Herman Melville’in “Kâtip Bartleby” ve Anton Çehov’un “Altıncı Koğuş” adlı yapıtları, Can Yayınları etiketiyle Kısa Klasikler dizisinden yayımlandı.

Tanıtım bülteninden

Kâtip Bartleby

Çok kısıtlı bir çevrenin tanıdığı adsız sansız bir yazar olarak öldüğünde, Melville ardında bugün klasik romanın başyapıtlarından biri kabul edilen Moby Dick’i ve kült kısa öyküsü Kâtip Bartleby’yi bırakmıştı. 19. yüzyıl New York’unda Wall Street’te, bir avukatın yazıhanesinde kâtip olan genç Bartleby zamanla “yapmamayı tercih etmesi” ve kayıtsızlığıyla patronun nasıl başa çıkacağını bilemediği bir soruna dönüşmüştü.

Konu olduğu metinden bağımsızlaşıp adeta kendi yaşamını sürmeye başlayan, başka edebî eserlere ilham veren, canlı kanlı bir insana dönüşen Bartleby,  20. yüzyıl edebiyatının simge karakterlerinden biri haline geldi. Deleuze’den Derrida’ya Blanchot’dan Negri’ye birçok düşünürün üzerine kalem oynattığı bu çetrefil karakter, çarkın uyumsuz dişlisi yeni okumalara, çözümlemelere konu olmaya devam ediyor.

“Bartleby, ustalığın ya da düşsel imgelemenin uçarılığının ötesindedir; her şeyden önce evrenin gündelik ironilerinden biri olan gerçek faydasızlığı gösteren üzücü ve gerçek bir kitaptır.”

JorgeLuisBorges

#dünyaklasikleri #kısaklasikler #kült #yapmamayıtercihederim #katip #aykırı #özgürirade

Kâtip Bartleby’a ilgi duyanlar bunları da sevecektir: Gusta ve Flaubert: Saf Bir Yürek, Franz Kafka: Dönüşüm, Hermann Hesse: Siddharta

Çevirmen: Kaya Genç

HERMAN MELVILLE, 1819’da New York’ta doğdu. İhracatla uğraşan babası 1830’da iflas etti, iki sene sonra da öldü. Melville amcasının çiftliğinde ve bir bankada çalıştıktan sonra, ağabeyinin yanında işe girdi. Ailenin başına geçen ağabeyi de tıpkı babası gibi iflas ettiğinde, Melville için yeni bir hayat başladı. St. Lawrence isimli gemide kamarotluk yaptı. 1838’de Lansingburgh Akademisi’nde mühendislik öğrenimi gördü. 1841’de Acushnet gemisiyle bir defa daha denizlere açıldı. On sekiz aylık bir yolculuğun sonunda gemi mürettebatıyla birlikte Marquesas Adaları’nda yerlilere tutsak düştü. Bu sırada yaşadıkları, insanın yeryüzündeki macerasının, tutkularının ve inançlarının anlamını ansiklopedik boyutlarda dramatize ettiği ve pek çoklarınca Amerikan edebiyat tarihinin en mükemmel romanı kabul edilen MobyDick’in düşünsel altyapısını oluşturdu. Önemli eserlerinden biri olan Kâtip Bartleby ilk kez 1853’te Putnam’s Monthly Magazine’de yayımlandı. Melville1891’de çok kısıtlı bir çevrenin tanıdığı adsız sansız bir yazar olarak öldü. 20. yüzyıla gelindiğinde keşfedilip klasik Amerikan romanının büyük isimlerinden biri olarak kabul gördü.

KAYA GENÇ, BloomsburyPublishing’den çıkan üç kitabın yazarı: The Lion and the Nightingale (2019), Under the Shadow (2016) ve An IstanbulAnthology (2015).  PublishersWeekly’nin “hem araştırmacı hem edebi gazeteciliği en iyi şekilde yansıtan büyüleyici ve bilgilendirici bir derleme” olarak nitelediği Under the Shadow için The Economist “rahatlatan biçimde dengeli bir üsluba sahip” diyerek Genç’i “dinlenmesi gereken bir ses” olarak tanımladı. The Atlantic, Genç’in Struma faciası üzerine yazdığı makaleyi  “2014’teki en iyi gazetecilik” çalışmaları arasında gösterdi. Yazıları The New York Review of Books, The New York Times, The Nation, Paris Review, The Times Literary Supplement ve London Review of Books  dergilerinde yayımlandı. Royal Anthropological Institute dahil olmak üzere farklı yerlerde konuşmalar yaptı. İngiliz edebiyatı alanında doktorası olan Kaya Genç, Art forum ve Art in America için eleştiri yazıları yazıyor.

Altıncı Koğuş

Doktor Ragin’in yönettiği akıl hastanesindeki Altıncı Koğuş kilit altındaki hastaların tutulduğu özel bir bölümdür. Kurumda göreve başladığında, düzensizlik, hüküm süren pislik, hijyen eksikliği ve çürümüşlükle savaşmayı deneyen Doktor Ragin, bir süre sonra yılgınlığa kapılıp hastaları kaderlerine bırakmayı tercih eder. Günün birinde, bu koğuşun sakinlerinden eğitimli bir hasta olan Gromov’la tesadüf eseri tanışmasıyla beraber kurdukları dostluk, saatlere yayılan sohbetleri, başta genç Doktor Hobotov olmak üzere hastanede görevli birçok kişiyi rahatsız eder. Doktor Ragin anlamlandıramadığı bir dizi olayın odağındadır artık.

Öykünün büyük ustası Çehov’un Rus toplumunun ahlaki çöküntüsünü, duyarsızlığını, harekete geçmek yerine sorunları izlemekle yetinen Rus aydınının halktan kopuşunu gerçekçi yaklaşımıyla kaleme aldığı Altıncı Koğuş derin bir toplum çözümlemesidir.

#dünyaklasikleri #rusklasikleri #öykü #toplumsaleleştiri #gerçekçilik #toplumsalyozlaşma 

Altıncı Koğuş’a ilgi duyanlar bunları da sevecektir: Anton Çehov: Öyle Bir Hikâye, Anton Çehov: Sıra Dışı Bir Adam ve Diğer Öyküler, Victor Hugo: Bir İdam Mahkûmunun Son Günü

Çevirmen: Mehmet Özgül

ANTON ÇEHOV, 1860’ta Taganrog’da, taşrada bakkallık yapan bir babanın oğlu olarak dünyaya geldi. Yunan ve Latin klasiklerini temel alan bir öğrenim gördü. 1879’da Moskova Tıp Fakültesi’ne girdi. 1884’te çeşitli hastanelerde görev almaya başladı ve Bukalemun başlıklı ilk öykü kitabı aynı yıl yayımlandı. Bu dönemde kısa oyunlar da yazdı ve İvanov (1887) adlı oyunuyla dram tekniği alanında Rus tiyatrosuna büyük yenilikler getirdi. “Alacakaranlık” adlı öykü kitabıyla Puşkin Ödülü’nü kazandı. Bozkır (1888) başlıklı uzun öyküsüyle büyük bir yazar olarak tanındı. Vanya Dayı (1897), Üç Kız Kardeş (1900), Vişne Bahçesi (1903) gibi büyük oyunlarını hayatının son yıllarında yarattı. 1904’te, eşi ünlü tiyatro oyuncusu Olga Knipper’le gittiği Badenweiler’da ölen Çehov, çarlık dönemindeki siyasi çıkmazları, basit insan yaşantılarını büyüteç altına almaktaki ustalığı, Tolstoy’u hayran bırakan yalın ve ölçülü biçemi, gelenekselliği aşan anlatım biçimiyle dünya edebiyatının ustaları arasına katıldı.

MEHMET ÖZGÜL, 1936’da Nevşehir’de doğdu. İlk ve ortaokulu Avanos’ta, liseyi Kuleli Askerî Lisesi’nde bitirdi. Rusça öğrenimine lisede başladı. 1959’da, Ankara Üniversitesi, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Rus Dili ve Edebiyatı Bölümü’nü bitirdi. 1979’a kadar çeşitli askerî okullarda Rusça öğretmenliği yaptı. Tolstoy, Gorki, Gogol, Dostoyevski, Çehov, Ehrenburg, Aytmatov, Simonov, Yevtuşenko gibi Rus edebiyatının önde gelen yazarlarının yapıtlarını dilimize kazandırdı.

edebiyathaber.net (23 Mayıs 2019)