Stanley Milgram’ın “Deney” adlı kitabı, Melis Olçum çevirisiyle Kafekültür Yayıncılık tarafından yayımlandı.

İtaatkârlığın mekanizmalarını konu alan bu ünlü yapıtın yazarı Stanley Milgram, sosyal psikolojinin en önemli ekol isimlerinden. Bu çalışmasında, Nazi Almanyasındaki soykırımdan etkilenerek -özellikle Adolf Eichmann- tasarladığı deneyler yer alıyor.

Milgram; deneylerine, Adolf Eichmann’ın yargılanmasından kısa süre sonra başladı. Nazi Almanya’sında akıllara takılan bir soru, Milgram’ın da çıkış kaynağı olmuştu: Eichmann ve soykırımda yer alan milyonlarca asker, sadece emirlere itaat ediyor olabilirler miydi? Hepsi bu suça ortak sayılmaz mı?

Deneyler pek çok kere farklı yer ve farklı insanlarla tekrarlandı. Sonuçlar aşağı yukarı aynıydı. Bazı biliminsanlarına göreyse deneyler etik dışı, tartışmalı ve psikolojik açıdan uygunsuzdu. Milgram’ın bunlara cevabı ise “sonuçların rahatsız edici olduğu ve insan doğasının kötü yüzünü açığa çıkarttığı için deneylerin etik bulunmadığıydı.”

Milgram’dan sonra üzerine çok yazılıp çizilen ve sayısız tartışmalara konu olan Deney, Milgram’ın 1984 yılında 51 yaşında ani ölümünden bu yana ilgi çekmekte ve tartışılmakta.

edebiyathaber.net (16 Nisan 2015)