Söyleşi: Mahmut Yıldırım

Mahir Şanlı’nın Bilge Mitos dizisinden yayınlanan Sorularla Nors Mitolojisi kitabı yakın zamanda okuyucuyla buluştu. Mahir Şanlı’yla mitosların hayatımızdaki yerini ve Sorularla Nors Mitolojisi kitabı üzerine konuştuk.

-Bilge Mitos dizisinden ve Sorularla Nors Mitolojisi’nden bahseder misiniz? Okuru neler bekliyor?

 Bilge Mitos dizisi hem konuya hâkim hem de henüz başlayan okurlar için ideal bir seri.  Soru cevap konseptinde olması da ayrı bir güzellik.  Bu sayede okur daha fazla bilgiye daha az gayretle ulaşmış oluyor.

– Mitoloji alanında değerli isimlerden birisiniz. Bu alana ilginiz ve eseri oluşturma süreciniz nasıl gelişti?

Teveccühünüz… Çocukluğumda dinlediğim güzel hikâyelerin beni sürükleyip ulaştırdığı sonsuz bir derya mitoloji.  Özellikle son 5 yılımı tamamen mitoloji çalışmaya verdim.  Türk, Yunan ve Nors mitolojisi ağırlıklı çalıştığım konular.  Yayınevinin Nors mitolojisini bana emanet etmesini de bu çalışmalarımın bir meyvesi olarak görüyorum.  Neticede Nors mitolojisini genel olarak ele almış bir Türk yazar yoktu ve bu konuda ilk olmak benim için gerçek manada bir gurur vesilesi oldu.  Kitap üzerinde çalışırken de bu sorumluluğu omuzlarımda fazlasıyla hissettim.

-M. Sait Üçlü, “Mitoloji; insanın isteyip de gerçekleştiremediği düşlerinin, düş gücünün bir imgesel yaratımıdır,” der. Bu yaratım, beraberinde neleri getirip götürdü?

Mitolojiyi masallardan ve diğer halk edebiyatı türlerinden ayıran özelliklerin başında yaratıcı niteliği gelmektedir zaten. Mitler bir şeyin başlangıcını, yaratılış sürecini işlerler ve tanrıları doğrudan ya da dolaylı olarak konu ederler.  Mitlerin bana göre en önemli özelliği ise insanın hayatı anlamlandırma konusundaki ilk çabaları olmalarıdır.  Gördüğü ve görmediği, ezelî ve ebedî her konuda mitler aracılığıyla bir fikir üretmiştir insanoğlu.  Sanatın, edebiyatın, toplum düzeninin ve hatta bilimin temeli mitlerdedir desek abartmış olmayız.

-Tüm diyarları üzerinde barındıran Yggdrasil (Yaşam Ağacı), mitler için önemlidir. Siz bu yaşam ağacında nasıl bir diyar kurmak isterdiniz?

Üzerinde daha önce hiç düşünmedim ama Nors mitolojisinin genel sert yapısı sebebiyle nahif bir diyar eksikliği göze çarpıyor.  Her diyarda bir hengâme hâkim…  Sürekli bir mücadele, kavga, entrika…  O bakımdan, semavi dinlerdeki o sakin cennet havasının hissedileceği, şaraptan nehirlerin aktığı, sessiz sakin bir diyar fena olmazdı sanki…

-Nors mitolojisinin bir farkı da tanrıların ölümlü olmasıdır. Tanrıların birçok noktada insani özellikler taşımasını açar mısınız?

Sıklıkla kullandığım bir tanımdır ki “Mitler ait oldukları toplumları anlamaktaki en önemli ipuçlarını barındırılar.”  Nors tanrıları da Vikinglerin tüm özelliklerini taşımaktalar.  Kaba kuvvete sıklıkla başvuruyor, savaşı, kan dökmeyi bir hobi gibi görüyorlar.  Soruda belirttiğiniz gibi ölümlüler de…  Hepsinin ölüm vakitleri belli ve bunu değiştirmeleri tanrı oldukları hâlde mümkün değil.  Bu belki de topluma kendi kader anlayışlarını benimsetmek için seçtikleri bir yol.  Ya da daha doğru ifade etmek gerekirse ölümü kanıksatmanın bir yolu.  Tanrıların dahi öldüğü dünyada insanların ölümü korkunç ve kabul edilemez görmesi söz konusu olamaz neticede…

– Nors Mitolojisini diğer mitolojilerden farklı kılan özellikleri nelerdir? Ben daha demokrat bir toplum yapısı ile karşılaştım.

Evet doğru bir gözlem olduğunu söyleyebiliriz.  Kararlar alınırken Odin’in çıkıp, “Ben baş tanrıyım. Ben ne dersem o,” dediğine pek rastlamıyoruz.  Gladsheim denilen salonda tanrıların toplandığını, kararların buradaki istişare sonunda alındığını görüyoruz.  Bunun yanında diğer mitolojilerde pek karşımıza çıkmayan, tanrıların zor duruma düşme hikâyeleri var.  Thor’un kadın kılığına girmesi, Odin, Loki ve Hoenir’in esir düşmeleri, Tyr’in kolunun kopması gibi… 


– Eserde popüler sorular bölümü de var. Okurun Nors mitolojisiyle ilgili her detayı öğrenmesini istediğiniz için mi bu başlığı eklediniz?

Popüler kültürde tarihi ve mitolojik karakterlere yer verilmesi beni mutlu eden bir durum.  Ancak kimi yapımlarda, kimi eserlerde başarı için gerçeklikten sapıldığına şahit olmaktayız.  Benim popüler sorulara yer vermemdeki birinci etken buydu.  İkinci etken ise çok tanınan ve beğenilen eserlerde mitolojinin yadsınamayacak bir paya sahip olduğunu okuyucuya aktarmaktı.  Okuyucu bu soru cevaplardan sonra izlediğine, okuduğuna daha farklı bir gözle bakacaktır.

edebiyathaber.net (25 Ağustos 2021)