Gerçek ismi “Aron Ettore Schmitz” olan İtalyan yazar Italo Svevo (1861-1928), Trieste’de yazdığı kitaplarının dönemin sanat anlayışından farklı olarak psikolojik etkileri kuvvetli karakterlerle bezeli olması nedeni ile pek de kıymeti bilinmemişti. Ancak özellikle James Joyce’un katkıları ile dünyaca ünlü bir yazar haline geldi. Svevo; yaşlılık, ölüm gibi varoluşsal sorunları, kahramanlarının iç dünyaları ve yer yer bilinç akışına yönelen tekniği ile etkili ve ayrıntılı ele alarak yansıtmakta mahir bir yazar. Bilhassa Freud etkisindeki “Zeno’nun Bilinci” isimli eseri ile tartışmalar yarattı. Eserlerindeki içerik ve biçim, Çehov’unki ile karşılaştırılarak yoğun duyarlılığa içkin bir gözlemcilik yönüyle kendine özgü bir edebi tarz yarattı. Bugün, kendisi Cesare Pavese ve Umberto Eco ile birlikte İtalya’nın dünya edebiyatına kazandırdığı en önemli yazarlardan birisi olarak kabul edilmekte. Yazdıkları özellikle Proust ve Joyce ile birlikte çoğu kez anılmakta…
Başarılı çevirmen Fuat Sevimay tarafından İtalyancadan dilimize kazandırılan İthaki Yayınları ile okuyucuları ile buluşan novella tarzındaki “İyi Yürekli Yaşlı Adam ve Güzel Kızın Öyküsü”, aslında kahramanlarının isimleri olmayan bir eser. Evet, burada karakterler isimleri ile anılmıyorlar. Yaşlı, genç gibi özellikleri ile niteleniyorlar. Zaten Svevo’nun yaşlılığa özel bir önem atfettiği ve bunun öteki ile ilişkilerinde ahlaki ve psikolojik boyutlarıyla derinlikli olarak eserlerinde yer yer kullanıldığını görüyoruz. Burada da varlıklı, artık hayatının son demlerindeki “Yaşlı Adam”ın kendisinden yaşça küçük genç ve “Güzel Kız” ile yaşadığı şehevi hislerle yüklü ilişkisinin özelinde kendi dönüşümüne ve genel olarak da yaş alanlara etkileri irdelenmekte.
Önce şehevi tutkuyla ilerleyen aşk, kalplerin artık yaşlı için sendelemesi, kızın gittikçe kendi varlığından pay istemesi, kendisinin de bu isteme bonkörce yaklaşması etrafında bu yaşlı karakterde bir süre sonra yazarlığa da evrilen bir iç sorgu sürecinin de başlangıcı olacaktır. Genç ve yaşlı iken yapılan günahların farklı olduğu, asıl mühim olanın dünyanın iyiliği için yaşlıların sağlıklı olması gerektiği gibi düşüncelere yoğunlaşır. Ona göre dünyanın geleceği, gençlerin bu geleceği yaratma gücü ancak yaşlıların yardım ve yönlendirmelerine dayanmaktadır.
Novella, bu düşüncelerle ilerlerken, aslında aralarında sınıfsal, cinsi ve yaş bakımından farklı olan iki ana karakterin beden ve arzu/tutku ile sınırlanmayacak, daha da ötesinde ahlaki ve psikolojik yönlere taşacak derinlikte bir eser olarak okuyucularıyla buluşuyor.
Kaynak: Italo Svevo, İyi Yürekli Yaşlı Adam ile Güzel Kızın Öyküsü, Çev: Fuat Sevimay, İthaki Yayınları, 2021, 77 sayfa.
edebiyathaber.net (25 Şubat 2022)
