Tufan Erbarıştıran, adı eleştiri alanındaki yazılarıyla özdeşleşmiş biri. Sadece edebiyat ve kitaplar üzerine değil, resim ve heykel sanatı üzerine de yazıları mevcut.

Yazar son olarak yine eleştirel metinlerden oluşan bir kitapla selamladı okurlarını. “Küçürek Öykülerin Büyük Dünyası.” Yedi öyküyü ele almış kitabında. Sırasıyla; Sadık Yalsızuçanlar/Tekil Çığlık, Nalân Yılmaz/Zorunlu Ateşkes, Zekeriya Şimşek/Dram-A-Tik, Mustafa Uçurum/Kapı, Fatma Nur Uysal Pınar/Labirent, Yunus Nadir Eraslan/Kafir, Tahsin Yücel/Komşular.

Öyküler kısa fakat değerlendirmeler oldukça uzun ve detaylı. Yedi öykü üzerine 107 sayfalık bir kitabı oluşturmak yoğun bir emeğin, ince bir işçiliğin de göstergesi. Bu değerlendirme yazılarının omurgasını oluşturan ortak özellik, metinlerin mitoloji, felsefe, teoloji üzerinden ele alınması. Erbarıştıran’ın derin bilgi birikimi de burada kendini gösteriyor.

“Yazarlar/şairler genellikle yaşadıkları coğrafyanın geleneklerinden, dinsel yapısından, politikası ve ideolojisinden, psikolojik-sosyolojik yapısından etkilenir ve çoğu kez yazdıkları metinlerinde bunlara bilinçli ya da bilinçaltında kalarak yer verir. Yazar, yazdığı roman ya da öyküde konu edindiği kişileri çeşitli karakterlere büründürür, onlara kişilikler verir, onların ağzından bazı toplumsal sorunları dile getirir. İnsanın kendini özgür ve huzurlu duyumsayabilmesi için, kimsesiz ve çaresiz kalması durumunda zorunlu başkalaşım kimliği ona hiç de düşünmediği türden yaptırımlara yöneltir. Yani psikolojik bozukluk kişiyi olumsuzluğa yönlendirir. Çevresel koşulların dayatmasıyla da savaşa bir gereklilik ya da bir oyun kuramı çerçevesinde bakar.” (arka kapaktan)

Tufan Erbarıştıran’ın ele aldığı metinler bir edebiyat eleştirisinin ötesinde bir metin çözümlemesi aslında. Karakter, yer, zaman, anlam, anlatım gibi çok çeşitli açılardan ele alıyor metni. Akademik alanda var olan bir boşluğu da dolduruyor yazar böylelikle. Bunun sonucunda da yazdıkları için birer ders notu da denilebilir. Kitapları edebiyat fakültelerinde ders kitabı olarak okutulabilecek nitelikte.

Hâlâ bilmeyenler için kitaplarını burada anayım. “Türk Edebiyatında Örneklerle Yapısöküm Çözümlemeleri”, “Ortaçağ’da Kahkaha ve Karnaval”, “Karşı Kıyının Yankısı”, “Suzan Samancı’nın Öyküleri Üzerine Bir Deneme”, “Kör Baykuş” vd…

Edebiyat dünyasının eleştiriye bakışını bildiğimden onları davet edemiyorum ama akademi dünyası yüzünü buraya bir dönsün bence. Nitelikli kaynakları görecekler.

edebiyathaber.net (5 Mart 2024)