Teknoloji düşünürü, fütürist, European Business Awards’ta Avrupa’nın en iyi on girişimcisinden biri seçilen, Ruban D’honneur nişanı sahibi Emrah Kaya’nın “Metaverse, Meta İnsana Hazır mısın?” adlı yapıtı Nemesis Kitap etiketiyle geçtiğimiz günlerde okurla buluştu. Emrah Kaya, on dokuz yıllık deneyimiyle insanlık tarihinin en büyük iş ve teknoloji deneyimi dediği metaverse kavramının başladığı ve gelecekte alacağı biçimleri bütün argümanlarıyla açıklıyor. Kaya; “metaverse”ü anlamak, metaverse oyun mu, metaverse evreni, metaverse’le gelen ekonomik düzen, metaverse ile ilgili sorulara yanıtlar” başlıkları üzerinden hızla büyüyen sanal gerçeklik endüstrisini ve toplumun radikal bir şekilde şekillenmesini akıcı ve duru bir dille okura aktarıyor.
Metaverse’ü mümkün kılan bütün alt yapılar, hayallerin gerçeğe dönüşmesini sağlayabilecek gelişmeler okuru endişelendirebilir hem de iyi hissettirebilir. Yarının gelişine dair hayaller ise çoğu kişiye ilham kaynağı olabilir. Metaverse, yeryüzüyle ilişkili temel sıkıntılara ne ölçüde çözüm olacak, temel sorunları ne ölçüde artıracak ve yaşamımıza ne gibi yeni problemler getirecek? İklim krizi, göç, temel eşitsizlikler, savaşlar, salgınlar, ırkçılık gibi günümüze dair temel dertlerin çözümünü yeni bir teknolojik gelişmeden beklemek her halükarda akılcı bir yaklaşım olmayacaktır. Buna karşılık Kaya’nın “Metaverse”de ele aldığı meseleler en azından bu temel dertler üzerine düşünmemizi sağlayabileceği gibi teknolojik aşamaların başlangıç aşamalarında hayatımıza katacakları ya da hayatımızdan çıkaracakları konusunda birtakım belirsizlikler olduğunu kabul etmemizi sağlayabilir.
Deneme ve makale türlerinin dengeli bileşiminden oluşan; yalın anlatım, alana özgü terimler ve günlük konuşma diliyle yazılan “Metaverse/Meta İnsana Hazır mısın?” için hemen her yaştan okurun rahatlıkla okuyabileceği yol yordam gösteren bir tür giriş kitabı diyebiliriz. Okurların bilgi, algı, finans bilgilerini geliştirmek için tasarlanmış bir tür uyarı kitabı da aynı zamanda. Bu amaca uygun olarak kitabın giriş bölümünde bir metaverse sözlükçesi yer alıyor. Altcoin, blokzincir, dijital ikiz, etherium, hard fork, kripto para, meta, sanal gerçeklik, token ve yaratıcı ekonomi gibi terimlerin yer aldığı bu bölüm okuma eylemini kolaylaştırıcı nitelikte.
“Metaverse/Meta İnsana Hazır mısın?”ın ilk bölümünde üç boyutlu dijital bir deneyim olarak metaverse’ün tanımı, felsefesi ve metafor olarak anlamlarına bakıyoruz. Yaşam alanlarını, kurduğu ağlarla birlikte üretim ilişkilerini kökten dönüştürebilecek bir değişimin başlangıç aşamasındayız. İnternet aracılığıyla bazı verilerimiz toplandı. Bedava gibi gelen hizmetler karşılığında bilgilerimizin bir bölümünü çok uluslu şirketlere verdik. Onlar da bize dijital personalar yarattı. Kurgusal yeni sanal evrende işte bu bilgiler üzerinden var olacağız. Yapımcı ve senarist Birol Güven’in deyimiyle kişiye özel hizmetlerin sunulduğu, kişiye özel tasarımların geliştirildiği, bizim adımıza kararlar veren yapay zekâ tarafından üretilmiş ürünler kullanmaya doğru gidiyoruz. Algoritmalar milyonlarca müşteriyi tek tek tanıyor, onları yönlendiriyor. Dijital Çağın şifresi: kişiselleştirme.
Kitabın ikinci bölümü “Metaverse Oyun mu?”da kavramın bir tür oyunlaştırma olduğunu anlıyoruz. Bütün bu gelişmelerin öncü gücü, gençler ve oyun şirketleri olacak gibi görünüyor. Oyunlar insanlığı yavaş yavaş içine alıyor. Web 3.0 -yeni internet- açık ve merkeziyetsiz blokzincir teknolojisi üzerinden kurulmuş web siteleri ve yeni nesil uygulamalar, internet servisleriyle daha çok bağlantısallık, aynı anda birçok yerde bulunma deneyimi yaşatabiliyor. Teknolojinin getirileriyle birlikte oyunlar daha kapsayıcı ve yüksek gerçeklik deneyimi yaşatabilir formatlara dönüşüyor. Kendi karakterimizi farklı metaverse’lerde oynatacağımız, klavyeden kurtulup sesimiz ve gözlerimizle yönlendirebileceğimiz bir noktaya gidiyoruz. Metaverse hayatımızın her alanını sinema filmine, bilgisayar ve telefon oyununa, bizleri de avatarlarımız ile kahramanlara çeviriyor. Önceki nesillerin bu sürece nasıl uyum sağlayacağını, alışkanlıkların nasıl değişip dönüşeceğini ise zaman gösterecek.
“Sanırım bu kitap, oluşan bu yeni kavramların ve gidişatın nasıl bir şey olduğunu, neye benzediğini, senin toplum içindeki yerini, hangi stratejilerle dünyanın dönüştüğünü, arkasında hangi teknolojilerin geliştirildiğini ve geliştirilen bu teknolojilerin neresinde olup neresinde olmaman gerektiğini sana bir parça anlatmış oldu. Arsa almaktan blokzincir üzerinde yeni bir ağ kurmaya, değer yaratmaya, NFT satın alırken nelere dikkat etmemiz gerektiğini ya da neyin metaverse olup neyin olmadığına karar verecek bir teknoloji yazarlığı hedefliyorduk. Umarım bunu başarmışızdır,” diyor Emrah Kaya kitabı bitirirken.
edebiyathaber.net (8 Haziran 2022)
