
Psikoloji tarihinin en önemli figürlerinden biri sayılan Carl Gustav Jung’un, İsviçre Federal Teknoloji Enstitüsü’nde verdiği 12 dersin içeriğinden oluşan “Bilinç ve Bilinçdışı”, Jung’un temel kuramlarına, kavramlarına, teorilerine giriş için rehber işlevi gören bir kitap.
Analitik psikolojinin babası sayılan, Sigmund Freud ve Alfred Adler’le birlikteyse derinlik psikolojisinin üç kurucu isminden biri olan İsviçreli psikiyatrist Carl Gustav Jung, 1895 yılında Basel’de tıp eğitimine başlamış. 1900 yılında ise şizofreni terimini tıp literatürüne kazandırmış olan Eugen Bleuler’in asistanı olarak Burghölzli’de psikiyatrist olarak görev yapmış. 1902 yılında da okült fenomenlerle bunların psikoloji ve patoloji arasındaki ilişkisini içeren konusuyla doktorasını tamamlamış. 1933 ile 1941 yılları arasında İsviçre Federal Teknoloji Enstitüsü’nde (ETH) dersler vermeye başlayan Jung, 1935 yılında ETH’ye profesör olarak atanmış. Bu atama önemlidir zira Jung 1914 yılında Zürih Üniversitesi’ndeki görevinden istifa etmiştir. Bir anlamda akademik eğitim vermeye geri dönmüştür.
İlk başlarda Jung’un Zürih Psikoloji Kulübü’nde verdiği dersler “etkinlik” seviyesinde kalır. Katılımcılar da kendi öğrencileri ya da Jung’u takip edenlerle sınırlıdır. Ancak ETH’deki dersler herkese açık olduğu için Jung’un dersleri zamanla yüzlerce kişinin katılımıyla gerçekleşmeye başlar. Hatta Jung, Hermann Hesse’ye yazdığı bir mektubunda altı yüz kişilik bir katılımcıdan söz eder. Bu kadar fazla kişinin derslerine ilgi göstermesi Jung’un eğitmen olarak dilini de etkiler. Daha kolay ve anlaşılabilir bir biçimde ele aldığı konuları anlatması insanların ilgisini iyiden iyiye Jung’un üzerine çeker. Jung’un bu kadar ilgi görmesinin bir diğer etkeniyse, psikolojiyi, edebiyat, teoloji, etnografiyle sentezlemesi olur. Böylece Jung, ETH’de 20 Nisan 1934’te başlayıp 13 Temmuz 1934’e kadar süren toplamda 12 ders verir. Bu dersler de Pinhan Yayıncılık tarafından Canberk Şeref çevirisiyle, “Bilinç ve Bilinçdışı” adı altında kitaplaşarak Türkiyeli okurla buluşur. Artık bir “form” hâline gelen kuramlarını, daha rahat ve kolay anlaşılabilir bir dille anlattığı derslerdeki katılımcıların notlarından oluşturularak yayımlanan kitap, Jung’un kompleks, gölge, arketip, içedönük ve dışadönük gibi kalıplaşmış kavramlarının yanı sıra çağrışım deneyleri, rüya çözümlemeleri, kişilik tipleri gibi daha pek çok kavramı da içeriyor.
Kuşkusuz, bu 12 dersi ve içeriğini buraya yazmak zor. Yazsam da eksik kalır ancak “Bilinç ve Bilinçdışı”, psikolojinin en önemli figürlerinden biri olan Carl Gustav Jung’un yer yer filozofluğa göz kırpan kuramlarını, psikoloji tarihinde dönüm noktası olan ve günümüzde de izleri takip edilen kavramlara yaklaşımını, her ne kadar katılımcıların notlarından toparlanmış olsa da, birinci ağızdan okumak, hem psikologlar, psikiyatristler, konuya ilgi duyanlar hem de Jung’un teorilerini merak edenler için önemli bir yazılı kaynak olarak nitelendirilebilir.
edebiyathaber.net (10 Nisan 2025)