YHT’lerle tren yolculukları yeniden yaşamımıza katıldı. Hızlı bir seyahatle İstanbul’dan Ankara’ya gitmek mümkün. Ama bu hız seyahatin keyfini çıkarmaya da engel. Eskinin gece yolculukları, kuşetli vagonlar, restoran bölümünde yapılan sohbetler anılarda yaşıyor. ‘Şiir Hatları Treni’ belki de bu nostaljinin yaşatılması amacıyla düşünülmüş. Romanlarda, öykülerde hatta şiirlerde trenle yapılan yolculukların özel bir yeri vardır. Hele tren İstanbul Ankara arasında sefer yapıyorsa ve yolcuları şairler yazarlarsa.
Cumhuriyetin ilanı ile Ankara’nın başkent oluşu çoğunluğu İstanbul’da yaşayan şair ve yazarlar için bu yolculukların vesilesi olmuş. Başlangıçta Millî Mücadele’ye destek için yollara düşüp Ankara’ya giden şair ve yazarlar, başta meclis olmak üzere cumhuriyetin birçok kurumunda görev almışlar. Ankara’da çıkmaya başlayan gazetelerde çalışmışlar. Ama kültürün, edebiyatın başkenti olma işlevini sürdüren İstanbul’la bağlarını hiç koparmamışlar, her fırsatta trene atlayıp yola koyulmuşlar.
‘Şiir Hatları Treni’ ile ‘Satırbaşı Ankara Kitap Sergisi’ni birlikte düşününce o yıllarda Ankara’nın edebiyat yaşamını hayal etmek sanki daha kolay. ‘Şiir Hatları Treni’, İstanbul’la Ankara’yı şiirlerle bağlayan bir proje. ‘Satırbaşı Ankara’ ise başkent Ankara’nın şiirlerden, öykülerden, romanlardan yayınevlerine, dergilerden kültür yayınlarına yüz yıllık entelektüel birikiminin izini süren belgesel niteliğinde bir sergi.
‘Şiir Hatları Treni’, 5 Haziran Pazar günü Sirkeci Garı’nda düzenlenen törenle uğurlandı. Uğurlama töreni şiirli oldu. Yerli ve yabancı şairler yola çıkmadan tarihi garda şiirlerini İstanbullular için okudular.
‘Şiir Hatları Treni’nde Türkiye’den Adnan Özer, Alphan Akgül, Aykut Nasip Kelebek, Baki Ayhan T., Cengizhan Orakçı, Ercan Yılmaz, Hüseyin Akın, Metin Celal, Ömer Erdem, Zeynep Arkan ve Zeynep Tuğçe Karadağ, Mısırlı şair Ahmad Zakaria, Macar şair Krisztina Rita Molnar, Kuzey Makedonya’dan Vladimir Martinovski ve ‘Şiir Sokakta’ hareketinin kurucusu Meksikalı şair Armando Alanis (Pulido) bulunuyordu.
‘Şiir Hatları Treni’nin yolcuları ise İstanbul’daki çeşitli üniversite ve liselerden seçilen, edebiyat ve şiir meraklısı yüze yakın öğrenciydi.
Tren Ankara’ya doğru yol alırken Alphan Akgül ‘Şiirde Görsel Düşünce’, Baki Asiltürk ‘Şiir İncelemesi’, Ercan Yılmaz ‘Şiirde Metinlerarasılık’, Zeynep Arkan ‘Şiirde İmge ve Anlam’, Zeynep Tuğçe Karadağ ise ‘Şiir ve Hikâye’ başlıklı atölyelerde öğrencilerle ve diğer şairlerle buluştular. Neredeyse sabaha kadar süren, öğrencilerin ve şairlerin sorularıyla, yorumlarıyla derinleşen, tartışmalı oturumlar oldu.
6 Haziran Pazartesi sabahı Ankara Garı’na ulaştığımızda yorgun ama şiirle dolu bir yolculuk yaşamaktan mutluyduk. ‘Şiir Hatları Treni’ yolcuları, şairler ve öğrenciler Başkent Kültür Yolu Festivali kapsamında Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası (CSO) yeni binasında Ada Salonu’nda düzenlenen ‘Satırbaşı Ankara Kitap Sergisi’nin açılışına katıldı. Açılışın ardından ‘Şiir Hatları Treni’ şairleri şiirlerini okudular.
CSO binası modern mimarinin son örneklerinden, etkileyici bir yapı. Sadece bir konser salonu olarak düşünülmemiş, sanatın her türüne yer verecek bir kültür merkezi olarak tasarlanmış. Pazartesi öğleden sonrası olmasına rağmen gittiğimizde oldukça hareketli ve kalabalıktı.
‘Satırbaşı Ankara Kitap Sergisi’yle Cumhuriyet’in kuruluşundan 10 gün önce Başkent ilan edilen Ankara’nın o günden bugüne sanat ve edebiyat dünyamıza etkisi gözler önüne serilmesi amaçlanıyor. Küratörlüğünü Mehmet Lütfi Şen’in üstlendiği, proje koordinatörlüğünü Taner Beyoğlu’nun yaptığı, Prof. Dr. Mehmet Can Doğan, Dr. Bahanur Garan Gökşen, Dr. Erol Gökşen ve Dr. Murat Erdal Dere danışmanlığında hazırlanan sergide Ankara’yı konu edinmiş önemli kurgu ve kurgu dışı eserler yer alıyor. Kitaplar Atatürk, tarih, edebiyat, dergi, sanat, coğrafya, etnografya, flora fauna, sanayi- ticaret gibi ana kategoriler hâlinde sınıflandırarak sunulmuş. Ankara’nın nasıl bir kültürel zenginliğe sahip olduğunu, yayıncılık ve kitapçılıkta İstanbul’la yarıştığını anlıyorsunuz. Ama sergi sadece kitaplar ve dergilerden ibaret değil. “Mısra Mısra Ankara”, “Ankara Edebiyat Mahfilleri”, “Şehrin Belleğinden Kalemler”, “Ebedi Ankara Yazar ve Şairlerine Saygı” gibi görsel panolar Ankara’nın yazılı kültür zenginliğini kavramamıza katkıda bulunuyor.
Ankara Edebiyat Mahfilleri Haritası’nı incelediğinizde yazılı kültürün şehre nasıl nüfuz ettiğini kavrıyorsunuz. “Şehrin Belleğinden Kalemler” panosundaki isimler de bu mahfillerde buluşan şair ve yazarların sayıca ne kadar çok olduklarının bir belgesi niteliğinde.
Sergi kataloğunda yer alan Mehmet Can Doğan’ın ‘Ankara’da Yayınevleri’, ‘Ankara’nın Edebiyat Dergileri’ ve Esra Sazyek’in ‘Romanımızda Ankara’ makaleleri de eklenince Ankara’nın yazılı kültürdeki önemi daha da netleşiyor.
Başta şiir ve edebiyat tutkunları ve kitapseverler olmak üzere tüm Ankaralıların görmesi gereken bir sergi. Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın düzenlediği ‘Başkent Kültür Yolu Festivali’ kapsamında, Kültür ve Turizm Bakanlığı Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğünce hazırlanan ‘Satırbaşı Ankara’ sergisi, 20 Haziran’a kadar ziyaretçilerle buluşacak.
edebiyathaber.net (15 Haziran 2022)
