Sarkis’in “Sonsuz” başlıklı kişisel sergisi Arter’de ziyarete açıldı

Sarkis’in üretiminde geniş bir zaman dilimini kapsayan SONSUZ adlı kişisel sergisi, sanatçının Arter Koleksiyonu’ndan seçilen yapıtlarını yeni bir mekânsal kurguda birbirleriyle buluşturuyor.

SONSUZ, 1980’li yıllara tarihlenen yapıtlardan başlayıp sanatçının 2015 yılında Venedik Bienali Türkiye Pavyonu için gerçekleştirdiği Respiro isimli yerleştirmesinin Arter Koleksiyonu’na bağışladığı neon ve aynalarını da içine alıyor. Sarkis, farklı zaman ve mekânlara dair hafızalarıyla birlikte sergide yeniden yorumladığı eserlerini, pratiğinde başat rol oynayan ışık, renk ve müzik gibi unsurlarla birleştirerek SONSUZ’u çok sesli bir sahnelemeye dönüştürüyor. Küratörlüğünü Emre Baykal’ın üstlendiği sergi, Arter’in 2. kat galerisinde ziyaret edilebilir.

Bir mekânla birlikte var olmak, mekânsal referanslar veya çağrışımlar üstlenmek veya yeni bir mekân kurgulamak üzere tasarladığı yapıtlarını her sergilenişte değişime ve yorumlamaya açık tutan Sarkis, Arter’deki SONSUZadlı kişisel sergisinde kurumun koleksiyonunda yer alan yapıtlarından seçtiklerini birbirleriyle ilk kez buluştururken, onlara Arter’in 2. kat galerisinde yeni bir yaşam ve deneyim alanı açıyor.

1980’li yıllardan başlayıp sanatçının 2015 yılında Venedik Bienali Türkiye Pavyonu için gerçekleştirdiği Respiro isimli yerleştirmesinden çeşitli parçaları da içine alarak Sarkis’in üretiminde geniş bir zaman dilimini kapsayan SONSUZ, ısıtma, yakma, kamuflaj, bellek, iz bırakma, atölye, ev gibi sanatçının eserlerine sıklıkla eşlik eden kavram ve temaların yanı sıra ışık, renk ve müzik gibi farklı unsurların pratiğinde oynadığı başat rolü de vurguluyor. Sarkis, SONSUZ’da yeniden sahneye çıkardığı İstanbul İkonaları (1986–2023), Elle Danse (1990), Transflammation (1996–2001), Karışık Retrospektif (2001), (Arılara) Çağrı I (2013) adlı işlerini ve 2021 yılında Arter Koleksiyonu’na bağışladığı Respiro’nun ayna ve neonlarını farklı zaman ve mekânlara dair hafızalarıyla birlikte Arter’e yerleştirirken, mekânda meydana getirdikleri bütün içinde her birini yeniden yorumluyor.

Sanatçının Arter Koleksiyonu’ndaki yapıtlarına yer veren serginin giriş bölümünde SONSUZ için özel olarak ürettiği iki yeni yapıt da ilk kez izleyiciyle buluşuyor. Sarkis’in sergi yapımında çalışan ekip üyelerinden duvara bırakmalarını istediği siyah parmak izlerinin politik çalkantılar, doğal afetler ve acı kayıplarla yüklü bir döneme ilişkin çağrışımları, onun hemen yanı başında her an hareket etmeye hazır gibi duran tekerlekli iskemlenin beyaz tüyleriyle hafifliyor, serginin devamında Respiro’dan yansıyan ışık ve renklerle birlikte umuda kapı aralanıyor.

Sarkis, kendinden önce gelen ve çağdaşı olan sanatçılarla kurduğu diyaloğu sergide yer alan yapıtlarında da sürdürüyor. Mekânın iki ucuna konumlandırdığı yerleştirmelere ses veren, Johann Sebastian Bach’ın 127 numaralı kantatı ve Dmitri Şostakoviç’in 15 numaralı kuarteti, Jacopo Baboni-Schilingi’nin Respiro için bestelediği müzikle birleşerek SONSUZ sergisini üç sesli bir sahnelemeye dönüştürüyor. Ali Kazma’nın ve Domenika Kaesdorf’un Sarkis’in davetiyle sergiye ödünç verdikleri yapıtlar da sanatçının SONSUZ’da kurduğu dünyanın zenginleşerek büyümesine katkıda bulunuyor.

SONSUZ, Sarkis’in farklı mecralar kullanarak ürettiği yapıtların kendine özgü belleklerini birbirleriyle kurdukları ilişkiler aracılığıyla genişletirken, onları içine yerleştikleri mekânda yeni bir yolculuğa çıkarıyor.

SONSUZ‘un küratörü Emre Baykal, Arter Yayınları’nın Yakın Plan dizisi çerçevesinde Eylül 2019’da okurlarla buluşan Çaylak Sokak adlı kapsamlı bir kitap da kaleme almıştı. Sarkis’in Türkiye çağdaş sanatı tarihinde dönüm noktalarından biri sayılan ikonik yerleştirmesi Çaylak Sokak’a odaklanan yayın, politik ve kültürel tarihle iç içe geçen farklı bağlamlarda, Sarkis’in bazıları SONSUZ’da da gösterilen çalışmalarını yeniden yorumluyor.Arter’in güncel programlarına ilişkin daha detaylı bilgiye www.arter.org.tr adresinden erişilebilir. Pazartesi hariç her gün açık olan Arter, Salı-Pazar günleri 11:00-19:00, Perşembe günleri ise 11:00-20:00 saatleri arasında ziyaret edilebiliyor. Kurumsal Sponsor Tüpraş’ın değerli desteğiyle, tüm sergilere giriş 24 yaş altı izleyiciler için her gün; Perşembe günleri ise her yaştan izleyici için ücretsiz. Arter Beraber üyeleri ise sergileri yıl boyunca ücretsiz ziyaret etmenin yanı sıra farklı ayrıcalıklardan faydalanıyor. Arter binasının Kütüphane, Kitabevi, Bistro by Divan, arka bahçe alanlarına ve Galeri 0’da yer alan sergiye giriş için bilet gerekmiyor. Ulaşım Sponsorları Ford Otosan ve Otokar’ın desteği sayesinde Taksim’den ve Tepebaşı’ndan ücretsiz servis araçlarıyla Arter’e ulaşılabiliyor.

SARKİS HAKKINDA

İstanbul Mimar Sinan Üniversitesi Güzel Sanatlar Akademisi’ndeki eğitiminin ardından 1966’da yerleştiği Paris’te Türkiye ile bağını sürdüren Sarkis (d. 1938, İstanbul), sanat tarihi, gündelik yaşam ve kendi kişisel tarihinden yola çıkarak gerçekleştirdiği yapıtlarında bellek ve zaman kavramlarını ele alır. 1960’larda daha çok guaj ve suluboya resimlerle başlayan üretimi, 1970’lerle birlikte üçboyutlu, heykelsi çalışmalara yer açmaya başlar; yapıtlarına katran, metal, elektrik akımı, rezistans telleri, ısı, su ve neon gibi çeşitli öğeler dahil olur. Nesneler, sesler, imgeler ve görüntüler aracılığıyla kültürel ve tarihsel bir birikimi izleyicilerin deneyimine sunan Sarkis, yapıtlarını sergilerken birbirleriyle ve içinde yer aldıkları mekânla kurdukları ilişkiyi her seferinde tekrar gözden geçirir.

Sarkis’in eserleri, Centre Georges Pompidou (Paris), Guggenheim Museum (New York), Musée d’Art Moderne de la Ville de Paris, Kunst-und- Austellungshalle der Bundesrepublik Deutschland (Bonn) ve Musée du Louvre (Paris) gibi önemli kurumların yanı sıra Venedik, Sidney, Şanghay, Sao Paulo, Moskova ve İstanbul bienallerinde sergilenmiştir. 2013 yılında Arter’de Melih Fereli küratörlüğünde düzenlenen Sarkis: Cage / Ryoanji Yorumu sergisinden sonra, 2019’da Emre Baykal ve Eda Berkmen küratörlüğünde gerçekleşen Saat Kaç? başlıklı grup sergisinde, Sarkis’in üretimindeki mihenk taşlarından biri sayılan Çaylak Sokak adlı yerleştirmesi de gösterilmiştir.

EMRE BAYKAL HAKKINDA

Emre Baykal (d. 1965, İstanbul), Boğaziçi Üniversitesi’nde İngiliz Dili ve Edebiyatı Bölümü’nü bitirdi. İstanbul Bienali’nde Direktör Yardımcısı (1995–2000) ve Direktör (2000–2005) olarak çalıştı. 2005–2008 arasında santralistanbul’un Sergiler Direktörlüğünü üstlendi. 2008 yılında Arter’de sergiler direktörü ve küratör olarak görev yapmaya başladı. 2013’te 55. Venedik Bienali Türkiye Pavyonu’nun küratörlüğünü üstlenen Emre Baykal, 2016’dan bu yana Arter’in başküratörlüğünü yürütüyor. Emre Baykal, Arter’deki program dahilinde OyunBu (2022–2023), Füsun Onur: Opus II – Fantasia (2021–2022), Tedbir (2021–2022), Ayşe Erkmen (Beyazımtırak, 2019–2020), Saat Kaç? (Eda Berkmen’le beraber; 2019–2020), Ali Kazma (zamancı, 2015), Füsun Onur (Aynadan İçeri, 2014), Volkan Aslan (Hatırlamayı Unutma, 2013), Haset Husumet Rezalet (2013), Mona Hatoum (Hâlâ Buradasın, 2012), Deniz Gül (5 Kişilik Bufet, 2011), İkinci Sergi (2010–2011), Görünmezlik Taktikleri (Daniela Zyman’’la beraber; 2010–2011) sergilerinin küratörlüğünü yaptı ve pek çok yayına yazılarıyla katkıda bulundu.