“İyi bir liste bağlantısız nesnelerden oluşmalı ancak okundukça gizli bir çekirdek ortaya çıkmalı. (Umberto Eco, 1932-2016)”
Murat Menteş’in yazdığı, Hakan Karataş’ın çizimlerini yaptığı Derde Deva Randevu dizisinin ikinci kitabı geçtiğimiz günlerde Alfa Kitap etiketiyle raflardaki yerini aldı. İlkine göre daha hacimli bir kitap var elimizde. Menteş; Konfüçyüs, Yunus Emre, Balzac, Ahmet Mithat, Arthur Conan Doyle, Halide Edib, Theodor Adorno, Orhan Kemal, Attilâ İlhan, Ursula K. Le Guin, Cemal Süreya, Umberto Eco ve Bruce Lee ile söyleşmiş. Memleketimizden ve dünyadan seçtiği üstatlar hayatta olmadığı için diyaloglar üzerinden edebi ve felsefi içerikli fantastik bir yolculuk kurgulamış yazar. Şair ve filozofların dışında tek bir isim göze çarpıyor, o da Bruce Lee. Seçilen isimler birbiriyle ilişkisiz gibi görünebilir. Menteş ise toplumsal ve kültürel farkları yakınlaşma gerekçesi olarak görüyor.
Kitap baştan sona da okunabilir, seçerek de gidilebilir. Ben en çok Ahmet Mithat ve Attilâ İlhan’ı beğendim. Kitabın takdim bölümünde oğluyla bu isimler üzerine diyalogları var Menteş’in: “Ahmet Mithat Efendi’yi neden dahil ettin kitaba? Onun romanları teknik bakımdan zayıfmış.” “Hiç de bile. Gayet sıkı bir yazar. Düşünsene, 250 kitap yazmış. Türk halkı olarak gazete okumaya onun çıkardığı Tercüman-ı Hakikat’le başladık. Bence hayatı filme çekilmeli.” Attilâ İlhan’a ayrılan bölüm, sinemayla ilişkili görsel dünyasını daha iyi vurgulamak için tamamıyla çizgi- öykü olarak kurgulanmış. İster istemez ötekiler de bu şekilde tasarlansa daha mı iyi olurdu diye de düşünmeden edemedim. Soru- cevap biçimindeki akıştan kaynaklanan rutini aşmak etkili bir çözüm olarak görünüyor. Öteki çözüm ise akışı görüşme-söyleşi mantığından çıkarıp röportaja dönüştürmek olabilir.
Menteş sanatçılara ve üretimlerine her türlü önyargıdan uzak yaklaşma yanlısı bir yazar. Özellikle okullardaki derslerde öğretilenlerin genelleme ve kalıp yargı oluşturmaya çok uygun olduğunu düşünüyor. Bu açıdan “Derde Deva Randevu” bir tür yenilikçi ders kitabı gibi de düşünülebilir genç okurlar için. Yazarın amacı değerli eser ve düşünürleri okuyucuya tanıtmak, daha çok okunmalarına katkı yapmak; yeni okuyucuların keşfetme, bilenlerin ise bu üstatlara yönelik ilgisini yeniden canlandırma, söyleşiler üzerinden eserleri ve tarzları hakkında ipuçları vererek yazdıklarını daha derinlikli olarak okumaya yönlendirmek… Menteş, kitabın temel esprisini oluşturan diyaloglardaki bütün cümleleri yazarların kitaplarından seçmiş. Bazı cümleleri kısalttığı olmuş ama aslına sadık kalmaya çalışmış. Hitapları ise kendisi yazmış. İlginç bilgiler, ayrıntılar var satır aralarında. Fikir çok yaratıcı, yazar istediği sürece seri devam edebilir, kitaba kendine has bir görsellik katan çizimlerin de desteğiyle tabi ki.
“Küçük, leziz, besleyici bir kitap… Enteresan, matrak ve bilgi dolu…”
Serkan Parlak – edebiyathaber.net (30 Ekim 2019)
