı dilde kitabı dijital kütüphanesinde internet kullanıcılarının erişimine sunuyor. 100.000’in üzerinde e-kitapla Google Play Store’da da son derece popüler olan Google Books sayesinde yayınevleri kitap severlere çok daha kolay ulaşıyor ve bu etkileşim sayesinde yazarlar da kitapların Google Books platformu üzerinden okunmasına uygun tasarlanmasını sağlıyor. Platform üzerinde herkesin erişimine açık olan kitaplara baştan sona ulaşabilirken erişime açık olmayan kitapların metninde arama yapabilmek mümkün. Var olan bir kitap henüz taranıp arşive eklenmediyse kitap hakkındaki bibliyografik bilgilere erişebilir, basılı kopyasını edinmek istiyorsanız satış noktası veya kütüphane bağlantılarını kullanabilirsiniz.
Dijital kütüphaneye erişmek için tıklayın.
Ibiblio
İnternetteki en büyük “koleksiyon koleksiyonlarından” birine ev sahipliği yapan ibiblio.org; edebiyat, müzik, bilim, tarih, sanat, politika ve kültürel içeriklere ücretsiz erişim sağlayan kaynaklara sahip bir dijital kütüphane. 15 yıldan fazla bir süredir internet radyosu da dahil olmak üzere en büyük teknolojik hareketleri kullanımında öncülük ediyor. İşe dünyanın ilk online kütüphanelerinden biri olarak başlayan ibiblio ilk günden beri her türlü ücretsiz yazılımı paylaşıyor ve destek veriyor. Tüm ilgi alanlarına ve her kesimden kişiye hitap eden platform dünya çapında günde yaklaşık 12-16 milyon arasında işleme sahip ve ayrıca 2.500’in üzerinde yazılım projesine de ev sahipliği yapmakta.
edebiyathaber.net (30 Ağustos 2021)
