Yeşile hasret kaldığımız, betonların istilası altındaki günümüz İstanbul’unda, Kartal Belediyesi tarafından Kartal Yakacık’ta, ağaçların içinde kaderine terkedilmiş tarihi binanın restore edilmesiyle edebiyatseverleri mutlu edecek bir müze açıldı: Kartal Belediyesi Masal Müzesi.

Kartal Belediyesi Masal Müzesi, sanata verdiği değer ile sadece Kartal da değil, Kartal dışında da yaşayan vatandaşların takdirini kazanan Kartal Belediye Başkanı Op. Dr. Altınok Öz’ün öncülüğünde, sadece edebiyat alanındaki katkıları ile değil müzecilik alanında da ülkemize önemli hizmetler veren Şair-Yazar Sunay Akın’ın küratörlüğünde kuruldu.

Müzenin bahçesinden içeriye doğru adımını atan ziyaretçiler, daha ilk adımlarında masalsı bir dünyaya yolculuğa çıkacaklarının hissine kapılıyor. Müzenin girişindeki sevilen masal kahramanı Pinokyo’nun evi şeklinde tasarlanan güvenlik kulübesi, alışılmışın dışındaki yapısıyla insana güven duygusu veriyor.

Ziyaretçiler, ağaçların içinde müzenin kapısına doğru ilerlerken, bahçede bulunan masal kahramanlarının heykelleri ile karşılaşıyor. Kimlerin heykelleri yok ki bahçede; Cinderella, Pamuk Prenses ve Yedi Cüceler, Heidi, Hansel ile Gretel ve Keloğlan… Heykelleri gören ziyaretçiler onlarla zor ayrılsa da asıl yolculuk; Türk ve dünya masallarına ait nadir kitapların ve yine bu masallardan esinlenilerek yapılan tarihi değere sahip oyuncakların sergilendiği müzenin içinde başlıyor.

Sahne Tasarım Sanatçısı Ayhan Doğan tarafından, çocuklara okuma alışkanlığı kazandırsın diye Pop-Up kitap şeklinde tasarlanan müzenin ilk bölümünde ‘’masal okumanın tarihi’’ ziyaretçilere sunuluyor. Oyuncakların sergilendiği müzelerin niteliğini belirleyen en önemli eserlerden olan bebek evleri Kartal Belediyesi Masal Müzesi’nde de ‘masal okumanın tarihinin’ anlatıldığı bölümde sergileniyor. Bu bebek evlerinden biri olan kitapçı bebek evinde ise asıllarından birebir küçültülmüş olan oyuncak kitaplar, edebiyatseverlerin dikkatini çekiyor. Ayrıca dünyanın en önemli masal yazarlarından biri sayılan Hans Christian Andersen’in 1850 yılında Danimarka’da, ilk kez resimli olarak basılan kitabı da görülmeye değer eserler arasında yerini alıyor.

Müzenin diğer bölümlerine geçildiğinde ise; çizgi filmlerin temelini oluşturan Laterna Magicalar ve Laterna Magicalar’ın dünyada nadir bulunan filmleri de ziyaretçilerin ilgisini çekiyor. Yine bu bölümde sergilenen Osmanlıca masal kitapları da Osmanlı’nın edebiyat tarihi açısından müzeyi gezenlere derin bir bilgi hazinesi sunuyor. Özellikle Kilisli Muallim Rıfat’ın 1916 yılında ilk kez Osmanlıca olarak neşrettiği Kitab-ı Dede Korkut, görülmeye değer eserler arasında ön plana çıkıyor.

Kartal Belediyesi Masal Müzesi’nde, Türkiye tarihindeki masal kitabı satan dükkânların da izine rastlanıyor. 1950’li-1960’lı yıllarda sokak başlarında yer alan kitapçıların temsili müzenin içerisinde yer alıyor. Çocuklara kitap satan kişi ise 1800’lü yıllarda Türkiye’yi gezmiş ve Türkler hakkında olumlu sözler söylemiş olan Hans Christian Andersen. Andersen’in bu heykel ise Türkiye’de bir ilk olma özelliği taşıyor.

Masalların en sevilen türü olan fablların, kitapları ve oyuncakları da Kartal Belediyesi Masal Müzesi vitrinlerini süslüyor. Yine bu bölümde sergilenen 1920’li yıllarda Almanya’da eğitim amaçlı olarak kullanılan masal afişleri de görülmeye değer eserler arasında yerini alıyor. Bremen Mızıkacıları, Bambi, 101 Dalmaçyalı, Lassie gibi önemli karakterlerin sergilendiği bölümde ise asıl dikkati dünyanın en önemli fabl yazarı olarak kabul edilen Jean de La Fontain’in orijinal fotoğrafı çekiyor.

Müzeyi gezen ziyaretçiler, herhangi bir vitrinin önünde durduklarında önemli olmasına rağmen daha önce duymadıkları bilgileri oyuncaklar ve kitaplar aracılığı ile ediniyor. Öyle ki ülkemizde Nasreddin Hoca’nın değeri günümüzde dahi anlaşılmasa da 1900’lü yıllarda Almanların Nasreddin Hoca’yı tanıyıp, oyuncağını yapması bize kültürümüzün ne derece önemli ve derinlemesine olduğunu gösteriyor. Bu oyuncak ise Kartal Belediyesi Masal Müzesi’nde sergileniyor.

Dünya klasikleri arasında önemli bir yere sahip olan; Don Kişot, İnatçı Keraban, Aya Seyahat, Küçük Prens, Robinson Crusoe, Pinokyo, Kırmızı Başlıklı Kız, Kurbağa Prens, Çizmeli Kedi, Alice Harikalar Diyarında, Kül Kedisi Cindirella gibi kitapların da ilk baskıları ve bu kitapların kahramanlarından esinlenerek yapılmış olan tarihi eser oyuncakları da Kartal Belediyesi Masal Müzesi vitrinlerini süslüyor. Özellikle Pinokyo’nun bilinen ilk oyuncağı ve Gustave Dore’nin illüstrasyonlarını yaptığı Don Kişot’un ilk baskı kitabı da görülmeye değer…

Kartal Belediyesi Masal Müzesi’nin bir başka bölümünde ise plaklar, kasetler gibi teknolojik gelişmelerin tarihine uygun olarak sergilenen eserler ile masalları seslendirmenin tarihi anlatılıyor. Bir vitrinde ise müzenin içerisinde yer alan masal kahramanlarının origurumi sanatı ile yapılan bebekleri, bu sanat hakkında ziyaretçilere bilgiler veriyor.

Masalların tarihinin anlatıldığı ve her detayın düşünüldüğü müzede, dünyanın çeşitli ülkelerine ait masal kahramanlarının resimlerinin yer aldığı pullar da sergileniyor. Yine üzerinde masal kahramanlarının resimlerinin yer aldığı Fransızlara ait kibrit kutuları da beğenilen eserler arasında; ancak sergilenen kibrit kutuları arasında asıl ilgiyi çeken eserler ise Almanların geleneği olan kibrit kutuları içine yapılmış olan masalların minyatürleri oluyor.

Tüm bunların dışında, Avrupa’nın önde gelen müzelerinde olduğu gibi Kartal Belediyesi Masal Müzesi’nde de yetişkinlere ve çocuklara yönelik uzman öğreticiler tarafından çeşitli atölye çalışmaları yapılıyor; üstelik de ücretsiz olarak! Ayrıca atölye çalışmalarının dışında yine yetişkinlerin ve çocukların katılabildiği masal dinletileri ve söyleşiler yapılıyor.

Kartal Belediyesi Masal Müzesi, her yaştan ziyaretçisini, sözlü gelenekten yazılı geleneğe doğru uzunca bir geçmişi olan masalların tarihine doğru yolculuğa çıkartmak için bekliyor.

Kartal Belediyesi Masal Müzesi 

Çarşı Mahallesi Enis Akaygen Sokak N:9 Yakacık-Kartal/İstanbul

Tel: 0 (216) 280 6222

(Atölye çalışmalarına katılmak için telefon ile rezervasyon yapılması gerekmektedir.)

Melih Yıldız – edebiyathaber.net (13 Ağustos 2018)