Adem Beyaz’ın yayıma hazırladığı “Fragmanlar”, felsefenin, kozmosun isim babası, müzik ve matematik dâhisi Pythagoras’ın yaşamını, kişiliğini, öğretilerini döneminin tanıklarından, düşünürlerinden “fragmanlar” eşliğinde anlatan bir kitap.
Rivayetler çeşiti olsa da Antik Çağ’ın en önemli düşünürlerinden Pythagoras, Yunan diyarının Samos adasında M.Ö. 570’li yıllarında dünyaya gelmiş. Babası, kuyumcu Mnesarkhos’muş. İlk eğitimini doğduğu yerde almıştır. Sonrasında ticaret yapmak için babasıyla şehir şehir gezen Pythagoras, Thales’in öğrencisi olduktan sonra öğreticisinin isteği üzerine o dönemde matematikte dünyanın en önemli yeri sayılan Mısır’a gitmiş, burada uzun süre Mısırlı rahiplerin arasında yaşamış. İbranilerin ve Keldanilerin yaşamlarını incelemiş. Daha sonra Miletos’a geçmiş ve edindiği bütün tecrübelerini Yunan adasında yaymaya başlamış. İlk öğreticisi Thales’le birlikte Pherekydes’in öğrencisi olduktan sonra da saldığı nam, yaptığı ünle İtalya Croton’a gelmiş ve burada kendine saygın bir yer edinerek hem yaşadığı dönemde hem de ölümünden sonra etkileri günümüze kadar gelen okulunu ve tarikatını kurmuş.
Felsefenin, müziğin ve kozmosun isim babası olan, matematikte çığır açan Pythagoras, bir süre sonra yeteneği ve zekâsıyla yaşadığı yerin insanları tarafından “tiran olabileceği” tehlikesiyle yaklaşık doksan yaşında öldürülmüş. Adem Beyaz’ın yayıma hazırladığı, Ketebe Yayınları’ndan Yasin Gurur Sev tarafından Türkçeye çevrilen “Fragmanlar” kitabından öğrendiklerimizi böyle özetleyebiliriz. Ancak Adem Beyaz’ın titiz araştırması sonucu, özellikle Porphyrios’un “Pythagoras’ın Hayatı” kitabından hareketle, döneminin birçok düşünürün Pythagoras’ın kişiliği, okulu, öğretisi ve alımlanması hakkında söyledikleri üzerinden pek çok anekdot elde etmek, üzerine kafa yormak, dönemin şartlarında kendi yolunu nasıl kendisinin açtığına tanıklık etmek mümkün. Kitap da bu amaca hizmet eden, ismiyle müsemma, “fragmanlar”dan oluşan bir eser olması itibariyle bu fragmanları toparlayıp genel bir çıkarım yapmaya müsaade ediyor.
Bir anlamda “tanıkların” anlatımından oluşan “Fragmanlar”, diğer yandan bizzat Pythagoras’ın kendi anlatılarından da beslenerek birbirini destekliyor, arada, muallakta kalan düşünceleri ortadan kaldırıyor. Mitolojik bir dil kullanıldığı için zaman zaman masalı bir ifade şeklini alan kitapta örneğin, Pythagoras’ın okuluyla ilgili en önemli söylem Diogenes Laertios’a ait. Şöyle diyor Laertios: “Öyle hayranlık uyandırmıştı ki öğrencilerinin tanrının çeşitli seslerini ilettiği söyleniyordu. (…) Leukanialıların, Peuketialıların, Messapialıların ve Romalıların ona bağlanıp onun konuşmalarını dinlemeye gelmeleri bundandı. (…) En az altı yüz kişi onun gece derslerine geliyor, onu izlemeye değer bulunanlar yakınlarına büyük bir şeyle karşılaştıklarını yazıyordu.” Bu ve bunun gibi tanıklıklar ve söylemler “Fragmanlar”ın bel kemiğini oluştururken Pythagoras’ın tüm şeceresi hakkında okura beklediğinden fazlasını veren bir kitap olarak kayıtlara geçiyor.
edebiyathaber.net (22 Şubat 2025)
