Söyleşi: Nilgün Çelik

Şebnem Balevi, Alakarga Yayınlarından 2021 yılında çıkan “Olmaz Diye Düşündüğümüz Şeyler”den sonra yine aynı yayınevinden bu yıl “Gökkuşağı Ormanı” adlı bir çocuk kitabı çıkardı. Bu çocuk edebiyatında ikinci kitabı. İlk kitabı Gergedan Yayınlarından 2019 yılında çıkan “Acaba Bu Yenir mi?” idi.

Şebnem Balevi’ne “Gökkuşağı Ormanı” üzerinden çocuk edebiyatı hakkında sorularımı, merak edenler için soracağım.

İkinci çocuk kitabınız Gökkuşağı  Ormanı  sadece  çocuklar  için  değil büyüklerin de    merakla    okuyacağını    düşündüğüm    bir    kitap. Ana kahramanınız bir geyik. Oldukça sürükleyici. Kitabın oluşumundan bahseder misiniz? Sizi bu kitabı yazmaya yönelten neydi?

Eski Türk inancında geyik, yılan gibi hayvanların başında bulunduğuna inanılan, gerektiğinde yağmur, kar yağdıran, rüzgâr çıkaran kutsal bir taş var. Yada Taşı veya Yağmur Taşı olarak biliniyor. Ben de bu taşın hikâyesi çevresinde dönen bir kitap yazmak fikriyle çıktım yola.  

Karakterlerinizden biraz daha bahsedelim istiyorum. Anne geyik Lena yavrusu Deba, Aslan Şaratan, Şempanze Köstek ve dahası. Okurken kurduğunuz atmosfer  ve   dilde   gösterdiğiniz   başarı   ile   aklımızda şekilleniveriyor. Ormanın   içerisinde   biz   de   ilerliyoruz.   Karakterleri yaratırken ilham aldığınız bir olay bir kişi var mı? Aslında sorum oğlunuz Devin’le de ilgili. Devin’den yardım aldınız mı?

Cesaret ve sağduyu çocuklarımıza kazandırabileceğimiz en değerli özelliklerden birkaçı. Deba’nın bunlara sahip olması ve Gökkuşağı Ormanı’nı, kurtarmak için yola çıkması fikri beni heyecanlandırdı. Ayrıca Deba’nın annesinin korumasından çıkarak kendi başına kararlar alması ve arkadaşlarıyla birlikte cesaretle ilerlemesini yazarken, oğlumu düşünmedim dersem yalan olur. Sonuçta çocuklarımızı büyütürken onları korumak, onlar için endişelenmek ebeveyn olmanın bir parçası ve zamanı geldiğinde tek başlarına karar alacaklarını hatırlamak gerekiyor. 

Ülkemizde büyük  bir  kesim  tarafından  okuma  alışkanlığı  okullara,  Milli Eğitim programlarına bırakılıyor. Bir kesim bu düşüncenin karşısında olsa da büyük bir oranda çocuklar okullarda okuma fikrine sahip oluyor. Bunun için ne söylemek istersiniz. Okuma kültürü sizce ne zaman başlamalı? Çocuk edebiyatına katkı sunmuş bir yazar olarak geliştirdiğiniz bir fikir ya da uygulamak istediğiniz bir yol var mı?

Çocukluğumda en sevdiğim yerlerden biri yaşadığımız şehrin halk kütüphanesiydi. Haftada en az iki gün kütüphaneye gitmeyi, orada kitap seçmeyi, onları alıp okumayı çok severdim. Çocuklara kütüphaneye gitmeleri ve kitapların dünyasına girmeleri için yeterince fırsat tanındığı zaman; okuma alışkanlığı kazanmaları açısından büyük bir fayda sağlanacağına inanıyorum. 

Çocukla  birlikte  kitap  okumak  sizce  çocuğa  ne  katar?  Bu, nasıl  bir sistemde olmalı?

Çocukla birlikte kitap okurken, onun ilgisini çekiyor mu diye takip etmek, kitap üzerine sohbet ederek yorumlar yaparak kitap üzerine düşünmesini sağlamak onun okuma alışkanlığına çok şey katacaktır. Ayrıca çocuğun kitabı bir uykuya geçiş aracı olarak görmesini önlemek için, günün farklı saatlerinde de ele alınması ve okumanın yaşamın bir parçası haline getirilmesi gerekiyor bence. 

Çocuk kitapları bir mesaj içermeli midir sizce?

Bir metin, onu okuyana parmak sallayıp, bu işin doğrusu budur, diye göstermeye çalışıyorsa orada yanlış olan bir durum vardır, diye düşünüyorum. Böyle bir anlatı, amacına hizmet etmek yerine çocuğu kitaptan soğutabilir. 

Gülten Dayıoğlu gibi birçok yazar ya da akademisyenimiz olduğu halde çocuk ve gençlik edebiyatımızın yeterli olmadığı söylenebilir mi?

Çocuk ve gençlik edebiyatında oldukça iyi eserler veren yazarlarımız var. Kendi kültürümüzden, zengin mitolojik öğelerimizden, sözlü ve yazılı masallarımızdan beslendiğimiz ve bunları hayal dünyası ile zenginleştirdiğimiz sürece böyle eserlerin sayısının artacağına inanıyorum. 

Çeviri çocuk edebiyatı için ne söylemek istersiniz?

Çeviri çocuk edebiyatı konusunda yayınevleri oldukça güzel işler yapıyorlar. Çocuklar dünya edebiyatı ile tanıştıkları sürece okuma kültürleri zenginleşecek ve farklı bakış açılarıyla tanışabilecekler. Bir yetişkin olarak ben de merak ettiğim çocuk kitaplarına kolaylıkla ulaşabildiğim için kendi adıma mutlu olduğumu söyleyebilirim☺

Bundan sonraki çalışmalarınız çocuk edebiyatı üzerine mi olacak? Yeni çalışmalarınız var mı?

Bitirmek için çalıştığım bir çocuk romanı var. O bitince de yetişkin öyküleriyle devam etmek istiyorum. 

edebiyathaber.net (15 Ağustos 2022)