Oktay Yivli’nin “Eksik Poetika: Türk Şiiri Üzerine Eleştirel Okumalar” Günce Yayınları tarafından yayımlandı.

Tanıtım bülteninden:

Şair-Akademisyen Oktay Yivli’nin “Eksik Poetika: Türk Şiiri Üzerine Eleştirel Okumalar” adlı kitabı Günce Yayınları tarafından yayımlandı. Otuz yıldan fazladır makale, eleştiri ve denemeleriyle çeşitli dergilerde görünen ve bu kitabıyla şiir alanındaki bir eleştiri eksikliğini dolduran Yivli’nin yeni kitabını edebiyatseverlere içtenlikle tavsiye ederiz.

Kitabın sunuşundan

“Bu kitabın bölümlerini oluşturan yazıların tipik özellikleri var. Bunlar, edebiyat tarihinin bakış açısıyla değil, yazınsal eleştirinin ve daha az olmak üzere edebiyat kuramının perspektifiyle çalışmakta. Bu nedenle başlangıçtaki birkaçı dışında bu makaleler, ele aldıkları şairin tüm yönlerini görmeye ve göstermeye yönelmez. Dahası konu-şaire edebiyat tarihinde bir yer bulma kaygısı da taşımaz. Uzak durulan bakış açısının karşısında yer alan bir tutumla odağa alınan şiirlerin minör, ayrıksı, ayırt edici, özgün yönleri açığa çıkarılmaya çalışılır. Kimileyin de kuramın olanaklarıyla şiirsel bağlamda figüratif yapılar ile semantik işleyiş hakkında çıkarımlarda bulunulur.

Yöntem konusunda, yapıtın yazarının bir seçimi olarak -okur merkezli kuramlara da ilgi duymakla birlikte- daha çok metin merkezli yaklaşımlar kullanılmıştır. Kimi zaman izlekçi (tematik) eleştirinin olanaklarından yararlanılsa da daha çok Amerikan biçimciliği ve Fransız yapısalcılığına yakın bir tutum takınılmıştır. Bunun bir sonucu olarak yeni eleştirinin yakın okuma tekniğinden çokça yararlanılmıştır. Elde hazır herhangi bir kavram repertuvarı olmadan metne yaklaşma ve yakın okuma sonucu edinilen kavramlarla ilgili şiirsel metni çözmeye çalışma hem adı geçen eleştiri kuramından hem de yıllardır şiir çözümlemeleri dersi veren bu yazarın deneyimlerinden ortaya çıkmıştır. Tam bu noktadayken analizimizde bir yeri olan yorumbilim olanaklarını da anmak yerinde olur. Birbirinden çok uzağa düşmese de bu çeşitliliğin yazılarımızda zaman zaman eklektik bir yöntem atmosferi oluşturduğu doğrudur.

Edebiyat biliminde geçerli yol Aristotelesçi tümden gelim mi, İngiliz ampiristlerinin tüme varım modeli mi olmalı? İrdelenen şiirin doğası, yürütülen araştırmanın ereği ve eleştirmenin analiz öncesi inceleme nesnesi hakkında bildiklerinin kapsamı, ikili seçimin koşullarını oluşturur. Zira kategorik olarak kuram ve yöntemlerin her biriyle yaklaşmak olasıyken yine de her yapıtın kendini okura açmak için beklediği ideal bir yöntem vardır.  Biz de bu nedenle kimi zaman öteden beri kullanılan tümden gelimin karakterine uygun biçimde bir hipotezle şiire yaklaştık, daha çok da tüme varım yöntemiyle şiirsel gözlemlerimizi deneyimin bir sonucu olarak ilgili yazılarda serimledik.

Modern Türk şiirinin -modernist anlayış da içinde olmak üzere- eleştiri gereksinimine verilmiş olan bu tepkinin (bu yapıtın), onlarca yıldır sürmüş ve sürmekte olan şiirsel birikimin tüm sorunsallarını, doğasını, izlek (tema) yelpazesini tüketmesi olanaksızdır. Ancak yapılmış ve yapılacak buna benzer çalışmaların ardından geriye dönüp baktığımızda modern Türk şiirinin karakterinin büyük oranda ortaya çıkacağı bir gerçektir. İşte Eksik Poetika, kendinden önce yapılmış ve kendinden sonra yapılacak şiir eleştirisi çalışmalarının bir yanında, alçakgönüllü bir katkı olarak kabul edilmeyi bekleyecektir.”

edebiyathaber.net (9 Aralık 2024)