I 

Aslında iktisat profesörü olan Yalçın Küçük’ün yazmış olduğu, Aydın Üzerine Tezler, Bilim ve Edebiyat, Estetik Hesaplaşma ve Küfür Romanları isimli kitapları edebiyatın resmi tarihine farklı bir bakış açısıyla yazılmış özgün tespitlerin ve eleştirilerin olduğu yapıtlar olarak değerlendirebiliriz. Bu kitaplardaki görüşlerin çoğu tartışmaya açık olmakla birlikte toplamda 4000 sayfayı geçen bu eleştirel metinleri her iyi edebiyat okurunun ıskalamaması gerektiğini düşünenlerdenim.

Yalçın Küçük’ün 2000’den sonra yazdıklarını ise ikna edici bulmadığım için ciddiye almayanlardanım. Bu nedenle Ocak 2016’da ilk baskısı yapılan Tenkit / Materyalist Gözle Yazarlarımız isimli kitabı ilk gördüğümde şöyle bir karıştırmış üzerinde fazla durmamıştım.

31 Mart 2016 tarihli Cumhuriyet Kitap ekinde Metin Celal’in yazısı “Tenkit” üzerineydi. Yazıdaki şu cümleleri okuyunca Küçük’ün kitabını alıp okumaya karar verdim:

“Yalçın Küçük’ün “Tenkit”i (Ocak 2016, Tekin yay.) “Materyalist Gözlerimle Yazarlarımız” altbaşlığını taşıyor. B.Sadık Albayrak ve Okan İrtem kitabı yayına hazırlamışlar. Yani Özgün bir eser değil. Derlenmiş. 7 sayfalık önsözde kitabın nasıl derlendiği hakkında bilgi vermiyorlar. Yalçın Küçük’ün yeni bir çalışması mı kitaplaştırılmış yoksa yayımlanmamış yazılarından mı ya da dergilerde kalmış yazılarından mı derlendi kitap? Bir bilgi yok… Küçük bir araştırma bizi 1997’de Akış Yayıncılık’ın yayımladığı “El Kitabı 1: İnsan” adlı kitaba ulaştırıyor. “El Kitabı 1: İnsan”ın içindekiler bölümüne baktığımızda “Tenkit”de yer alan yazıların 14’ünün bu kitaptan alındığını anlıyoruz. Sadece yazıların sıralaması değişmiş. “Yaşar Kemal: Ağam Kemal”, “Taşköprü Albay ve Bir Devrimci Başhekim”,“Mehmet Akif ile Çöküş” ve “Halide” başlıklı yazılar “El Kitabı 1: İnsan” adlı kitaptan değil. Yeni eklenmiş. Bir başka deyişle “El Kitabı 1: İnsan” adlı kitap dört yazı ve iki söyleşi eklenerek “Tenkit” adıyla yeniden basılmış. Bunda bir sorun yok. Olabilir. Sorun bu durumun, kitabın yeni baskı olduğunun belirtilmemiş olmasıdır.” 

Metin Celal’in alıntıladığım yazısındaki eleştirel görüşlerine sonuna kadar katılıyorum. Tenkit’in arka kapağında tanıtıcı cümleler yok. Kitabı derleyenlerin isimleri kapakta belirtilmemiş. Derleyenlerin yazdığı önsözde de herhangi bir açıklama yok. Bu tutumdan yola çıkarak yazarın, yayınevinin veya kitabı derleyenlerin, arayış içindeki okurların söz konusu kitabın ilk defa 2016’da basıldığını düşünmelerini istediği sonucuna varabiliriz.

Bu tutumu doğru bulmadığımı yeri gelmişken belirtmek isterim.

II

Metin Celal’in yazısından, Tenkit’teki çoğu yazının 1990’lı yıllarda yazıldığı bilgisini öğrenince, yazının giriş bölümünde adını andığım kitaplarla organik bağı olan veya onları tamamlayan bir kitapla karşı karşıya olduğumu düşünmüştüm. Tenkit’i okuduktan sonra bu düşüncemde yanılmadığımı gördüm.

Tenkit, Yalçın Küçük okurlarının alışkın olduğu bölümlendirme yöntemine sadık kalınarak hazırlanmış. Önsöz ve Giriş’in ardından daha çok, yazar portrelerinin sunulduğu “Birinci Kitap” yer alıyor.

Birinci Kitap’ta Yaşar Kemal, Sabahattin Ali, Haldun Taner, Orhan Veli, Mehmet Akif, Nazım Hikmet, Ahmed Arif, Enver Gökçe, Tevfik Fikret, Halide Edip, Orhan Kemal gibi yazar ve şairlerimiz üzerine yazılmış yazılar mevcut. Bu bölüme ek olarak 2015 tarihli bir söyleşi kitaba alınmış.

İkinci Kitap’ta ise aydın kavramından yola çıkılarak yazılmış, teorik yazılar yer alıyor. İkinci Kitap’a ek olarak ise 1992 tarihli bir söyleşi yer alıyor.

Kitabın sonuna ise Norveç Yazarlar Birliği’nin 21-23 Eylül tarihinde (açıklamada yıl belirtilmemiş) düzenlediği “İfade Özgürlüğü Nedir?” isimli panelde Yalçın Küçük’ün sunmuş olduğu bildirinin Türkçe çevirisi konulmuş. 

III

Tenkit’i okuyup bitirdiğimde, içeriğine bakıp bu kitabın, Aydın Üzerine Tezler’e giriş niteliğinde bir yapıt olduğu sonucuna vardım. Tezler’de uzun uzun anlatılanların bir kısmı bu kitapta özetlenmiş gibi geldi bana. Bu açıdan bakıldığında Yalçın Hoca, Aydın Üzerine Tezler’de ne yazmış, diyenlerin alıp okuyabilecekleri bir kitap olmuş Tenkit.

Tenkit üzerine yazmayı bitirirken gözüme çarpan ciddi bir maddi hatayı da vurgulamakta yarar görüyorum:

Tenkit’in 338. Sayfasında Küçük: “Milan Kundera’ya gelince, onun kitaplarıyla Nobel ödülü kazandığı zaman tanıştım ve tam anlamıyla sarsıntıya uğradım.” diyor. Milan Kundera’nın ismi sık sık Nobel Edebiyat Ödülü aday listesinde geçse de kendisi bu ödülü kazanmamıştır. Bu cümle “İfade Özgürlüğü Nedir?” isimli panelde sunulmuş bildirinin çevirisinde yer alıyor. Bu maddi hata ya bir çeviri yanlışından kaynaklanıyor ya da yazarın içine düştüğü bir anlık dalgınlıktan.

Küçük’ün, Kundera’ya ilişkin görüşlerini Estetik Hesaplaşma isimli kitabından okuyabilirsiniz. Milan Kundera’nın romanlarını seven bir okur olarak Yalçın Küçük’ün yargılarına katılmamakla birlikte sosyalist perspektiften baktığım zaman anlayabildiğim bu görüşlerin yukarıda vurguladığım maddi hata nedeniyle boşa çıkmasını istemem. Bu nedenle kitabın sonraki baskılarında dilerim bu yanlış düzeltilir.

edebiyathaber.net (26 Nisan 2016)