Harold Bloom’un “Yanlış Okuma Haritası” adlı kitabı, Ahmet Ölmez ve Nazmi Ağıl’ın çevirileriyle Ketebe Yayınları tarafından yayımlandı.
Tanıtım bülteninden
Edebiyat teorisyeni ve eleştirmen Harold Bloom’un kaleme aldığı “Yanlış Okuma Haritası”, Ketebe Yayınları’nın Poetika serisinden çıktı. Kitap, yazarın en çok tartışılan eserlerinden biri olan “Etkilenme Endişesi”nin önerdiği teorinin pratikte nasıl işlediğini gösteriyor. Şiirsel etkilenmeyi ve bir şiiri nasıl okumamız gerektiğini anlatan eser, Milton başta olmak üzere Wordsworth, Shelley, Keats, Tennyson, Whitman, Dickinson, Stevens, Warren, Ammons ve Ashbery gibi birçok şairin şiirine yer veriyor. “Okuma eylemi, kuvvetli olsa dahi her daim bir yanlış okumadır” diyen Harold Bloom, bu çalışmada okur için yanlış okumanın haritasını çıkarıyor.
Harold Bloom, 1930 yılında New York’ta doğdu. 1951 yılında Cornell Üniversitesi’nde Klasikler alanında lisans eğitimini tamamladıktan sonra Yale Üniversitesi’nde akademik kariyerinin ilk adımlarını attı. Aynı üniversitede kıdemli profesör unvanına kadar yükselen Bloom, ölene dek burada eğitim vermeye devam etti. 1987-88 yıllarında Harvard Üniversitesi’nde Charles Eliot Norton Şiir Profesörü görevini üstlenen Bloom’un aynı zamanda Roma ve Bologna üniversitelerinden de fahri unvanları mevcuttu. Kariyeri boyunca pek çok saygın ödül alan Harold Bloom, 2019 yılında vefat ettiğinde geride edebiyat teorisine büyük katkı sağlayan ve farklı dillere çevrilen elliyi aşkın kitap bıraktı.
Harold Bloom’un şiiri anlamayı merkeze aldığı “Yanlış Okuma Haritası”, Ketebe Yayınları Poetika serisinden çıkarak okurla buluştu. Ortaya koyduğu şiir teorisiyle şiirsel etkilenmeyi ve bir şiiri nasıl okumamız gerektiğini anlatan kitabın girişinde Bloom okura şöyle sesleniyor: “Bu kitap, şiirin pratik eleştirisine ve şiiri nasıl okumamız gerektiğine dair bir kılavuzdur. Temelinde de önceden yayımlanan The Anxiety of Influence [Etkilenme Endişesi] adlı kitabımda sunduğum şiir kuramı vardır. Kitabın adından da anlaşılacağı üzere, okumak gecikmiş ve neredeyse imkânsız bir eylemdir. Okuma eylemi, kuvvetli olsa dahi her daim bir yanlış okumadır. Edebî dilin çok belirgin olduğu hallerde bile edebî anlam, belirsizliğe doğru meyleder. Eleştiri her zaman bir muhakeme eylemi değildir, ama her zaman bir karar verme eylemidir ve karar verilen şey de anlam üzerinedir.”
Bloom, “Yanlış Okuma Haritası”nda Milton, Wordsworth, Shelley, Keats, Tennyson, Whitman, Dickinson, Stevens, Warren, Ammons ve Ashbery gibi birçok şairin şiirlerinden bölümler vererek ve daha önce keşfedilmemiş kritik bölgeleri gezerek yeni dünyalara açılmak isteyen okuyucular için adeta arazinin haritasını çıkarıyor. Modern metinlerin önceki metinlerle ilişkisini aydınlatarak şair ile seleflerin edebî mirasına katkı sağlayan çalışma, Robert Browning’in “Child Roland Kara Kuleye Geldi” şiiri üzerine bir okuma yapıp haritanın nasıl kullanılacağı örneklendiriyor.
Kitabın ilk beş bölümü “yanlış okuma”nın kuram ve tekniklerini anlatırken son altı bölümü şairlerin şiirlerine dair yorumlara ayrılmış. Kitabın ilk yarısında, yanlış okumanın haritasını çizebilmek için edebiyatın kökenlerine doğru bir yolculuğa çıkılırken ikinci bölümde bu sürecin “İzahatın Birincil Sahnesi”ndeki kökenle bağlantısı üzerine tefekkür ediliyor. Bu tefekkürün merkezindeki ise etkilenme meselesi, okuma/yanlış okuma eyleminin altı katmanlı savunmacı bir mecazı ele alınıyor. Son bölümde ise Milton’dan günümüze kadar tezahür eden bütün etkilenme türevleri için haritayı kullanma kılavuzu yer alıyor.
Kuvvetli şairlerin çok nadiren ortaya çıktığını söyleyen Harold Bloom, Milton’u kitap boyunca farklı bir yere koyarak “kuvvetin ideale ulaşmış hali” olarak tanımlıyor ve ekliyor: “Şiirsel kuvvet, ölülerin en yücesiyle güreşip zafere ulaşmakla ve yine muzaffer bir tekbencilikle mümkün olur.”
edebiyathaber.net (14 Temmuz 2023)
