Şiirde kuşak meselesi hep tartışmalı bir konu olmuştur. Özellikle Garip’in (ömrü her ne kadar kısa süreli bile olsa) ortalığı kasıp kavurduğu yıllarda yaşanan tartışmalar buna en somut örnektir. İkinci Yeni uzunca bir süre Toplumcu şiire karşı üretilmiş devlet destekli bir şiir olarak görülmüş ve yapaylık, özentilik, anlamsız bir şiir olmakla suçlanmıştır. Kuşak meselesi her dönem tartışmaların, itirazların, manifestoların konusu olmuştur.
Genellikle bir dergi çevresinde buluşan yazar ve şairler kimi zaman kendi kuşağına, kimi zaman öncülerine itirazlarını dile getirip kendi ilkeleri ve görüşleri üzerinden bir dil ve edebiyat yaratmıştır. Bu noktada kuşak kavramı edebiyatımızda bir im, bir gösterge olmuştur.
Kuşak meselesi edebiyat tarihi açısından önemli bir temsil ve duraktır. Kuşak kavramı şiirimizi adeta belirli çağlara ayırır. Dönemin sosyolojisi ve tarihsel gerçeği üzerinden kimi zaman ilerleme, kimi zaman durağanlık gibi kırılmaları anlamamız için belirli duraklar olur.
Hececiler, Meşaleciler, Garip, İkinciYeni,Toplumcu Gerçekciler, Mavi gibi önemli kuşaklardan sonra, her ne kadar kimi tartışmalar ve itirazlar olsa bile 80 kuşağı artık şiirimizde bir dönemi ifade eden kanonik bir hale geldi. Darbe sonrası her ne kadar “toplumcu şiir” terk edilmese bile, 80 kuşağı İkinci Yeni’nin açtığı yoldan “imgeci şiirler” yazmaya devam etti. Darbe sonrası yaşanan moral bozuklukları, askeri vesayet, üniversiteler üzerindeki baskı ve bunun yanına eklemlenen ekonomik sıkıntılar (kâğıt sorunu vs) gibi öznel koşullar içinde bile 80 kuşağı çok önemli şiir kitapları yayınlandı. 80 kuşağı ayrıca önemli bir dergi kuşağıdır. Üç Çiçek, Şiir Atı, Fanatik, Poetika, Sombahar gibi dergiler darbe sonrası şiirimiz için bir direnç noktası oldu. İmgede ısrar eden, yeni ve genç yazarlara kapı aralayan, şiir üzerine önemli tartışma yazıları yayınlayan, kafa yoran birer mevzi olan bu dergilerde günümüzün birçok önemli şairinin ilk şiirleri yayınlandı. 80 kuşağının belki de en önemli görevi darbe sonrası şiirimize sahip çıkmak oldu. Her ne kadar homojen bir yapı, ortak bir dil ve poetikadan söz edilmese bile 80 kuşağı, İkinci Yeni’yi de inkar etmeden (kimine göre kendini feda ederek) şiirimizde bir eşik oldu.
Bu nedenle kuşağın önemli şairlerinden Metin Celal’in Çolpan Yayınları etiketiyle raflarda yerini alan “Bir Şiirdi Geçen Yıllar” kitabı şiir üzerine düşünen herkesin kütüphanesinden olması gereken bir kitap olarak karşımıza çıkıyor. Edebiyathaber.net’de döneme ait anı yazıları, uzunca bir süredir okurların dikkatini çekiyordu. Dönemin arkadaşlıkları, heyecanı, tartışmaları, kitap fuarları, şiir etkinlikleri, edebiyat ödülleri gibi meseleler üzerinden adeta bir edebiyat kesiti sunuyor bize. Bu kuşağı ve şiirin bu önemli durağını anlamamız için bize yardımcı oluyor.
Metin Celal’in anılarını okurken 80 kuşağının keyfini siz de sürüyorsunuz. Dönemin edebiyat dergilerinin hikayeleri, bir edebiyat mahfili olan Çorlulu Ali Paşa Medresesi, şiirlerin elden verildiği dergi büroları, dönemin en kıdemli yazar ve şairlerinin erişilebilirliği, birbirinin adıyla dergilere şiir gönderen yazarlar, arkadaşlıklar ve elbette sonsuz edebiyat sevgisi kitabın ana izleklerini oluşturuyor.
Elbette bu kuşaktan bahis açılınca, haliyle dönemin dergilerinden de söz açılıyor. Kendisinin de içinde bulunduğu dönemin tadı damaklarda kalan dergisi “Fanatik” bunlardan biri. Derginin ilk sayısında yer alan fotoğraf dönemin en bilindik fotoğraflarından. Kuşağın önemli fotoğrafçılarından Cengiz Cıva’nın karesi. Bu fotoğraf aynı zamanda kitabın da kapağında yer alıyor.
Bir teras katında yarım kilo kıymayla on kişinin doyduğu dergi yemeği sonrası çekilmiş ve ilk sayıya hayli sert bir sloganla görsel olarak eklenmiş. Dergide bazı yenilikler denenmiş. Ve iyi de bir satış rakamına ulaşmış. Sonrasında yaşanan bazı sebepler yüzünden dergi uzun soluklu olamamış ve futbol gazetesi olan Fanatik’in çıkışıyla kapanmış. Derginin ilk sayısında yer alan Birhan Kesin şiiri (elbette fotoğrafı) okurların Haydar Ergülen’den yeni bir şiir kitabı beklediğine dair yapılan haber gibi yazılar şimdilerde yüzümüzü güldüren birer hatıra olarak kalıyor.
Merih Akoğul, Mehmet Müfit, Adnan Özer, Haydar Ergülen, Yaşar Nabi, Hilmi Yavuz, Tuğrul Tanyol, Cemal Süreya, Cengiz Öndersever gibi birçok önemli yazarın içinde yer aldığı anılarla zengin bir dönem anlatısı “Bir Şiirdi Geçen Yıllar”
Tarihin en kavgalı şiir festivali, korsan şiir bildirileri, jürinin beğenisine göre öykü yazarak ödül alan öykücü gibi birçok muzip ve keyifli anılardan oluşan kitap özellikle genç şiir okuru, şair ve yayıncılar için ön açıcı bir kitap olarak dikkat çekiyor.
edebiyathaber.net (1 Şubat 2023)
