Söyleşi: Mehmet Özçataloğlu

Çocuk ve Gençlik edebiyatının son dönemdeki üretken ismi Nehir Yarar ‘ la Elma Çocuk tarafından yayımlanan “Eyvah Ödevim Var” adlı kitabı etrafında söyleştik.

Acemi Korsan’la tanımıştım sizi. Oradaki duyarlılığınız etkileyiciydi. Sonrasında En Yeşiller Kulübü, Önüm Arkam Sağım Solum Sınav ve adını anmadığım diğerleri. Şimdi ise Eyvah Ödevim Var. Eğlencelik bir şeyler yazayım diye düşünmüyorsunuz anlaşılan.

Ülkemizde kitap okuma oranını göz önüne aldığımda sadece eğlence odaklı yazmak bencillik olur diye düşünüyorum. Çocuklar, tabletlerden ve telefonlardan nadiren uzaklaşıp ellerine kitap aldıklarında – ki bu faaliyet öğretmen ve ebeveyn isteği, ricası ile gerçekleşiyor- lay lay lom bir dünyayı okusunlar istemiyorum. Mizahi dilden kopmamaya çalışıyorum elbette çünkü çocukları kitaplarıma bağlayan dilin bu olduğunu biliyorum. Ancak bulundukları ortama, yaşadıkları ülkeye Fransız kalmamaları için de çaba göstermeye çalışıyorum. Günümüzde kitaplara bakış açısı ise çoğunlukla “Çocuk okusun da ne okursa okusun” şeklinde. Bu düşünceye katılmıyorum. Kitaba ayrılan zaman bu kadar kısıtlıyken çocuklarımıza nasıl daha fazla katkıda bulunurum diye yola çıktım ben.

Konu tercihinizi nasıl yapıyorsunuz?

Dertlendiğim, sıkıntı duyduğum her şeyi bir kenara not ediyorum. Söyleşiye gittiğim okullarda sohbet ettiğim çocuklara da soruyorum. Eğer onlar da benzer durumlarla ilgili sıkıntı yaşıyorlarsa kitabın içeriği kendiliğinden ortaya çıkıyor. Benim aynam çocuklar. Eğer yazdıklarım onları memnun ediyorsa küçücük de olsa bir farkındalık yaratabiliyorsam amacıma ulaştığımı hissediyorum.

Naci, kitaptaki başkarakter. Sosyal medya bağımlısı zamane çocuklarından biri gibi görünse de ilginç bir değişim yaşıyor olayların gelişmesiyle birlikte. Naci’yi anlatmanızı istesem biraz.

Naci arkadaş canlısı, uyumlu, büyüklerine saygılı, içsel konuşmalarında çok yönlü düşünüp doğru kararlar alabilen, yeri geldiğinde düşüncelerini çekinmeden söyleyen, doğayla iç içe olmaktan hoşlanan, hassas bir çocuk. İnsanları dinlemeyi seviyor bu yüzden yetişkinlerle de arası oldukça iyi. Çözüm odaklı, ayrıştırmak yerine birleştirmeyi seçen bir birey.

Yıllar yıllar önceydi. “Baba Beni Okula Gönder (BBOG)” adıyla bir proje başlamıştı. Özellikle kırsalda yoğun çalışmalar gerçekleşmiş, çaba gösterilmişti kız çocuklarının okula kazandırılmaları için. Bu kitapta bu konuyu ele alıp dikkat çekmek istediğinizi düşünürsek ve eğitimin içindeki bir yazar olarak da bakınca, nedir son durum sizce kızların okula kazandırılması konusunda?

Kitabın yazım aşamasında bu konuda yazılan makaleleri okudum, tezleri ve araştırmaları inceleme fırsatı buldum. Unicef tarafından ortaya konulan bilimsel veriler göz önüne alındığında başta toplumsal cinsiyet eşitsizliği, ekonomik güçlükler, geleneksel önyargılar, kırsalda kadın rol modellerinin nadiren görülmesi gibi sebepler yüzünden kız çocuklarının okullu olma oranı erkek çocuklarına göre oldukça düşük. Bu konuda gelişme sağlanabilmesi için başta aileler ikna edilmeli, okulla ilgili geliştirilen olumsuz düşüncelerin ortadan kaldırılabilmesi için eğitimler verilmeli. Cumhuriyetimizin kurucusu Atatürk’ün “Eğitimde feda edilecek tek fert yoktur” sözünü ülkü edinmeliyiz ve bu yolda çok çalışmalıyız.

Kitaptaki bölüm başlıklarına bakınca gördüğüm “Doğru Bilgi Hayat Kurtarır”, “Bilgiye Ulaşmak”; kütüphanelerin işlevi ve yararlarının işlenmesi, kitabın sonundaki “Bilgi Okuryazarlığı” başlıklı bölüm… Günümüz çocuklarının tek tıkla bilgiye ulaştıklarını düşünmelerini göz önüne alınca çok gerekli bir noktaya temas ettiğinizi söyleyebilirim. Bilgi çağında bu denli bilgisiz bir kuşak! Ne söylemek istersiniz?

Eskiden bilgiye ulaşmanın yolları sınırlıydı. Günümüzde ise internet sayesinde yurt dışında yapılmış yayınlara bile erişme imkânına sahibiz. Kütüphaneler yine başımızın tacı. Çünkü araştırdığımız konuyla ilgili kitaplara ulaşmanın en kolay yolu kütüphaneler. Ancak makale, tez gibi çalışmalara internet vasıtasıyla, sizin de tabir ettiğiniz gibi tek tıkla ulaşmak mümkün. Ama burada önemli bir nokta hep gözden kaçıyor. İnternette doğru bilgiye ulaşmak için bazı detayları bilmemiz şart. “Eyvah, Ödevim Var!” kitabımızın arka sayfalarında bu konuda kısacık bilgiler verdik. Böylece okuyucunun, bilgi okuryazarlığı konusuna minik bir başlangıç yapmasını sağlamaya çalıştık.

Nehir Yarar denince, son dönemde peş peşe gelen kitaplardan dolayı üretken bir yazar geliyor aklıma hemen. Ve bununla birlikte duyarlı bir kalem. Peki; masa üstünde yeni bir kitap çalışması var mı hâlihazırda yazılan ve eğer varsa bu kitaptaki duyarlılığınız hangi konuda?

Her gün onlarca kitap dünyaya gözlerini açıyor yani okuyucularla buluşuyor. Emek verilmiş tüm bu kitaplar arasından duyarlı kabul edilip takdir edilmek ise sevindirici ve gurur verici. Bunun için öncelikle teşekkür ederim. Yeni kitaplar ve yeni fikirler beni okuyan çocuklar oldukça hiç bitmeyecek. Elbette üzerinde çalıştığım dosyalar var. Yayınevlerimin elinde bulunan ve zamanı geldiğinde yayımlanacak olanlar da mevcut. Umarım yeni kitaplarımız da şimdiye kadar yayımlanmış olanlar kadar ilgi görür ve sevilir.

edebiyathaber.net (10 Mayıs 2019)