Şişli Belediyesi Nâzım Hikmet’i doğumunun 123’üncü yıl dönümünde, Şişli’de şiirleriyle ve şarkılarla andı. Nâzım Hikmet Kültür ve Sanat Vakfı işbirliğiyle Cemal Reşit Rey Konser Salonu’nda gerçekleşen ve hınca hınç dolan programa çok sayıda sanatçı katıldı. Ayrıca Şişli Belediyesi’nin özel olarak hazırladığı “Şişli’de Bir Nâzım” kitabı da anma programıyla birlikte okuyucularla buluştu.

“Şişli’de Bir Nâzım” kitabı Nâzım Hikmet’in Şişli’deki günlerine odaklanıyor. Nâzım Hikmet’i Kadıköylü biliriz. Oradaki yaşamıyla ilgili birçok bilgi biyografilerinde bulunuyor. Şişli’de yaşadığı, çalıştığı ise pek bilinmiyor. Ayrıntılı biyografilerinde bile “Şişli” ya da “Nişantaşı”nda yaşadığı, çalıştığı bilgisine rastlanmıyor. 1914’de Nişantaşı Sultanisi’nde okuduğu yazılı sadece (Kronoloji – Nâzım Hikmet Kültür ve Sanat Vakfı ). İlginçtir, biyografilerinde Nâzım Hikmet’in hangi okullarda okuduğu bilgisi veriliyor ama nerelerde yaşadığı yazılmıyor. Örneğin 13 yaşındayken Nişantaşı Sultanisi’nde okurken hangi mahallede oturduğu belirtilmiyor. Sinemadan geçimini sağladığı, İpek Film Stüdyosu’nda çalıştığı belirtilse de bu stüdyonun nerede olduğu da yazılmıyor. (https://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/nazim-hikmet-ran).
Proje tasarımını Dündar Hızal’ın üstlendiği editörlüğünü Sibel Oral ve Veysel Saltanoğlu’nun yaptığı “Şişli’de Bir Nâzım” kitabında, Uğur Aktaş, Bahriye Çeri, Gökhan Akçura ve Sevdagül Kasap Nâzım Hikmet’in Şişli’deki günlerinin ayrıntılarını araştırmışlar.



Nâzım Hikmet, çocukluk ve ilk gençlik döneminde ailesiyle Nişantaşı’nda yaşamış. Nişantaşı Sultanisi’nde ve ardından Bahriye Mektebi’nde okurken ilk şiirlerini Şişli’de yazmış. Mekteb-i Bahriye-i Şahâne’de Nâzım’ın tarih hocası olan Yahya Kemal bu yıllarda evlerine gelip gitmeye başlamış ve genç şair adayına yol göstermiş. Yahya Kemal’in Nâzım Hikmet’in annesi Celile Hanım’la aşklarının da bu evde başladığı biliniyor.
Uğur Aktaş, ve Sevdagül Kasap Nâzım Hikmet’in ilk şiirlerini yazdığı döneme, Şişli’deki yıllarına odaklanarak onun şairliğinin gelişimini inceleyen makaleler kaleme almışlar.
Şiirlerine sinemanın nasıl bir etkisi olduğunu biliyoruz ama onun film çekimlerinde senarist, yönetmen, dublaj yönetmeni, altyazı çevirmeni gibi birçok görevde bulunduğu pek bilinmiyor. Nâzım Hikmet’in sinema ile ilgisi Süreyya Paşa Sineması müdürü olan babası Hikmet Nâzım’ın 8 Aralık 1923’te yayınladığı Türkçe- Fransızca “Sinema Postası” dergisi ile başlamış. Gazetecilik yıllarında da birçok sinema yazısı yazmış. Gökhan Akçura kitapta yer alan kapsamlı makalesinde Nâzım Hikmet’in sinemaya yakından ilgisinin 1925’de Sovyetler Birliği’nde bulunduğu sırada Muhsin Ertuğrul ile tanışması ile başladığını belirtiyor. Muhsin Ertuğrul, sinema eğitiminden sonra Türkiye’ye dönüşünde İpek Film’e filmler çekmeye başlamış ve orada bir kez daha Nâzım Hikmet’le yolları kesişmiş. İpek Film’in stüdyoları da Nişantaşı’nda bir ekmek fabrikasından bozma bir mekanmış.
Nâzım Hikmet, Mümtaz Osman ve başka takma adlarla İpek Film’de çalışmış. 1950’de hapisten çıktığında da ekmek kapısı İpek Film olmuş. Şişli’de yaşadığı dönem de bu yıllara rastlıyor. Bahriye Çeri’nin kitaptaki makalesinde Nâzım Hikmet’in hem çocukluk çağlarında hem de daha sonra İpek Film döneminde Şişli’de hangi evlerde yaşadığını araştırmış. Eşi Piraye ile paylaştığı evin de yeri ilk kez tespit etmiş. Yazık ki bu evleri günümüzde bulmak mümkün değil. Nâzım Hikmet’in Valikonağı Caddesi civarında, İpek Film stüdyosu yakınlarında oturduğunu biliyoruz ama apartmanlar yıkılmış, yerine yenileri yapılmış. Sokak adları ve numaraları değiştirilmiş.
Bu vesileyle Nâzım Hikmet’in evleri Şişli Belediyesi’nini hazırladığı Kültür Envanteri’nde ve Gezi Rehberi’nde işaretlenmiş mi diye internette aradım ama her iki yayında da ulaşamadım, sisligezirehberi.com adresi kapalı. Bu proje ile Şişli’de yer alan tescilli tarihi yapılara tabelalar yerleştirilecek ve bu tabelaların üzerindeki QR kod ile o yapılar hakkında detaylı bilgiye ulaşılabilecekti. Umarım bu önemli ve geliştirilmesi gereken çalışmalar rafa kaldırılmamıştır.